BUNDEL OEFENINGENSESSIES
STRAF- EN
STRAFPROCESRECHT
14/20 eerste zit
,OG 2: rechtvaardigheidsgronden, schulduitsluitingsgronden, uitbreiding van de strafbare
gedraging: strafbare poging en strafbare deelneming.
1. Relevante leerstof
Nrs. 205 – 296 en nrs. 322 – 396
2. Opdrachten
OEFENING 1
1.1 denkt u dat de voorwaarden van wettige verdediging was voldaan? Waarom wel
- begrip = noodweer of wettige verdediging
uitzonderlijk krijgt de individu het recht om, desnoods met geweld,
onrechtmatige bedreigingen of aanrandingen van bepaalde rechtsgoederen af te
weren: wanneer er een onmiddellijke/ dringende behoefte aan verweer bestaat
en de overheid dat niet kan bieden. Art. 416 Sw – art. 417 Sw.
examentip =als er 2 situaties zijn, dan maak je 2 aparte hypotheses.
- Voorwaarden m.b.t de noodweersituatie
a) Een onrechtmatige aanranding
Noodweer kan enkel tegen andere rechtssubjecten, niet tegen
dieren.
Een voorafgaande eigen fout sluit noodweer niet uit
= inbrekers die inbreken en wegvluchten
b) Van personen
Ook om een ander te beschermen (art. 416 SW).
De verdediging van goederen valt niet onder noodweer.
= voldaan, Francisco dacht dat hij werd doodgeschoten
c) Dreigende of actuele en ernstige aanranding
= er was geen aanval, dus niet actueel en dreigend. Dit is een geweken
gevaar, de inbraak is al geweest.
- Voorwaarden m.b.t. de verweerhandeling
a) (onmiddellijke) noodzakelijkheid om verweerhandeling te stellen:
subsidiariteitsbeginsel
=neen, het was niet nodig om op de auto in te rijden, hij had allereerst direct
naar de politie moeten bellen i.p.v. hen te volgen en aan te rijden. Hij had
kunnen vluchten i.p.v. in de auto in te rijden.
Wettelijke vermoedens? = Nachtelijke inbraak moet in een huis gebeuren,
geldt niet in een bus
b) Evenredigheid (proportionaliteit) tussen aanranding en verweer. Er mag
geen wanverhouding tussen het aanvalsmiddel en het verdedigingsmiddel
bestaan.
= de inbrekers hadden in de bus ingebroken, maar in principe bij de
achtervolging was er geen gevaar.
1
, Geen wettige verdediging
1.2 Heeft het belang of Francisco (die een voorlopig rijbewijs heeft) 17 of 19 is? Waarom?
Leg uit wat er wel/niet met hem kan gebeuren?
17 jaar
Uitzondering 1 = is dit een verkeersongeval? Dit zijn specifieke regels uit de
verkeersreglement. Dit kan een verkeersmisdrijf zijn, maar dit weten we nog niet, hij
wordt niet expliciet vervolg voor een verkeersongeval.
Verkeersmisdrijven art. 36bis jeugdwet = het gemeen strafrecht is toepasselijk,
tenzij de strafrechter de zaak uit handen geeft, dan kan het OM de zaak voor de
jeugdrechter brengen. En art. 5 jeugddelinquentiedecreet
Jeugdstrafrecht wordt subsidiair aan het gemeen strafrecht toegepast.
Uitzondering 2 jeugddelinquentie
Door het uit handen geven, kan het gemeen strafrechtelijk recht toegepast worden.
Oftewel een bijzondere kamer, voor correctionele misdrijven. Bijzondere uit
handengeving geldt enkel voor 16-18 jarige.
Vanaf 18 jaar
wordt de jongere als volwassene beschouwd. En dus ook berecht zoals een volwassene.
Je mag naar de strafrechter verwezen worden voor de correctionele rechtbank.
OEFENING 2
De ernstig geestesgestoorde Kris hoort stemmen in zijn hoofd die hem bevelen zijn vrouw
te vermoorden. Hij vraagt aan zijn buurman Ludo of hij diens jachtgeweer mag lenen. Ludo
gaat op het verzoek in, want hij is ook geen fan van de vrouw Kris. Met dat jachtgeweer
schiet Kris in het halfduister echter de verkeerde vrouw dood, namelijk zijn schoonzus die
met zijn vrouw op stap was.
In dit geval…
A. Heeft, wegens de schuldonbekwaamheid van Kris, noch Kris, noch Ludo een misdrijf
gepleegd.
= Wie deelneemt aan een door een geesteszieke gepleegd misdrijf strafbaar, ook al
wordt de dader bij gebrek aan schuld(bekwaamheid) vrijgesproken. Art. 71 Sw.
B. Heeft enkel Kris geen misdrijf gepleegd wegens zijn geestesstoornis.
= Geestengestoorde = art. 71 Sw. = geen misdrijf, wanneer de beschuldigde of de
beklaagde op het ogenblik van het feit leed aan een geestesstoornis die zijn
oordeelsvermogen of de controle over zijn daden heeft tenietgedaan. De geestesstoornis
is een SCHULDUITSLUITINGSGROND.
Ludo is een medeplichtig, art. 67, lid 3 Sw.
2
, Schulduitsluitingsgronden werken in personae!!
C. Kan Ludo worden vrijgesproken wegens de dwaling van Kris.
= Dit betreft een niet relevant dwaling. Voor Kris zelfs niet, laat staan voor Ludo.
D. Kan geen van beiden zich beroepen op schuld uitsluitende geestesstoornis of dwaling.
= Fout, we hebben geconcludeerd dat Kris wel een geestenstoornis heeft en dwaling niet
mogelijk is.
Wat is het verschil tussen misslag en error in personae?
Misslag = je weet goed genoeg dat het een foute persoon is, je mist je schot
Error = je richt in het donker, je weet niet wie het is.
OEFENING 3
Vergelijk onderstaande casussen met elkaar en bespreek wie strafbaar is en wie niet.
Bepaal ook de vrijheidsstraf die men riskeert. Ga uit van de misdrijf kwalificatie die in de
opgave wordt gegeven.
Olga en Tim = daders
Algemene voorwaarden voor de strafbare poging
Art. 51 SW bepaalt dat er een strafbare poging bestaat wanneer:
1. Er een voornemen is om een misdaad of wanbedrijf te plegen.
= voldaan, het is de bedoeling om mensen op te lichten en geld te
stelen.
2. Er reeds een begin van uitvoering is.
Daden van voorbereiding of voornemens blijven dus
straffeloos.
Poging tot strafbaar verzuim is niet mogelijk (ontbreken
van ‘iter criminis’)
Beoordeling = het ondubbelzinnig karakter van de
handeling.
= er was weldegelijk een begin van de uitvoering, de hadden hun
eerste klant al gestrikt. Deze klant wilde net tekenen toen de politie
binnenviel.
3. Het misdrijf buiten de wil van de dader niet voltooid is geraakt.
Vrijwillig gestaakte poging is dus niet strafbaar
Onvrijwillig gestaakt = door onoverkomelijke materiële
hinderpalen of tussenkomst van een derde (= strafbaar).
Ook voltooide of vruchteloze poging (= mislukt misdrijf)
3