Retributieve (vergeldende) gerechtigheid ( = strafrecht):
- Als wet wordt overtreden, moet de schuldige bestraft worden.
- Straf moet in verhouding staan met misdaad die gepleegd is.
- Dus: op de dader gericht.
Herstelrecht:
- Focus op slachtoffers en gemeenschap.
- Brengt dader en slachtoffer samen.
→ Om zo gemeenschap opnieuw op te bouwen.
Restitutieve gerechtigheid:
- Misdaad was tegen de staat, was een overtreding van de wet.
- Dader moet schade herstellen (bv. door financiële vergoeding).
Overgangsjustitie:
- Proces van hoe rekenschap te geven van schendingen van mensenrechten die in
voorafgaande perioden zijn begaan.
Politieke rechtszaken
Perspectief van de advocaat vs. perspectief van de historicus.
Men kan kijken naar hoe politieke rechtszaken…:
- ...politieke veranderingen teweeg brengen.
- ...van maatschappelijke invloed zijn.
- ...een beeld illustreren van een bepaalde cultuur.
- ...media/technologie zich ontwikkelt.
Actoren:
- Aangeklaagde
- Aanklager
- Rechter
- Evt. de staat:
→ Politieke rechtszaken als ‘theater’; rechtszaken vaak ook over macht,
onderdrukking van politieke tegenstanders en legitimiteit winnen.
Vaak volgens een bepaalde formule.
→ Vooral in niet-democratische staten (maar niet altijd!)
- In politieke rechtszaken speelt moraliteit een rol.
→ Wet gaat om moraliteit.
Ron Christenson beschrijft politieke rechtszaken als ‘guardian knots’:
1
,Politieke rechtszaken roepen vragen op over o.a.:
- Moraliteit.
- Publieke plichten.
- Publieke en individuele verantwoordelijkheid.
- Vertegenwoordiging.
- Misdaad en straf.
- Rechtvaardigheid voor slachtoffers.
Politieke rechtszaken hebben vaak didactische invloed: menigte gebruikt de rechtszaken
bij eigen beeldvorming van de maatschappij.
_________________________________________________________________________
Bekende politieke rechtszaken
Dreyfusaffaire (1894-1906):
- Alfred Dreyfus was een Joods-Franse officier.
- Context: na einde Frans-Pruisische oorlog
- Dreyfus vals beschuldigd van spionage voor Duitsland.
→ Dreyfus zou militaire geheimen naar de Duitsers hebben doorgespeeld.
- Hij werd aangevallen door conservatieve groepen in Frankrijk, terwijl linkse
intellectuelen zijn naam wilden zuiveren.
- Leidde tot discussie over de Franse maatschappij en de Joodse minderheid
en minderheid van Duitssprekenden hierin.
→ Antisemitisme van de conservatieven
- Dreyfus verbannen naar Duivelseiland, maar later onschuld bewezen.
- Deze rechtszaak ook van cultureel belang: Oostenrijks-Hongaars Joods ideoloog,
journalist en publicist Herzl schreef traktaat over hoe Joden eigen staat moesten
krijgen (zionisme)
→ Vandaag de dag Herzl gezien als grondlegger van staat Israël.
Schwartzbard rechtszaak (1927):
- Schwartzbard was een Oekraïense Jood
- Beschuldigd van moord op Oekraïense immigrant Symon Petliura in Frankrijk.
→ Petliura was hoofd van Oekraïense regering in ballingschap.
- Schwartzbard gaf toe dat hij schuldig was.
→ Wilde wraak nemen op Oekraïense nationalisten die zijn familie hadden
vermoord tijdens antisemitistische pogrom.
→ Was een politiek statement over tekort aan legitimiteit in Oekraïne.
- Uiteindelijk: Schwartzbard vrijgesproken.
- Gaf Joden in heel Europa gevoel van rechtvaardigheid; erkend dat de Joden in
Oekraïne gruwelen hadden moeten doorstaan onder Petliura’s regering.
- Conservatieven zagen gerechtigheid echter genegeerd en het decorum van de
Franse rechtbanken onmetelijk aangetast.
Processen van Neurenberg (
- Strafprocessen die na WOII oorlogsmisdadigers terecht stelden.
2
, - Processen geleid door VS, SU, VK en Frankrijk.
- Bekendste proces: berechting van 24 kopstukken van het naziregime
(1946)
→ Vele aangeklaagden droegen zonnebrillen, want er was fel licht nodig
voor de camera’s (rechtszaak werd opgenomen). Dit zegt dus ook iets
over de ontwikkeling van technologie.
- Ook nog vele andere processen, welke voor de Amerikaanse militaire rechtbanken
werden gehouden.
Julius en Ethel Rosenberg (1953):
- Context: Koude Oorlog
- Joods/Amerikaans koppel
- Terechtgesteld wegens spionage voor SU.
→ Ze zouden VS atoombom-ontwerp hebben doorgespeeld naar SU.
- Ze werden geëxecuteerd.
- Maar in jaren 90: Russische codeberichten ontcijferd door Amerikanen, waaruit bleek
dat Ethel onschuldig was (Julius wel schuldig).
Amanda Knox rechtszaak (2009-2015):
- Knox samen met vriend Sollecito verdacht van moord op huisgenoot en mede-
uitwisselingsstudent Meredith Kercher in 2007 in Italië.
- In 2009: beiden schuldig bevonden obv DNA en ander bewijs. Gevangenisstraf van
25-26 jaar opgelegd.
- In 2011: zaak in hoger beroep.
→ Men twijfelt over de DNA-tests van de politie.
- Hof in Perugia spreekt zowel Knox als Sollecito vrij van betrokkenheid bij de moord.
- Hierna nog meerdere onderzoeken naar de moord (en hogere beroepen), maar in
2015 werden Amanda en vriend officieel vrijgesproken.
- Amanda en vriend hebben vier jaar vastgezeten.
- Media speelde grote rol in deze rechtszaken:
● Zelden was er in Italië meer internationale aandacht voor een moordzaak.
● Kranten schilderen Knox af als koelbloedige moordenares met bedrieglijk
engelengezicht.
→ Hoewel officieel vrijgesproken voor rechtbank, blijft Knox in
volksverbeelding schuldig.
Steenkamp
- Begon als criminele rechtszaak, maar veranderde naar discussie over geweld
_________________________________________________________________________
Rechtvaardigheid na WOII
Na WOII vooral sprake van retributieve (vergeldende) gerechtigheid.
→ O.a. in vormen van…:
- …massale vergeldende rechtszaken (bv. Neurenberg)
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur isabeli. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.