Filip Raes
College 1 = Historiek en EBP
Inleiding
o Psychologische hulpverlening is continuüm
Behandeling (PT) = remediëren brandhaard, één kader
Begeleiding (counseling) = brand blussen, meerdere kaders, acuut, ad hoc
o Psycholoog = wel inspanningsverbintenis (verantwoordelijk), geen resultaatverbintenis
o Dominant 1-op-1 model (face-to-face, curatief) aanvullen met online, preventie, groepsessies, …
o Onderzoek Kazdin = de last (burden) van aandoening verminderen
Via internettherapie, info en preventie via media, zelfhulpboeken, …
Afhankelijk van = integratie, assessment, database, context, spanningen GGZ
Historiek
o 1895 = psychoanalyse van Freud
o 1950 = psychotherapie-onderzoek scholenstrijd (controversieel)
o 1952 = Hans Eysenck therapie is niet beter dan niets doen, maar 3 kritieken
o 1980 = eerste meta-analyse (Smith)
o 2001 = grote psychotherapiedebat (Wampold)
Weinig verschillen tussen therapieën, even effectief (dodo-bird)
Belang van gemeenschappelijke factoren
o 2005 = Wat werkt voor wie (Roth & Fonagy) = wat werkt het beste voor wie?
Evidence based practice & APA
o 1992 = Template for Devoloping Studies
Evidentie van behandeling evalueren via 2 dimensies
Efficacy = werkzaamheid = wetenschappelijk, sterkte van evidentie
o Causale relatie tussen behandeling en behandelde stoornis?
Effectiveness = doeltreffend = praktijk, generaliseerbaar, kosten-baten, klinische
bruikbaarheid, haalbaarheid van interventie, patiënt-aanvaardbaarheid
Behandelingsgidsen evalueren want sterke variatie in kwaliteit
o 1993 = Empirically Validated Treatments (EVT) 25 gevalideerde behandelingen
Drie taken = criteria opstellen + lijst EVT’s via onderzoek + aanbevelingen geven
Criteria = RCT’s + artikels toetsen + ‘gevestigd’ of ‘vermoedelijk werkzaam’
o 1994 = kritiek en repliek op het onderzoek van Task Force
(zie kader) examenvraag
o 1996 = Empirically Supported Treatments (EST) 47 gevalideerde behandelingen
Lijst is niet compleet + belang van klinisch oordeel van therapeut
Nood aan = onderzoek bij etnische minderheden + welk type patiënt?
o 1998 = Empirically Supported Treatments (EST) 71 gevalideerde behandelingen
Aanvullingen = familietherapie + ernstige stoornissen + gezondheidspsychologie
Aandachtspunten = efficacy ≠ effectiveness + aparte werkgroep rond kinderen
o 2006 = EBPP visietekst (evidence-based practice in psychology)
Evolutie = minder eenzijdige focus op onderzoekevidentie en op enkel RCT
Integratie van 3 componenten
Evidentie (best beschikbare onderzoek) nuanceren van RCT:
o Verschillende onderzoekevidentie = efficacy, effectiveness, kosten-baten,
epidemiologisch
o Verschillende onderzoekdesigns = RCT, meta-analyse, observatie,
casestudie, kwalitatief onderzoek, naturalistische setting
Klinische expertise = competentie via opleiding / ervaring / zelfreflectie + eigen
beperkingen en limiet van kennis + local clinical scientist
o Begrijpen en evalueren van evidentie, bronnen, literatuur
o Evidentie integreren met klinische data + in de praktijk toetsen
Patiëntkenmerken = individu kennen cultuur, kenmerken, waarden, …
Scientist-practioner = wetenschap + praktijk integreren
Pagina 1 van 18
, o 2012 = resolutietekst
Gebruik van PT is afgenomen, gebruik van medicatie is toegenomen
Verschillende bonafide PT’s werken voor veel stoornissen en leeftijden
Effecten in praktijk (effectiveness) zijn vaak evengoed als in onderzoek (efficacy)
Kunnen we nog beter? Ja (1/3 beter met therapie, 1/3 beter zonder therapie, 1/3 heeft er niks aan)
o Overschatting van effect van therapie (zie college 8)
o Glazen plafond = we doen het al een ganse tijd niet beter (nl. al 30 jaar plafond)
Kritiek Repliek
Dat is waar maar we hadden tijdsdruk, maar er zullen updates
1. Bepaalde EVTs ontbreken
volgen + lezer moet verder kijken dan dit lijstje
2. Niet op lijst, niet werkzaam? Over het hoofd gezien of nog onvoldoende onderzocht
Dit komt omdat het meeste onderzoek werd gedaan naar
3. Allemaal gedragstherapie in de lijst gedragstherapie. Maar andere perspectieven doen nu ook
steeds vaker outcome studies (inhaalbeweging)
(1) Deze kritiek komt door een misvatting over wat een manual (/
leidraad) is. Een manual is een duidelijke beschrijving van een
4. Task Force mocht geen manuals behandeling, welke normaal gezien mogelijk moet zijn voor alle
gebruikt hebben als een criterium benaderingen want hoe zou je ze anders aanleren?
voor efficacy onderzoek want (2) Er bestaan ook manuals voor andere benaderingen.
manuals bevoordelen (3) Gedragstherapie is inderdaad makkelijker protocolleren.
gedragstherapie
(4) Gedragstherapeutische protocollen laten zich goed
gebruiken voor RCT
5. Dicteer ons niet wat te doceren Geen aandacht voor wat onderzoek zegt?
6. Alle therapieën zijn even
Wat werkt voor wie? Sommige behandelingen zijn beter dan
werkzaam dus we moeten ons niet
andere bij bepaalde patiënten.
richten op degene met efficacy data
Inderdaad, we moeten onze bevindingen blijven aanvullen met
7. Het is betekenisloos om te zeggen extra onderzoek. Maar als we nu zouden negeren wat we reeds
dat een behandeling werkt want er is weten, zouden we cliënten negeren door behandelingen te
altijd nood aan meer onderzoek. ontzeggen + krijgen psychologen een nadelige positie ten
opzichte van farmaco.
Inderdaad in de gaten houden = psychologen die geen EVT
gebruiken krijgen moeilijk terugbetaling + risico op afstomping
MAAR ander uiterste = bagatelliseren van de lijst kan resulteren
8. Lijstje is gevaarlijk
in exclusie van psychotherapie dit is negatief voor therapeuten
+ ook voor patiënten (zouden enkel medicatie krijgen voor hun
emotionele problemen)
Pagina 2 van 18
