Dit is een samenvatting van de cursus wooncultuur macro, gegeven door D. Geldof. Hij is zo volledig mogelijk. Bij fouten of vragen mag je me gerust contacteren. :)
0. Inleiding
Basisvraag:
In welke wereld ontwerpen we?
- Hoe zien we die wereld?
- Hoe herkennen we de veranderingen in onze samenleving?
We gebruiken sociologie als hulpmiddel om de snelle veranderingen in onze hedendaagse
samenleving te (her)kennen, te kunnen kaderen en je ertoe te kunnen verhouden.
Literatuur/ examenopdracht: een sociologische literatuuropdracht; 20%!
- Gekozen boek lezen en verwerken op 3 A4 pagina’s a.d.h.v. vragen.
1. Sociale gelaagdheid van woonwensen en
woonbehoeften
Hoe komen de woonvoorkeuren tot stand?
De invloed van de samenleving.
Woonvoorkeuren zijn niet ‘zomaar’ verdeeld
Woonvoorkeuren verschillen, niet alleen op basis van persoonlijke smaak, maar ook op
basis van sociologische kenmerken van mensen. Zo zijn er verschillen in wooncultuur
tussen:
- Ouderen en jongeren
- Rijken en armen
- Laaggeschoolden en hooggeschoolden
- Stadsbewoners en mensen uit voorsteden/ platteland
- Autochtonen en Allochtonen
- Migranten onderling
- Vrouwen en mannen
- Kinderen en volwassenen
1
,Wooncultuur Macro
De samenleving stuurt (mee) onze smaak
Woonvoorkeuren staan niet op zich. Ze zijn onderdeel van een ruimere smaak en van
culturele patronen. De sociologie leert ons dat deze smaken, voorkeuren en culturele
patronen niet alleen het resultaat zijn van de ontwikkeling van onze smaak. De
persoonlijke smaak wordt in belangrijke mate mee bepaald door het sociale milieu en de
sociale laag/ klasse waarin we zijn opgegroeid/ leven.
Een voorbeeld: cultuurconsumptie
Wat bepaalt wat we ‘mooi’ vinden?
- Socialisatie (opvoeding en gezin)
- Werksetting en inkomen (klasse, beroepsgroep)
Sociale gelaagdheid en
cultuurparticipatie
Hoe hoger geschoold, hoe groter de
cultuurparticipatie.
Wat geldt voor cultuur, geldt ook voor architectuur. Wat we mooi vinden is sociaal
bepaald. (Socially constructed ideas of beauty)
Voor wie ontwerp je? Over de sociale gelaagdheid van smaak.
Hoe speelt sociale gelaagdheid in wonen?
Het werk van de Franse socioloog Pierre Bourdieu inspireert nog steeds om processen van
distinctie te ontdekken. Niet alleen economisch kapitaal, maar ook cultureel kapitaal telt.
2
,Wooncultuur Macro
Vertrekpunt: De socioloog Bourdieu VS de filosoof Kant over
schoonheid
Immanuel Kant Pierre Bourdieu
Schoonheid is belangeloos en Schoonheid is geen universele smaak; maar
noodzakelijk. Het is welbehagen en een klassengebonden smaak. Het is het
doelmatig zonder doel. resultaat van een strijd waarin de
dominante groep erin slaagt haar definitie
eraan te doen krijgen.
Bourdieu’s kerngedachte
Smaken zijn nauw verbonden met economische en sociale condities. Opgroeien in een
bepaalde sociale klasse creëert een habitus die mensen min of meer voorbestemd m zich
wel of niet voor kunst te interesseren. Verschillen in gedrag, smaak en levensstijl dienen
om verschillen tussen groepen te legitimeren en te reproduceren.
De sociale evolutie van de gave des onderscheid
Socialisatie is noodzakelijk. Opgroeien in een milieu rijk aan cultureel kapitaal zorgt
ervoor dat ‘hogere’ kunst (VS populaire kunst) meer gewaardeerd wordt. (door hoger
opgeleiden)
De gave om kunst juist te interpreteren is niets meer dan een exhibitie van tijdens het
leven opgebouwd en geïnternaliseerd cultureel kapitaal.
Smaken verschillen én maken verschillen
(Kunstzinnige) smaak is verbonden met de sociale conditie waarin die smaak is ontwikkeld.
Het gezinsmilieu bepaalt sterk het socialisatieproces. Daarbinnen ontstaan ‘persoonlijke’
smaak en habitus.
Dit geldt niet alleen voor ‘verheven’ kunst, maar evengoed voor kledij, woninginrichting,
voedsel … Luxe en verfijning tegenover nut en eenvoud. Let op: het is geen zwart-wit
beeld van sociale reproductie.
Distinctie door distantie, distantie door distinctie
Verschillen in smaak kunnen ook als wapen worden gebruikt bij de sociale reproductie van
ongelijkheid. De dominante klasse dwingt acceptatie van haar smaak en levensstijl af. De
sociale stijging betekent een culturele inhaalbeweging.
Dit is zelden haalbaar voor wie er niet in opgroeide, zoals strebers, parvenus en patsers.
Een economisch kapitaal is geen garantie voor een cultureel kapitaal. Er komen
voortdurend nieuwe streefdoelen.
3
, Wooncultuur Macro
Bourdieu vandaag?
De mechanismen van culturele reproductie werken nog steeds. Wat is de rol van
(interieur)architectuur magazines en beelden van ontwerpers?
Anno 2023 is het iets minder deterministisch en voorspelbaar. Er is meer cultureel
omnivorisme, vooral van hoog naar laag.
Maar smaak blijft mee sociaal bepaald.
Wat voor wie ontwerpen?
2. Demografische en culturele evoluties:
individualisering en veranderende gezinstypes
Voor wie ontwerpen we?
Demografische transities en impact op woonbehoeften.
Het dominante beeld van een gezin zijn twee blanke volwassenen en 1 tot 3 kinderen. De
realiteit is echter steeds complexer.
Er komen snelle demografische evoluties op vlak van de samenstelling van gezinnen en de
etnisch-culturele diversiteit.
Demografische invalshoek
De demografische transitie
Demografie probeert de ontwikkeling van de bevolking in kaart te brengen, wat cruciaal is
voor ontwerpers.
Een kijk op bevolkingsevolutie en prognoses in
tijden van snelle demografische veranderingen.
- bevolkingsprojecties (groeit of krimpt de
bevolking)
- huishoudprojecties (hoeveel woningen
zijn er nodig)
Een sociologische kijk op veranderende relaties
met de focus op onderliggende
individualiseringsprocessen en veranderende
woonbehoeften.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur linavandeuren. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
