DIVERSITY AND COMMUNITY
WORK
HOOFSTUK 1: INLEIDING (DIETER GRYP)
1.1 DIVERSITEIT EN IDENTITEIT
Definitie diversiteit:
Verwijst naar…
o Sociale, culturele en etnische diversiteit in de samenleving
o Verschillen tussen school- (en werk)taal en thuistaal
o Verschillen in persoonlijke en fysieke ervaringen
o Verschillen in talenten, interesses, activiteiten, visies, noden, …
deze verschillen situeren zich in verschillende domeinen: gender, leeftijd, etnische origine, seksuele
oriëntatie, het hebben van een (werk)beperking, socio-economische achtergrond, religie, politieke opinie, …
1.1.1 DIVERSITEIT EN ERGOTHERAPIE
Er ontstaan problemen wanneer er weinig tot geen herkenningspunten zijn
Relevante zaken worden te laat gesignaleerd
Er is soms een verkeerd begrip en miscommunicatie, versterkt door beeldvorming en vooroordelen
(Iedereen heeft vooroordelen = mensen in kotjes steken)
Er is geen gepaste hulp
Castro et al. (2014): occupational therapy works with what people do - not taking diversity (differences
between people) into account, can lead to practices that do not connect with the client (and thus damage
fundamental rights)
= occupational deprivation Als men niet tot participatie komt door gebrek aan diversiteit
Voorbeelden:
→ Black lives matter (etnisch cultureel)
o Gaat over zwarte mensen die zich onrechtwaardig behandeld
voelen door de staat en de samenleving, is niet altijd bewust
o In vergelijking tot “All lives matter”
Iedere beweging die iets wil veranderen in de samenleving heeft een tegenbeweging
Tuurlijk doen wij er ook toe en zijn alle levens belangrijk MAAR dat is niet het idee
van de beweging nu gaat het even niet over witte mensen
→ Trans personen
o Heel veel nieuwe identiteiten waar we allemaal een beetje
aan moeten wennen en mee moeten leren omgaan
o Pronouns: hij/hem, zij/haar, die/hen, …
o Verkennen van nieuwe identiteiten en seksuele oriëntatie
o Hoe meer het onder de aandacht komt hoe meer we er
mee moeten mee leren omgaan
1
, oRegenboog zebrapaden = erkennen LGBTQI+ gemeenschap
Protest als gevolg (Vlaams Belangers)
Ook hier gaat het niet over hen
→ Gert verhulst: Tafel van vier
o Praatprogramma
Woke-discussie
Wat is woke? Wat gaat extreem?
Brengt aandacht over zaken die niet oké zijn in de
samenleving
o Ging over het n-woord
Woord dat zwarte mensen hun reduceert naar hun huidskleur
Gert Verhulst zei op een kwartier tijd 6 keer dit woord
o Op een bepaald moment: “Je mag ook niets meer zeggen”
→ Sport
o “Je gaat u toch niet laten doen door een meisje”
o “Het is een mannen/vrouwen sport”
o Stereotypering
1.1.2 DIVERSITEIT ALS NORMALITEIT
Diversiteit is een feit … en er is ‘diversiteit binnen die diversiteit’ (deep diversity)
SUPERDIVERSITEIT
Groeiende diversiteit = groeiende complexiteit (kwantitatief)
Invloed evoluties in informatie- en communicatietechnologie (verbondenheid)
Verschillende ‘ways of life’
→ De 'norm’ wijzigt = traditionele concepten worden onbruikbaar
o Hoe meer diversiteit er is, verschuiven de normen
o VB: 'majority-minority-cities’
Alle minderheden samen zijn de meerderheid
Zie Antwerpen/Brussel
o VB: 'autochtoon - allochtoon’
Begrafenis term in Gent
De Morgen stopt met gebruik van de term (2012)
Alternatief: personen met migratieachtergrond
→ Zie: #metoo, ‘woke’, lgbtqi+, queer, …
1.1.3 ASSEN VAN IDENTITEITSVORMING
We willen niet meer denken in a of b, maar in kruispunten Onze
identiteit wordt gevormd via verschillende (14) assen
Deze assen hebben verschillende ‘kruispunten’ = verwevenheid in
gemeenschappen (cf. community) en bepalen onze positie en onze
kansen daarbinnen “macht” (Iedereen heeft macht, dingen kunnen
doen)
VB: bij mensen met een migratieachtergrond heeft dit een invloed op
je sociaaleconomische status, het is belangrijk
2
,1.1.4 DIMENSIES VAN DIVERSITEIT
Etniciteit
o Socio-culturele identiteit (externe karakteristieken zoals nationaliteit, origine, familie, religie,
taal, cultuur, geschiedenis)
Sociale klasse
o Economische en sociale positie (vb. middenklasse)
Levenscyclus
o Kindertijd, puberteit, adolescentie, volwassenheid, ouderdom, …
Talenten / beperkingen
o Fysiek, psychologisch, mentaal
Religie
Gender
o Biologisch (sekse) en gender
o Gaat over mannen en vrouwen in machtsrelaties (machtsmisbruik)
Voorbeeld: Bart de Pauw
Seksuele identiteit
o Vormen van seksualiteit
(Professionele) socialisatie
o Primair = opvoeiding
o secundair = opleiding
o tertiar = beroep
1.1.5 INTERSECTIONALITEIT (CRENSHAW)
De (multidimensionele) realiteit vereist nieuwe manieren van denken
Basis: story Sojourner Truth
Discriminatie is een complex fenomeen en is meer dan de som van de delen.
Moet verder gaan dan binair denken dubbele discriminatie is meer dan twee keer gediscrimineerd
worden.
Verhaal van Sojourner Truth zit op het kruispunt van 2 dimensies: gender en etniciteit
o Maar haar gender wordt op 2 manieren ontkend (vandaar: Ain’t I a Woman?)
Door de zwarte gemeenschap (van mannen)
Door de feministische bewegingen.
1.1.6 EN KALEIDOSCOPISCHE REALITEIT
Wordt geassocieerd met het kijken naar kleurrijke, bewegende en verwevende beelden in een
caleidoscoop. Bij elke kanteling nemen de beelden een bepaalde vorm en positie aan, met respect
voor elkaar op verschillende manieren. Je ziet geen geijkte, statische patronen ener is geen enkel
kleurpatroon dat domineert. Alle kleuren komen aan bod, zelf de kleur wit
Dominante visie Kaleidoscopische visie
Binaire (of-of) identiteit Meervoudige (en-en) identiteit
Een-dimensioneel Multi-dimensioneel
Statisch Dynamisch
Machtsneutraal Kritisch tegenover machtsrelaties
3
, focus op ’empowerment’ en ‘inclusie’
Normen veranderen voortdurend
1.1.7 DISCRIMINATIE EN RACISME
!! Er is een verschil tussen discriminatie en racisme: er zijn verbanden maar het is NIET hetzelfde
Discriminatie: ongelijke behandeling op basis van een bepaald kenmerk/karakteristiek (of meerdere)
o Direct en indirect (schijnbaar neutrale maatregelen die resulteren in een ongelijke
behandeling – vb. honden niet toegelaten sluit mensen met blindgeleide honden uit)
Racisme: inferioriteit van een ‘ras’ (etnische groep) ten opzichte van een andere groep Gelinkt aan
onderdrukking
o Twee soorten ra
Systemisch racisme: raciale ongelijkheden worden gecreëerd of in stand gehouden
door instellingen (overheden, bedrijven, scholen)
Everyday racism: racistische uitingen (klein en groot) die dagelijks voorvallen,
waardoor deze opstapelen en resulteren in het gevoel van culturele inferioriteit of
superioriteit. Heeft een impact op welzijn en sociale cohesie.
Verschillend van bias (vooroordelen, stereotyperingen) = overtuigingen
o Racisme is omzetten van overtuigingen naar handelingen (onbewust – bewust, schaal van
‘ernst’)
o Vb: ‘s avonds de straat oversteken als iemand van kleur je tegemoet komt
o Vb: een zwarte man neerschieten als agent omdat je ‘vreest voor je leven’
België heeft een antidiscriminatiewet en antiracismewet
VOORBEELD: DE LEKKENDE PIJPLEIDING
Academische wereld = representatie voor vrouwen (in vgl. met mannen) Veel vrouwen starten in
de academische wereld, ze starten een academische carrière maar, maar 27% blijft hiervan over
Wat speelt hier een rol?
o In sollicitaties: keuze tussen man en vrouw met zelfde capaciteiten
Man wordt eerder gekozen
Door meerdere redenen:
VB: Vrouwen kunnen snel wegvallen door zwangerschap
Stopt ook niet na het kind baren De zorgende rol komt vaak op de
schouders van een vrouw terecht
4