Resume
Samenvatting - Inleiding tot de pedagogische wetenschappen
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van inleiding tot de pedagogische wetenschappen voor 1BA Psychologie
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPENMODULE I: TERREINVERKENNING PEDAGOGIEK
De pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding, vorming onderwijzing, ... van individuen en wordt pas sinds
1779 beschouwd als een academische discipline.
De pedagogische wetenschappen kan onderverdeeld worden in 3 takken:
1. Educatie
= afkomstig van het woord “ex – ducere” het naar buiten leiden, educatie is een maatschappelijke vorm
geworden om een generatie van mensen klaar te stomen om ‘naar buiten geleid’ te worden. Het is veel
breder dan opvoedingsprocessen binnen gezins -of onderwijscontext. Mensen worden aan de hand van
educatie / onderwijs klaar gemaakt om hun eigen weg te gaan.
2. Pedagogie
Pedagoog was persoon die niets anders deed dan een kind te begeleiden naar de school en toezicht houdt.
Het Griekse ‘paidós’ verwijst naar een bepaalde leeftijdscategorie, namelijk kinderen.
3. Agogie
Stamt af van het Latijnse ‘agere’ handelen, doen, in beweging zetten
De agogie is een soort overkoepelend gegeven waar pedagogiek een plaats inneemt.
Deze 3 zijn BIJNA synoniemen van elkaar maar hebben toch allemaal een afwijkende betekenis van de
invulling die we eraan geven.
Er bestaan 3 vormen van educatie:
- Formele educatie: deze wordt via onderwijsinstellingen doorgegeven
- Informele educatie: daarbij leren we dat veel zich niet intentioneel voordoet
maar er een hogere gradatie aan formele processen van educatie zich voordoen
- Non-formele educatie: hierbij heeft men niet altijd de intentie om te streven
naar een vorm van certificaat of toch zonder een groot affect op maatschappelijk
vlak
Kenmerken van de pedagogiek:
DE PLURALITEIT VAN DE PEDAGOGIEK
De pedagogie is een integratieve wetenschap; maakt misbruik van inzichten van aanpalende
wetenschappen en maakt gebruik van inzichten uit andere disciplines om zo wetenschappelijke inzichten
te onderbouwen of verdedigen.
Traditioneel bestaan er 3 disciplines binnen de pedagogiek namelijk de psychologie, filosofie en sociologie.
DE MEERVOUDIGHEID VAN DE PEDAGOGIEK
Er is niet één enkele manier om te onderzoeken wat er gebeurt maar er bestaan er meerdere. In de
psychologie zijn er theorieën die allemaal naast elkaar staan of elkaar zelf aanvullen.
Meervoudigheid impliceert dat je op een andere manier naar de werkelijkheid kan kijken maar soms
tegengestelde inzichten hebt over hoe die werkelijkheid best benaderd wordt.
DIACHROON SYNCHROON
Onderzoekt de ontwikkeling Onderzoek waarin een
van een verschijnsel door de fenomeen op een punt in
De meervoudigheid van de vergelijkend
tijd heen, pedagogiek bestaat uit 3 niveaus:
de tijd onderzocht wordt.
onderzoek doorheen de tijd
Het naast elkaar
Opeenvolging van pardagimata, scholen, bestaan van de scholen,
stromingen, .... stromingen, ...
,o Pedagogische werkelijkheid: betreft de praktijk van educatie, de gebeurtenissen die
plaatsvinden.
Het is de beïnvloeding van de werkelijkheid gericht op de ontwikkeling, leerprocessen en
gedragsveranderingen. Gaat om wat er nu (in de les) gebeurt.
o Pedagogische theorieën: betreft het proberen analyseren en verklaren van wat er in de
werkelijkheid gebeurt. Het gaat om de verworven inzichten om pedagogische praktijken te
veranderen, dat resulteert in pedagogische theorieën die inzicht verschaffen in complexe relaties
tussen handelingen en educatie effecten.
o Wetenschapstheorie: betreffen meta-theorieën, het is een theorie over theorieën => alle
theorieën worden samen geïnterpreteerd. Men stelt zich meerdere vragen en probeert de relatie met
praktijk te zien. Moet wetenschap zich enkel bezighouden met feiten of mag ze ook uitspraken doen
over wenselijkheden. Moet de pedagogiek de opvoedingswerkelijkheid verhelderen, verklaren,
voorspellen, veranderen ...? Welke methoden moet ze gebruiken?
