Economie
Les 1
1. Wat is de rol van dieren in de maatschappij?
• Dieren vormen een fundamenteel onderdeel van de maatschappij
• Ze vervullen verschillende doelen afhankelijk van de omstandigheden
• De rol van dieren is niet statisch en wordt sterk beïnvloed door ruimte en tijd
Dieren spelen een zeer grote rol in onze samenleving, ookal zouden we dit niet op elk
moment merken
Zelfs veganisten worden beïnvloed, aangezien we allemaal concurreren voor de
dezelfde voedingsstoffen
2. Wat houdt die plaats en ruimte in?
• Dieren spelen in verschillende delen van de wereld een heel andere rol
Bv. backyard pig farming (spaarvarken), mensen die overschotten van voedsel aan
varkens geven en zo het afval weer tot waarde brengen, lastdieren voor transport,
… deze dingen mogen hier niet meer. Zorgen voor kleding.
• De rol van een dier is ook niet statisch, deze verandert door de tijd
Bv. vroeger mocht een hond een kar trekken, dit mag nu niet meer en zou soms zelfs als
mishandeling worden gezien
3. Welke rol spelen dierenartsen in de maatschappij?
Als dieren een belangrijke rol spelen, dan dierenartsen zeker:
• Dierenartsen helpen ervoor te zorgen dat de dieren die we houden een niveau van
gezondheid en welzijn hebben dat in overeenstemming is met de verwachting van de
maatschappij
• Ze doen dit door te werken voor de verschillende groepen in de maatschappij en door
verschillende rollen te vervuldigen
DE taak van een dierenarts bestaat eigenlijk niet, er zijn zoveel verschillende
beroepen die onder een dierenarts vallen.
4. Wat is de rol van een dierenarts op economisch vlak?
• Ze zijn een middel, door de maatschappij ingezet, met diverse doelen die door de
maatschappij worden gewardeerd
• Helpen veehouders om meer output te realiseren
• Helpen diereneigenaren om hun gezelschapsdieren gezond en gelukkig te houden
• Helpen voedselveiligheid en voedselzekerheid te garanderen
Dat er geen zoönosen zijn in het voedsel
Ervoor zorgen dat er voedsel is, dit wordt een uitdaging met zo een grote bevolking
• Helpen dierwelzijn te garanderen
• Helpen de nationale populatie te beschermen
Over het geheel van dieren: gezelschapsdieren, landbouwdieren en wilde dieren
• Helpen de gezondheid en prestaties van sport- en recreatiedieren te garanderen
• Helpen bij het in stant houden van wilde diersoorten
• …
Verschillende dierenartsen hebben verschillende rollen
,5. Wie zijn de cliënten van dierenartsen?
• private diereigenaren
- gezelschapsdieren
- sport dieren
- voedselproducerende dieren
• bedrijven
- mengvoeder fabrikanten
- retailers (Aldi, Colruyt, Delhaize, …)
kwaliteitscontrole
- verzekeringen
veel dieren zijn verzekerd en dierenartsen schatten de waarde van dieren
- voedingsindustrie
• overheidsinstellingen
- FAVV
- FAGG
- …
Verschillende klanten hebben verschillende verwachtingen
6. Wat zijn dierenartsen niet?
Dierenartsen zijn geen economisten, maar we moeten er wel iets van begrijpen om:
• Diereneigenaren te begrijpen
• Economische impact van ziekten te begrijpen
• Economische impact van adviezen begrijpen
7. Welke economische impact kunnen adviezen hebben?
• Curatieve therapie: de prijs van een behandeling kan al snel oplopen en hierbij wordt al
vaak de vraag gesteld of het geld het waard is
• Bedrijfsgezondheidsprogramma’s: hoever gaan we in het nemen van preventieve
maatregelen vooral we zeggen bv. dit kost te veel en is niet economisch
Zoeken naar een evenwicht tussen maximale preventie en minimale kosten
8. Waar staan de veehouder en de dierenarts in het maken van de beslissing?
• De veehouder draagt de voor- en nadelen van een beslissing
• De dierenarts moet bijdragen aan het beslissingsproces:
- Ziekteniveau bepalen
- Economische impact inschatten
- Verbetermogelijkheden beschrijven
- Toegevoegde waarde tonen
9. Wat is economie?
Dit is de sociale wetenschap die keuzes bestudeert die mensen, ondernemingen, overheden en
de ganse maatschappij maken wanneer zij geconfronteerd worden met schaarste en stimuli die
hun keuze beïnvloeden
10. In welke delen kan de economie worden opgedeeld?
• Micro-economie
• Macro-economie
,Les 2
1. Wat is economie?
Dit is een sociale wetenschap die de keuze bestudeert die mensen, ondernemingen, overheden
en de ganse maatschappij maken wanneer zij geconfronteerd worden met schaarste en stimuli
die hun keuze beïnvloeden
= een wetenschap van haar keuzes en consequenties
Gaat niet per se over geld of financiële middelen, kan ook om ethische redenen gaan of om
dierenwelzijn
2. Welke 2 soorten economie zijn er?
• Micro-economie
• Macro-economie
3. Wat is micro-economie?
Dit zijn keuzes op micro-niveau, dus keuzes die individuen of ondernemingen maken, hoe deze
keuze interageren in markten en hoe overheden een invloed hebben op deze keuzes
4. Wat is macro-economie?
Studie van de effecten van keuzes op de nationale en globale economie
5. Hoe ontstaat economische vraag?
Mensen willen meer dan dat ze kunnen krijgen:
• Onmogelijk om aan alle behoeften te voldoen = schaarste
• Aangezien er schaarste is, moeten we keuzes maken
• Keuzes hangen af van stimuli:
- Beloning
- Bestraffing
6. Welke 2 grote vragen worden gesteld in de economie?
• Hoe kunnen keuzes uiteindelijk bepalen wat, hoe en voor wie goederen en diensten
worden geproduceerd
• Wanneer komen de uit eigenbelang gemaakte keuzes ook het maatschappelijke
(algemeen) belang ten goede
Hierbij komt te politiek al snel kijken, want in democratische landen wordt het
maatschappelijk belang bepaald door politieke keuzes
Het maatschappelijk belang bestaat ook niet, er bestaat geen tekst of regeling waar
iedereen het zomaar mee eens is
7. Wat is de grote uitdaging bij de laatste vraag?
Het maatschappelijk belang mag niet te veel in strijd staan met het eigenbelang. Soms staan de
2 in contradictie, maar ze kunnen ook in lijn liggen met elkaar.
8. Wat gaan we produceren?
Goederen en diensten zijn de zaken die mensen waarderen en produceren om hun behoeften
te bevredigen => producten = goederen en diensten
9. Welke eigenschappen hebben deze goederen en diensten?
• Wat we producten evolueert met de tijd
, • Technologische ontwikkelingen laten toe om meer te produceren
• In rijke, geïndustrialiseerde landen worden voornamelijk diensten geproduceerd
maakindustrie
• Wat en hoeveel we produceren wordt beïnvloed door de economie
10. Hoe worden goederen geproduceerd?
Goederen en diensten worden geproduceerd door het productiemiddel (productiefactoren) aan
te wenden
11. Welke zijn de productiefactoren?
• Arbeid = arbeidstijd en inspanningen (fysiek en mentaal)
• Kapitaal = gereedschap, uitrustingen, kennis, machines
• Grondstoffen = natuurlijke hulpbronnen
• Ondernemerschap = menselijke factor die organiseert/risico neemt, de durf
12. Voor wie worden de goederen geproduceerd?
Wie de goederen en diensten zal kopen, hangt af van het inkomen van de
persoon/onderneming
• Arbeid brengt loon op
• Kapitaal brengt interesten op
• Grondstoffen brengt huur/pacht op
• Ondernemerschap brengt winst op
Al deze centen hebben een andere inhoud
13. Wanneer wordt het maatschappelijk belang gediend/wanneer is iets positief?
• Efficiënt verloop = een situatie die niet kan verbeteren (zo weinig mogelijke input, zo
veel mogelijk output)
• Als er een “eerlijke” verdeling is (tussen mensen, groepen, bedrijven)
Vraagstukken over maatschappelijk belang zijn moeilijk en er bestaan veel discussies over
14. Hoe is de economische manier van denken?
Deze plaatst schaarste en de gevolgen ervan (ook keuzes) centraal
Iedere keuze is een afweging = iets opgeven om iets anders in de plaats te krijgen
15. Welke wat-afwegingen moeten worden gemaakt?
• Welke producten of diensten aan te kopen (personen)
• Waaraan belastingontvangsten te spenderen (overheden)
• Wat te produceren (bedrijven) bv. BWB of Charolais
16. Welke hoe-afwegingen moeten worden gemaakt?
Kiezen tussen alternatieve productie technieken om het product te kunnen produceren
Bv. bio of conventioneel
17. Welke voor wie- afwegingen moeten worden gemaakt?
Produceren voor lokale markt of voor export
18. Hoe worden keuzes dan uiteindelijk gemaakt?
Keuzes worden gemaakt door het afwegen van opbrengsten (baten) en kosten
