Samenvatting Recht en Onderneming: Inleiding tot het Recht, Deel 2
Samenvatting Recht en Onderneming, Deel 2
Deel V. Goederen- en zakenrecht
1 Hoofdstuk 1. Indeling van de goederen
1.1 Lichamelijke en onlichamelijke goederen
- lichamelijke goederen
o zintuigelijk waarneembare goederen (stoffelijk)
o bv. planten, dieren, werktuigen, …
- onlichamelijke goederen
o producten van de menselijke geest of abstracte gehelen (onstoffelijk)
o bv. auteursrecht, kwekersrecht, merkenrecht, …
1.2 Roerende en onroerende goederen
1.2.1 Een voorbijgestreefd onderscheid?
Neen, verschil procedure beslaglegging, verjaring, fiscaal recht (BTW)
1.2.2 Onroerende goederen (OG)
- = niet verplaatsbaar goed door
1. hun aard
bv. grond, gebouw, boom, …
2. incorporatie
RG die verenigd zijn met OG
bv. poster aan muur, tafel vast aan vloer, …
3. hun bestemming
RG bestemd om verenigd te worden met een OG
bv. deuren, trappen, ramen die nog naar een huis moeten
1.2.3 Roerende goederen (RG)
- verplaatsbare goed door
1. hun aard
bv. stoel, tas, pen, …
2. de wet
door wetgeving bepaald
bv. auteursrecht, …
3. anticipatie
OG die bestemd zijn om RG te worden
bv. groenten en fruit 6 weken voor de oogst, afbraakmateriaal, …
Polle Lemmens 1
, Samenvatting Recht en Onderneming: Inleiding tot het Recht, Deel 2
1.3 Gebruiks- en verbruiksgoederen
- gebruiksgoederen
o meer dan 1 keer gebruiken (bv. auto)
- verbruiksgoederen
o teniet gaan na 1e keer normaal gebruik (bv. benzine)
- Wrm onderscheid?
o belangrijk voor teruggaveplicht en risico lener
1.4 Domeingoederen
- behoren toe aan publiekrechtelijke rechtspersonen (de overheid)
o openbaar domein
iedereen kan er gebruik van maken, algemeen belang
bv. weg, voetpad, haven, …
geen beslag, verhuring, verjaring
bestemming aangepast door desaffectatie
o privaat domein
bv. ambtenaren in dienst, kantoor(materiaal)
wel beslag, verhuren, verjaren
1.5 Zelfstandige zakelijke rechten en zakelijke zekerheidsrechten
- zelfstandige zakelijke rechten staan op zichzelf
o heerschappij over een zaak (bv. eigendomsrecht)
- zakelijke zekerheidsrechten (vorderingsrechten)
o heerschappij/aanspraak op een zaak
o door juridische verbintenis (bv. hypotheek bij lening bank)
2 Hoofdstuk 2. Zelfstandige zakelijke rechten
2.1 De kenmerken van het zakelijk recht
- onmiddellijke macht over een goed
- absoluut karakter
- tegenwerpbaar aan iedereen (dus ook derden)
- limitatief beperkt (numerus clausus)
o geregeld door wet
2.2 Het eigendomsrecht
2.2.1 Begrip en inhoud
- definitie p. 13
- 3 elementen
1. genotsrecht
eigenaar mag opbrengsten innen
2. beheersrecht
Polle Lemmens 2
, Samenvatting Recht en Onderneming: Inleiding tot het Recht, Deel 2
eigenaar mag zaak aanwenden voor eigen doelstellingen
3. beschikkingsrecht
eigenaar mag zaak vervreemden (verkopen, schenken) of vernietigen
2.2.2 Verwerven van eigendom
- afgeleide eigendomsverwerving
o eigendom komt van iemand anders
1. overeenkomst (OVK)
2. éénzijdig overheidsoptreden (bv. onteigening, opeising)
3. overlijden (erfenis, testament)
- oorspronkelijke eigendomsverwerving
o toe-eigening
geen eigenaar (bv. vissen in rivier)
o verloren voorwerpen
publieke ruimte gevonden gemeente
private grond vinder wordt werkelijke eigenaar
in de grond opbrengst delen tss vinder en eigenaar grond
o achtergelaten voorwerpen
vinder wordt eigenaar
o natrekking
eigendom ve RG of OG geeft recht op alles wat er als bijzaak mee verenigd
wordt (bv. de vruchten van een boom)
2.2.3 Bezit en verjaring
- bezit en detentie
o bezit is feitelijke macht ve persoon over een zaak
1. feitelijk element: bezitter oefent macht uit zoals eigenaar
2. intentioneel element: bezitter moet wil hebben zich als eigenaar te gedragen
o detentor (houder) van een zaak maar bezit het niet voor zichzelf
bv. huurder, bewaarnemer, ouders rekeningen kinderen tot 18 jaar
- het eigendomsvermoeden
o RG: bezit geldt als titel => tegenbewijs is mogelijk, weerlegbaar
2.2.4 Beperkingen van het eigendomsrecht
- beperkingen in privaatrecht
1. erfdienstbaarheden
last op lijdend erf gelegd tot gebruik en nut van heersend erf (=> OR)
bv. recht op uitweg, afvoer van water
2. foutaansprakelijkheid
1382 BW: Het is niet toegelaten anderen op foutieve wijze schade toe te
brengen.
3. rechtsmisbruik
eigendomsrecht mag niet misbruikt worden (bv. muur 0,5 cm op grond)
4. burenhinder of evenwichtsleer
buitengewone hinder voor buren evenwicht herstellen
elke eigenaar recht op normaal genot
- beperkingen in publiekrecht
1. de onteigening
door overheid onder bep. voorwaarden via wett. procedure
Polle Lemmens 3