Resume
Systeemtherapie samenvatting hoorcolleges
- Cours
- Systeemtherapie
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van de hoorcolleges van het vak systeemtherapie. Lesnotities in het blauw geschreven.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Hoorcollege 1: Evidence-based systeemtherapie bij kinderen1. Is systeemtherapie evidence-based?
• Er is over het algemeen een luide roep naar ‘betere’, meer ‘efficiënte’ therapie in de maatschappij.
• Ook is er een maatschappelijke, ethische verantwoordelijkheid om cliënt te voorzien van de beste
behandeling.
→ Empirische ondersteuning van systeemtherapie is noodzakelijk om te overleven in dit evidence-based
tijdperk!
1.1 Wat is evidence-based practice?
Evidence-base practice vraagt de integratie van individuele klinische expertise met de beste externe
beschikbare gegevens van systematisch onderzoek (fundamenteel wetenschappelijk onderzoek (etiologie),
outcome-onderzoek en procesonderzoek (waarom werkt het?))
è Externe evidentie kan klinische praktijk dus informeren, maar kan klinische ervaring niet vervangen!
(deze 2 zijn complementair)
Wetenschappelijk onderzoek en de resultaten daarvan mogen niet als superieure kennis gezien worden die
boven klinische ervaring staat! Dit is een misvatting die vaak leeft. Klinische ervaring blijft belangrijk
Er moet dus gestreefd worden naar een overlap tussen klinische expertise, ervaring, een therapeutisch
kader enerzijds en onderzoeksevidentie anderzijds.
Als we enkel en alleen zouden focussen op onderzoeksevidentie dan komen we terecht in een
kookboekprakijk. Dit is hetzelfde als niet kunnen koken, maar toch de stappen uit een kookboek stap per
stap volgen om een resultaat te bekomen als een robot. Dat is niet evidence based werken, evidence based
werken is de overlap in het midden.
Anderzijds, je enkel en alleen beroepen op klinische ervaring en expertise is een verouderde praktijk
omdat hiet niet langer in lijn is met de ethiek om de beste behandeling aan je cliënt te geven en omdat het
ook niet meer antwoordt aan de vraag uit de maatschappij voor betere en meer efficiënte therapie.
,1.2 Wat is Systeemtherapie?
Systeemdenken = contextdenken:
• Individu en zijn/haar problemen moeten continu gesitueerd worden binnen hun ruimere
interpersoonlijke, sociale, & historische context (Fraenkel, 2006).
• Mensen zijn produkt van hun context!
Context
Gezins/familierelaties:
• ouders, partners, kinderen (naasten)
• Cliënt wordt sterk beinvloed door interacties met gezins/familieleden (vice versa). De focus van
interventies voor veel systeemtherapeuten ligt hier. Zie: « Familietherapie » « Gezinstherapie »
• Het belang van context kan hier tot herleid worden, maar moet niet, er zijn nog meer contexten die
breder zijn dan gezin en familie! (bv. student op kot; MST)
- Sociale netwerk (vrienden, collega’s, buren, ...)
- Publieke systemen rond individu (school, kinderopvang, CLB, jeugdrechtbank)
- Groepen, subculturen, sociale klasse
- Maatschappelijke waarden, normen, conventies, sociale perspectieven, « men-denkens » Goede
ouder? Goede relatie? Goede opvoeding?
Klinische belang van context
• Fundamenteel onderzoek toont belang contextuele factoren voor het functioneren van een
individu, koppel, gezin,.. (« couple and family psychology »)
• Therapie = 1u/week vs. context = 167u/week…
• DUS deze context in rekening brengen bij assessment, case-formulation, interventies verhoogt
therapeutische impact!
Context centraal impliceert focus op
• Interpersoonlijke, tussenruimte, interacties, wat er tussen mensen gebeurt.
• Oneindige beïnvloeding (cf. ax. 1)
• Circulaire beïnvloeding (vs. lineaire causaliteit)
• Beinvloeding gaat vaak via gedrag, emotieregulatie, …
,Afbakening van het veld
Systeemtherapie (ST) = verzamelnaam interventies die:
- Klachten van cl in kaart brengen in hun context
- Context (vaak partner, ouders, gezin, breder netwerk van client) bij behandeling betrekken
- Behandeling richten op interacties (behandeling = assessment + interventie)
Dit omvat relatietherapie, gezinstherapie, ouderschapstraining, multi-systeemtherapie, ...
1.3 Is Systeemtherapie nu evidence-based?
Laatste 10 j binnen ST: twee trends
Bij therapeuten: populariteit van narratieve/sociaal- constructionistische benaderingen
= gebaseerd op postmoderne ideologie (elke cliënt is uniek)
= geleid tot creatieve manier van therapie
= maar benadrukt uniciteit van de cliënt en ziet onderzoek dat op zoek gaat naar gelijkenissen over
cl/koppels/families heen als irrelevant!!
Ze zien onderzoek dus als niet informatief omdat het niets zegt over de unieke cliënt die voor hun zet, maar
dat is te radicaal! Het moet pragmatisch zijn waarbij elke cliënt inderdaad een zekere uniciteit heeft, maar
dat er anderzijds ook wel een gedeelde realiteit is, anders is het zelf überhaupt niet relevant om met een
gezin te werken. De cliënt is de expert van zijn klacht en verhaal, maar wij zijn de expert van de theorie.
Bij onderzoekers: ontwikkeling van rigoureuze wetenschappelijke evaluatie van therapie- manuals,
gebaseerd op structurele, strategische, en cognitief gedragstherapeutische perspectieven; onderzoek
koppel/gezins(dys)functioneren
= gebaseerd op positivistische ideologie
= geleid tot “evidence base” voor ST.
Ze gaan er van uit dat als ze maar genoeg onderzoeken dat ze bij ‘De realiteit’ of ‘waarheid’ kunnen komen.
Er is een grote kloof tussen onderzoek en praktijk
• Tot eind jaren 1980 deed men niet de moeite om grote aantal ST perspectieven te onderzoeken
(cf. door charismatische personen ontwikkeld)
• Heden: veel van het onderzoek die nu wel gedaan wordt, heeft in praktijk geen impact op de
dagdagelijkse praktijk van systeemtherapeuten (“irrelevant en onbegrijpbaar” Verhofstadt & De
Mol, 2015, symposium BVRGS)
• MAAR er zijn ook drie positieve zaken: Er is wel een globale tendens richting “evidence based
practice” in vergelijking met vroeger: toename aantal/ kwaliteit van evaluaties van
systeemtherapie.
Ook is er internationaal druk binnen gezondheidszorg om prioriteit te geven aan “evidence based”
interventies (terugbetaling!)
Ook is er een onontkombare competitie voor beperkte financiële middelen à essentieel voor ST om:
• Goed op de hoogte te zijn van de beschikbare evidentie voor hun therapievorm
• Evidence-based practices in hun klinisch werk te integreren (in postmoderne therapeutische
attitude)
, Is ST nu evidence-based?
Meta-analyses/reviews bevestigen dat ST voor veel individuele/relationele klachten/problemen bij
kinderen/volwassen effectief is
• De eerste meta-analyses (outcome) dateren uit jaren 80 en 90, dit waren de pioniers. à gebaseerd
op RCT’s
• Shadish & Baldwin (2003): review van 20 meta-analyses van ST voor brede range aan
kind/volwassenen problemen!
à gemiddelde effect-size na therapie = .65
à gemiddelde effect-size na 6-12m = .52
• Effect-size = statistische berekening van grootte van meetbaar effect bv. verschil exp. & controle
groep; .50 = medium effect
Dus: Gemiddelde cliënt in behandelgroepen deden het beter op KT/LT dan 71% van de cl in de
controlegroepen met een succes rate van 61-64%
• Recentere meta-analyses voor child-focused problems tonen small tot medium effect sizes op
KT/LT
• Kosten-effectiviteit (Crane & Christenson, 2014; obv 22 studies over periode van 20j):
o ST reduceert kosten gezondheidszorgen;
o Systeemtherapie is vaak kosten-effectiever dan individuele therapie!
è Dus een antwoord op de vraag: Systeemtherapie werkt, en dit kunnen we aantonen aan beleid,
zorgmanagers, ... Het is dus evidence-based.
En nu?
• Echter, dergelijke “globale” conclusie over efficacy, effectiveness, en cost-effectiveness is weinig
informatief voor dagdagelijkse praktijk van ST- therapeut (research-informed practice)
• Er is vervolgens nood aan kennis over welke “specifieke “ ST interventie meest effectief is bij
specifieke problematiek! Met die kennis kunnen we ze in de praktijk het best toepassen. à als we
die kennis hebben, dan moeten we die ook gebruiken
Wat werkt bij welke problematiek?
• Dit overzcht is gebaseerd op zeer uitgebreide literatuursearch naar ST bij range aan kind/volw
problematieken (tem jan 2018)
• Databases (Psycinfo,PubMed), family therapy journals (JFT, FP, JMFT), mental health journals,
textbooks over evidence-based practice, ...
• Meta-analyses en systematic review papers
• RCT studies (meest recente; methodologisch meest kwalitatieve uitgevoerde RCT studies)***
2. ST voor problemen bij kinderen/ado’s (0-18j)
Samengevat:
• Slaapproblemen en Eetproblemen:
o Kortdurende (max 15 sessies; 3 à 4m)
o Ambulante behandelprogramma’s volstaan
• Hechtingsproblemen: Interventie intensiteit aanpassen aan kwetsbaarheid gezin
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nettehermans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans