,Inhoudsopgave
DEEL 1: BRONNEN EN BEGINSELEN VAN HET RECHT ..................................................................................... 4
1 Ontstaan en ontwikkeling van het recht .................................................................................................... 4
2.1. Mensenrechtenverdragen ................................................................................................................ 4
2 Definitie van het recht ................................................................................................................................ 5
2.2. Een geheel van regels ....................................................................................................................... 5
2.3. Een geheel van afdwingbare regels .................................................................................................. 5
2.4. Die door de samenleving tot stand komen ...................................................................................... 5
2.5. Met als doel de samenleving te ordenen ......................................................................................... 5
2 Bronnen van het recht ................................................................................................................................ 6
2.1 Wetgeving ......................................................................................................................................... 6
2.6. Gewoonte ......................................................................................................................................... 7
2.7. Rechtspraak ...................................................................................................................................... 7
2.8. Rechtsleer ......................................................................................................................................... 8
2.9. Algemene rechtsbeginselen ............................................................................................................. 8
2.10. Billijkheid........................................................................................................................................... 8
3 Indeling van het recht................................................................................................................................. 9
2.11. Nationaal publiekrecht ..................................................................................................................... 9
2.12. Nationaal privaatrecht .................................................................................................................... 10
2.13. Internationaal publiek recht ........................................................................................................... 10
2.14. Internationaal privaatrecht (IPR) .................................................................................................... 10
2.15. Aparte rechtstakken (bijzondere gevallen) .................................................................................... 11
DEEL 2: TOEPASSING VAN HET RECHT ........................................................................................................ 11
1 Rechtshulp en conflictregeling ................................................................................................................. 11
1.1. Rechtshulp ...................................................................................................................................... 11
1.2. Conflictregeling ............................................................................................................................... 15
2 Gerechtelijke organisatie en procedure ................................................................................................... 18
2.1 Structuur van rechtbanken en hoven ............................................................................................. 18
2.2 Gerechtelijke functies ..................................................................................................................... 31
2.3 Gerechtelijke procedure (privaatrechtelijke procedure!) .............................................................. 33
DEEL 3: MENSENRECHTEN/GRONDRECHTEN.............................................................................................. 36
1 Inleiding .................................................................................................................................................... 36
2 Wat zijn mensenrechten? ......................................................................................................................... 36
2.1 Definities mensenrechten/grondrechten ....................................................................................... 36
2.2 Categorieën van mensenrechten ................................................................................................... 37
2.3 Mensenrechten verschillen door.................................................................................................... 39
2.4 Belang en functie van mensenrechten/grondrechten ................................................................... 40
3 Basisbegrippen ......................................................................................................................................... 40
3.1 Directe werking............................................................................................................................... 40
3.2 Standstill effect/ “niet achteruitgangsverplichting”....................................................................... 41
3.3 Horizontale en verticale werking .................................................................................................... 41
3.4 Absolute en relatieve rechten ........................................................................................................ 42
3.5 Voorbehoud en interpretatieve verklaringen ................................................................................ 43
4 Bronnen van mensenrechten.................................................................................................................... 43
4.1 Overzicht van bronnen ................................................................................................................... 43
4.2 Bespreking belangrijkste bronnen van mensenrechten................................................................. 44
5 Afdwingbaarheid van mensenrechten ..................................................................................................... 51
5.1 “Jurisprundentiële benadering” ..................................................................................................... 51
1 Ontstaan en ontwikkeling van het recht
• Recht = zo oud als de mensheid
• Recht is ontstaan sinds mensen samenleven: (oorspronkelijk afspraken tussen individuen)
- Mensen maken afspraken over het samenleven (vb. over relaties, bezit)
- Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
- Willen dat deze afspraken worden nageleefd
• Er is nood aan organisatie in de samenleving recht en rechtsregels ontstaan
• UITVAARDIGEN REGELS:
In complexere samenlevingen: “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan vertegenwoordigd
orgaan
Vb.: Parlementaire democratie: bevoegdheid om afspraken te maken hebben wij overgedragen
aan anderen die het voor ons doen: volksvertegenwoordigers parlement)
Naarmate het democratisch gehalte v/e samenleving zal reële vertegenwoordiging sterker/minder
sterk zijn. Vb.: Romeinse Rijk: enkel patriciërs zetelden in de Senaat, gewone volk “het plebs” had
geen inspraak.
• AFDWINGEN VAN REGELS:
- Gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van de groep (vb.:
steniging, lijfstraffen, economisch geweld: dwangarbeid...)
- Evolutie naar meer geciviliseerde dwang (meer humane straffen):
o Afwijkend G beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen van louter fysiek, moreel economisch geweld humane vormen van
bestraffing (vb.: opsluiting moet op een menswaardige manier gebeuren, lijfstraffen
en doodstraf zijn afgeschaft)
o Evolutie naar alternatieve straffen (vb.: taakstraffen, elektronisch toezicht)
- Zeer maatschappelijk bepaald: in sommige samenlevingen bestaat doodstraf nog altijd (VS), op
andere plaatsen bestaan nog lijfstraffen (steniging bij overspel)
• Belgisch burgerlijk recht = gebaseerd op Code Napoléon (1804)
- Geboorte van ons rechtssysteem
- Samensmelting van 3 toen bestaande rechtsstelsels:
1) Romeins recht: grote invloed omdat het lange tijd van kracht is geweest vb.
aansprakelijkheidsregeling is hieruit afkomstig (volkstribuun Aquilius)
2) Kerkelijk (canoniek) recht: heeft rol van Romeins recht overgenomen na val van het
Romeinse Rijk. Kerk nam een groot deel van staatsorganisatie over.
3) Gewoonterecht (costuymen Parijs): (verdere) uitbouwing bij ontstaan van Europese
steden. Elk territorium had zijn eigen gewoontes (‘costuymen’) die de orde in de
samenleving bepaalden.
- Tot op vandaag van belang
- Ondertussen uiteraard modernisering o.i.v.:
2.1. Mensenrechtenverdragen
o Toenemende wetgeving van de EU
o Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie... vb.: euthanasiewetgeving
RWW SEMESTER 1 4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur irisvantomme. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.