DIENSTBAARHEID VAN DE PEDAGOGIEK
Het pedagogisch denken wil dienstbaar inzicht bieden voor de opvoeding. Men heeft verschillende
wetenschapsopvattingen over wat opvoeding is en zou moeten zijn maar er zijn 3 traditionele stromingen
o Hermeneutische pedagogiek (= geesteswetenschappelijke pedagogiek)
= > doet beroep op de filosofische methode van de hermeneutiek en houdt zich bezig met de
zinvolheid. Het ontwikkelen van theorieën heeft als doel om de praktijk te omschrijven en op die
manier kenbaar en bewust te maken.
De hermeneutische pedagogiek gaat proberen om vragen te verwoorden en te verklaren hoe ze
aangepakt kunnen worden. Het gaat om de bewustmaking van wat er zich in de praktijk voordoet, het
heeft een discursieve rol.
Uitgangspunt = idee van het zelfverstaan van de praktijk. Mensen zijn
redelijke wezens die bij hun handelen redenen moeten kunnen geven.
Functie = mensen bewustmaken van wat er zich in de praktijk voordoet
Wetenschap is hier gericht op theorievorming die opgevat wordt als verwoording. Theorie is
verwoording van ervaringen. Ze hebben op geen enkele manier de ambitie om causale
wetmatigheden vast te leggen, ze zijn eerder geïnteresseerd in het begrijpen van de mens en de
werkelijkheid en naar het zoeken van de betekenis en zin van handelingen.
Deze pedagogiek maakt gebruik van het vrijheidsperspectief waarbij de opvoeder vooral een ethische
en pragmatische verantwoordelijkheid heeft.
o Empirisch-analytische pedagogiek
= > zijn niet geïnteresseerd in het bewustmaken van de praktijk. Volgens deze pedagogiek heeft de
wetenschap als doel om de wetenschap objectief te beschrijven en om ze in kaart te brengen zoals ze
effectief is, ze zijn alleen geïnteresseerd in de waarheid en ware kennis. (= objectieve kennis)
Ze beschrijven zuiver wat de opvoeding feitelijk is en leggen de nadruk op causale wetmatigheden en
niet op wat mensen moeten doen en op welke manier ze dat zouden moeten doen.
In de empirisch analytische pedagogiek probeert men de waarheid van de werkelijkheid van
opvoeding te achterhalen. Deze waarheid kan alleen maar door zuivere objectieve beschrijvingen
verworden worden.
o Handelingsgerichte pedagogiek (= kritisch-emancipatorische pedagogiek)
, = > stroming van de bruikbaarheid. Deze stroming ontstond als reactie op de hermeneutische en
empirisch-analytische theorieën. Het is ontstaan vanuit een kritiek op de beperkingen die theoretici
ondervonden in voorgaande stromingen. De bruikbare kennis moet verworven worden door het
inbouwen van wetenschappelijk onderzoek in de praktijk zelf.
Deze pedagogiek is moeilijk te onderscheiden van de empirisch-analytische maar de bruikbaarheid
zorgt voor het verschil. De handelsgerichte gaan verder dan allen beschrijven wat er gebeurt en
hebben geen interesse in het enkel zoeken van causale wetmatigheden, ze willen de praktijk
verduidelijken en deze proberen te optimaliseren en verbeteren.
Ze vetrekken vanuit een concrete opvoedingssituatie, het is de enige stroming die de personen die in
de praktijk werkzaam zijn mee gaan betrekken in de uitvoering van de wetenschappelijke activiteiten.
Leerkracht in klas of een team van opvoeders in een instelling worden van bij het begin betrokken als
mede-onderzoekers in het wetenschappelijk analyseren van de werkelijkheid.
