Geschiedenis van het Publiekrecht deel 1
Deel 1 Ouverture: het westerse constitutionele model
1 De haastige triomftocht v/h westerse constitutionele model
1.1 Het Charter voor een Nieuw Europa en einde van de Koude Oorlog
Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa ( CVSE)
- Parijs ( ten tijde v.: Iraakse leger uit Koeweit verdrijven)
- 34 leden
- Slotakte v. Helsinki ( eerder)
Midden Koude Oorlog
Vreedzaam samenleven beide zijden IJzeren Gordijn
o Westerse blok ( VS)
o Communistische Oostblok ( USSR)
Respect vr mensenrechten: 1 v/d 10 beginselen
- The big five: VS, SU, FR, GB, DU -> pol, ec, ju orde
- Vallen comm. In satellietstaten +onafh. -> comm. Bedreigd
DOEL: einde KO + nieuwe constitutionele ordening vr Europa
= Charter voor een Nieuw Europa <-> Slotakte van Helsinki
Eenwording Europa Vreedzaam samenleven
Bush: “Europa Whole and Free
Voorwaarde vr vrede:
Overname westerse model: meerpartijendemocratie, mensenrechten, rechtsstaat, vrije
markteconomie
1.1.2 Francis Fukuyama en het einde van de geschiedenis
Francis Fukuyama
- Am. Pol. Filosoof
- “The end of history”
Einde strijd: liberale democratie VS communisme & fascisme
o Succes LD: controle klassenstrijd kap., arb, soc & econ. Ongelijkheid
o LD = eindpunt v/d ideologische evolutie v/d mens
o LD: enige werkzame model
o LD: gn concurrentie, wel spanningen ( religieuze
tegenstellingen+nationalisme) = ‘ posthistorisch’
Politiek: wetmatigheden v/d markt + technische beleidskwestie
Refereren aan Hegel
o Geschiedenis= leerproces v/e volk/mensheid dat logisch eindpunt zou
kennen
,Thomas Buergenthal
- Lag aan de basis van het Charter vr een Nieuw Europa
- Mensenrechtenspecialist
George H.W. Bush
- President VS eind 20ste E
- Republikein
Michaël Gorbatsjov
- Secretaris-generaal CPSU
- Eco. & Pol. Liberalisering
- Staatshoofd USSR
- Na val USSR -> gn. Presidentschap
François Miterrand
- Eerste socialistische president FR
Helmut Kohl
- Bondskanselier BRD
- Duitse eenmaking ( samen m. Bush) -> uitbreiding BRD
Margaret Thatcher
- Leider Conservatieve partij UK
- Premier UK tot val tijdens CVSE
1.1.3 Gorbatsjovs hervormingen i/d Sovjet-Unie
Gorbatsjov
- Secretaris-generaal
- Lid Politburo ( toporgaan )
- Hervormingsgezind
- BESEF hervormingen!
O.v.v. landbouw & industrie
Toegang nodig westerse technologie, producten ( levensmiddelen, krediet)
Wapenwedloop ( onder Reagan) -> investeringen defensie
Einde maken
- Opgegroeid na Stalin
Ware communisme v. Lenin terugvinden
Nt comm. Afschaffen -> versterken!
- Twee binnenlandse hervormingen
1) Perestroika
=Economische hervormingen
Maatregelen meer vrijheid landbouw, mijnbouw & industrie
2) Glasnost
=politieke hervormingen
, inspraak & vrijheid
tegen ‘democratisch centralisme’
nt monopolie CPSU afschaffen
debatten:
rechte weg comm. ( klassenloos)
gedeeltelijk vrije verkiezingen vr federaal parlement = Congres
van Volksafgevaardigden
parlement: conservatieven & liberale hervormers
middenpositie
verlies steun radicalere hervormers
coalitie m. nationalisme
autonomie & onafh. ( bv. Litouwen)
controleverlies
1.1.4 Gorbatsjov en het einde van de KO
3) Nieuwe politieke denken in internationale aangelegenheden
- = betere relatie Westen
- Globale uitdagingen -> afh. + samenwerking
Gorbatsjovs buitenlands beleid
- Eerste fase
Focus ontwapening in bilaterale relatie met VS
1) INF Verdrag
= middellange afstandsraketten uit Europa verwijderen
2) START I Verdrag
= langeafstandsraketten verminderen
3) Onderhandelingen terugtrekken Sovjet uit Afghanistan
Einde nieuwe wapenwedloop ( + einde in zicht KO)
- Besef: relatie FR, GB, W-DU verbeteren
Reagan kon Gorb. Nt helpen
Verhindering Huis v. Afg. & senaat zolang Moskou gn
mensenrechten
1.1.5 Het Gemeenschappelijke Europese Huis en de ineenstorting v/h
communisme in Oost- en Centraal-Europa
- Vrees eenzijdige ontwapening Am.
Verzwakking bescherming W-Eu & alliantie
- Tweede fase
Eenzijdige ( SU) conventionele ontwapening in Europa
o Ook militaire uitgaven verminderen
o Gorbatsjov Instemming: onderhandeling NAVO & Warschaupact
Ondertekening CFE-verdrag
, Liberalisering in Oost-Europese satellietstaten ( breken m.
Brezjnevdoctrine)
o Praagse Lente ( Tsjechoslowakije)
o Zusterregime bedreigd m. binn/buit. Invloed ( nt comm.)
m. geweld onder controle
Positie verzwakt
Overtuigd comm. -> nt tegen stroom v. gesch. -> hervorming
- Hervormingen:
Legalisering Poolse oppositievakbond Solidariteit + vrije verkiezingen
Coalitie Solidariteit & Comm. Part.
Gemeenschappelijk Europese Huis ( nieuwe visie Europa)
1) Sovjet-Unie als integraal deel van Europa
Vrees tweedeling Atl. Wereld verminderen
2) Vreedzame co-existentie en samenwerking tussen
soevereine staten met diverse socio-economische systemen
3) Collectieve veiligheidsorganisatie
o CVSE wordt OVSE
o Afschaffing NAVO en Warschaupact
Gorb. Bereid defensie aanvaarden -> vrees
tweedeling Atlantische alliantie
Begrippen
- Externe zelfbeschikking
Volk kan vrij aanhorigheid bij staat kiezen
Onafhankelijkheid, maar ook eenmaking
Externe soevereiniteit = onafhankelijkheid
- Interne zelfbeschikking
Sovjet visie = volk kan eigen sociaal-economisch, politiek en cultureel stelsel kiezen,
maar binnen de logische voortgang van de geschiedenis (feodaliteit, kapitalisme,
socialisme, communisme)
o Onder socialistisch internationaal recht
Eenmaal comm., blijft men comm.
Brezjnevdoctrine
Westerse visie = meerpartijendemocratie waarbij volk bestuurders kiest en weer kan
afzetten
In Slotakte van Helsinki tekst p. 20
recht op zelfbeschikking wordt gezien als één van de tien beginselen van vreedzame
co-existentie in Europa.
1.1.6 Het vraagstuk van De Duitse eenmaking
- Straatprotest DDR