Luisterend naar wat de problemen zijn of wat er mogelijks niet goed loopt in de praktijk en van
daaruit als mede-onderzoeker mee te betrekken in de inzichten die aan bod komen. Gebruikmakend
van de empirisch-analytische methodologie maar de handelinsgerichte gaan ze wel effectief betrekken
met als uiteindelijke doel die specifieke praktijk in die context te gaan optimaliseren rekeninghoudend
met de verwachtingen van de mensen uit de praktijk zelf.
Kort samengevat:
HERMENEUTISCHE PEDAGOGIEK = verhelderen van wat er gebeurt
zinvolheid
EMPIRISCH-ANALYTISCHE PEDAGOGIEK = beschrijven van de waarheid
meten van wat er gebeurt
HANDELINGSGERICHTE PEDAGOGIEK = wetenschap die ten dienste staat van de praktijk
en als ultieme doel heeft die te optimaliseren
bruikbaarheid
, PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN
MODULE I: ONTSTAANGESCHIEDENIS PEDAGOGIEK
De pedagogiek is oorspronkelijk ontstaan uit een drang naar opvoeding en onderwijs. In België ontstond het uit
het idee dat opvoeding breed maatschappelijk gedragen moest zijn en het was een soort tegenreactie tegen
het overheersend kerkelijk onderwijs.
De pedagogiek kent een sterke filosofische oorsprong:
EMPIRISME (17e eeuw)
Ervaring is de basisconditie om tot kennis te komen, men komt tot kennis door bepaalde dingen te ervaren
en waarneming is daarbij essentieel. Daarnaast moet de ervaring zich regelmatig voordoen vooraleer men
deze kan generaliseren.
RATIONALISME (17e eeuw, René Descartes)
De theoretische kennis staat centraal, de rede of het denken over de werkelijkheid is de basisconditie om
tot kennis te komen. De rede is de meest betrouwbare bron van kennis. De waarheid is niet zintuiglijk
maar intellectueel en deductief afleidbaar.
= > “op basis van feiten waaraan niet te twijfelen valt, kunnen conclusies worden getrokken”
VERLICHTING (18e eeuw)
Een periode in de 18e eeuw waar men ervan uitging dat de waarheid alleen maar bewezen kon worden
met behulp van theorie en het verstand. Ze geloofden in de opvoedbaarheid van het individu en in de
maakbaarheid van de samenleving.
In de verlichting ging men er van uit dat de mens van nature gelijk was maar dat de menselijke
ontwikkeling van het individu beïnvloedt wordt door het milieu waarin die opgroeit.
Belangrijke personen in deze periode:
o Rousseau (1712 – 1778)
Had kritiek tegen kerkelijke en wereldlijke machthebbers. Rousseau schreef over de utopie van een
natuurlijke en individuele opvoeding. Volgens hem ging het van nature goed kind niet ontaard worden
door de invloed van de cultuur. Hij ging uit van het goede in elk mens.
Bovendien was Rousseau van mening dat de opvoeder het kind ook niets moest bevelen, verbieden of
opleggen want het kind leert meer uit de gevolgen van zijn gedrag dan door dingen te verbieden.
o Pestalozzi (1746 – 1827)
Wou opvoeding en onderwijs opentrekken tot een basisrecht waar iedereen – ongeacht afkomst,
stand of beroep – recht op had. Hij was ervan overtuigd dat iedereen tot werkelijke humaniteit
gevormd kon worden.
ROMANTIEK
De Romantiek had een kenmerkende interesse in de dimensies van het menselijke bestaan. In de
romantiek erkende ze naast kennis ook het belang van het onbewuste, die de nadruk legt op de oorsprong
van verbeelding en fantasie. Het is een mensvisie die de wijze waarop mensen van elkaar verschillen
benadrukt en erkennen de uniciteit van de mens. Bovendien staat het gevoelsleven centraal.
Belangrijke personen in deze periode:
o Fröbel (1782 – 1852)
Hij ging ervan uit dat de opvoeding van het kind thuis hervormt dient te worden en kleuters getraind
dienen te worden in hun spelend bezig zijn.
Ging de ontwikkeling van kleuters bevorderen aan de hand van spel, speel- en leermateriaal.
REFORMPEDAGOGIEK
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur maeyensm. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
78998 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans