EUROPEES RECHT
1 HOOFDSTUK 1: EUROPESE UNIE
1.1 INTERNATIONAAL RECHT
Afspraken vastleggen:
Tussen natuurlijke personen en rechtspersonen: contracten
Tussen staten: verdragen
1.1.1 STAATSSOEVEREINITEIT
Staatssoervereinteit = de overheid heeft de ultieme beslissingsbevoegdheid op het grondgebied van een staat
en is de enige die regelgeving kan opstellen.
Staatssoervereiniteit kan worden beperkt:
Vrijwillig: door overdracht aan internationale organisatie (hoeft niet voor altijd)
Gedwongen: via militair ingrijpen
1.1.2 INTERNATIONALE ORGANISATIES:
Internationale samenwerking van personen: NGO’s
Internationale samenwerking van staten
o Gouvernementele organisaties
1. VN (UNO)
Opgericht in 1945
Doelen
o Mondiale veiligheid
o Mensenrechten
o Ontwikkeling wereldeconomie
Opgericht door 51 landen
6 bestuursorganen: Algemene Vergadering, Veiligheidsraad, Secretaris-Generaal en het Internationaal
gerechtshof
Suborganisaties (WHO, UNICEF, UNHCR…)
2. OESO
Opgericht in 1948 als Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
Nadien in 1961 werden ook niet-Europese landen lid
Bestuurscentrum in Parijs
3. NAVO
Opgericht in 1949 met hoofdzetel in Brussel
Militaire alliantie tussen de leden
Belang weer vergroot sinds Russische inval in Oekraïne
Vs. Communistische oostblok
4. Benelux
1
Europees recht 2022-2023
, Opgericht in 1944
Was oorspronkelijk een douane-unie, maar evolueerde naar een economische samenwerking met een
interne markt
Ook op andere domeinen actief (justitie, binnenlandse zaken en duurzame ontwikkeling)
1.1.3 ENKELE EUROPESE ORGANISATIES UITGELICHT
EVA
= Europese vrijhandelsassociatie
Opgericht in 1960
Begonnen als alternatief voor de EEG, maar enkele leden traden toe tot
EU
Rest (de enige landen die nog in de EVA zitten): Zwitserland, Noorwegen,
Liechtenstein en Ijsland
EER
= Europese Economische Ruimte
Een overeenkomst tussen de EU en EVA landen om samen te werken, zodat de EVA landen kunnen
genieten van interne markt zonder EU-lidmaatschap
Die landen moeten een financiële bijdrage leveren en moeten de regels van de EU, die betrekking
hebben op de interne markt naleven
Raad van Europa
= conseil de l’Europe, council of Europe
Opgericht door 10 stichtende leden in 1949 door Verdrag van Londen, met zetel in Straatsburg
Belangrijkste verwezenlijking EVRM en EHRM
Soorten samenwerking bij gouvernementele organisaties:
Intergouvernementele organisatie: geen overdracht van staatssoevereiniteit
Supranationale organisatie: wel overdracht van staatssoevereiniteit
Supranationaliteit Intergouvernementeel
Onafhankelijke organen Organen met vertegenwoordigers van lidstaten
Beslissingen worden genomen op basis van Beslissingen worden genomen op basis van
meerderheid van stemmen unanimiteit of je hebt het recht om niet deel te
nemen
Verschillende ordehandhaving/ binding jurisdictie Geen bindende jurisdictie tenzij aanvaarding van
gerechtelijke autoriteit
De akkoorden zijn bindend en hebben voorrang. Het De internationele akkoorden maken niet
recht zorgt voor een onafhankelijke rechtsorde. De automatisch deel uit van onze nationale rechtsorde
regels zijn bindend voor de lidstaten en ze hebben (rechtssyteem). Deze akkoorden moeten eerst
in vele gevallen voorrang op onze wetgeving. geratificeerd worden door lokale regering.
1.2 DE EU EN HAAR DOELSTELLINGEN
2
Europees recht 2022-2023
,1.2.1 INLEIDING
Economische heropbouw na WOII liep moeizaam: samenwerking was nodig, maar wantrouwen…
EGKS: ‘Europese Gemeenschap voor kolen en staal’
o Start van de EU zoals we die nu kennen
o Stichtende leden: Benelux, Frankrijk, Italië & Duitsland
o 1951
De EU ooit ontstaan als project voor vrede, stabiliteit en welvaart
De EU steeds verder evoluerend project
1.2.2 TERRITORIALE UITBREIDING
Momenteel 27 landen
Economische grootmacht
Gemeenschap van normen en waarden
1.2.3 VOORWAARDEN EN PROCEDURE VOOR TOETREDING
Voorwaarden:
Criteria van Kopenhagen
Politiek: stabiele instellingen met garantie voor democratie, de rechtstaat, mensenrechten en
bescherming van minderheden
Economisch: functionerende markteconomie en omgaan met concurrentiedruk binnen EU
Juridisch: vermogen om verplichtingen van lidmaatschap te dragen. Acquis communautaire moet
worden overgenomen.
Acquis communautaire= alle EU-regels tot nu toe gemaakt
Procedure
Duurt jaren en verloopt als volgt:
1. Een land dient aanvraag in bij de Raad
2. De Europese Commissie geeft formeel advies
3. De Raad beslist unaniem: kandidaat-lidstaat of niet
4. Formele opening toetredingsonderhandelingen
a. (Voorwaarden en verplichtingen ivm het lidmaatschap, financiële regelingen)
5. Definitieve sluiting van de onderhandelingen
6. Raadpleging van de Commissie
7. Goedkeuring (overeenstemming) van het Europees Parlement: met gewone meerderheid
8. Besluit van de Raad (unaniem)
9. Het toetredingsverdrag wordt ondertekend door de kandidaat-lidstaat en de vertegenwoordigers van
alle lidstaten
10. Het toetredingsverdrag wordt aan de lidstaten en de kandidaat-lidstaat ingediend voor ratificatie
11. Als ratificatieproces voltooid is en het verdrag in werking treedt = lidstaat
1.2.4 BREXIT
Sinds het Verdrag van Lissabon is het mogelijk voor een lidstaat om de EU te verlaten.
3
Europees recht 2022-2023
, Art. 50 VEU:
1. Een lidstaat kan overeenkomstig zijn grondwettelijke bepalingen besluiten zich uit de Unie terug te trekken.
2. De lidstaat die besluit zich terug te trekken, geeft kennis van zijn voornemen aan de Europese Raad. In het licht van de
richtsnoeren van de Europese Raad sluit de Unie na onderhandelingen met deze staat een akkoord over de voorwaarden
voor zijn terugtrekking, waarbij rekening wordt gehouden met het kader van de toekomstige betrekkingen van die staat
met de Unie. Over dat akkoord wordt onderhandeld overeenkomstig artikel 218, lid 3, van het Verdrag betreffende de
werking van de Europese Unie. Het akkoord wordt namens de Unie gesloten door de Raad, die met gekwalificeerde
meerderheid van stemmen besluit, na goedkeuring
door het Europees Parlement.
3. De Verdragen zijn niet meer van toepassing op de betrokken staat met ingang van de datum van inwerkingtreding van
het terugtrekkingsakkoord of, bij gebreke daarvan, na verloop van twee jaar na de in lid 2 bedoelde kennisgeving, tenzij
de Europese Raad met instemming van de betrokken lidstaat met eenparigheid van stemmen tot verlenging van deze
termijn besluit.
4. Voor de toepassing van de leden 2 en 3 nemen het lid van de Europese Raad en het lid van de Raad die de zich
terugtrekkende lidstaat vertegenwoordigen, niet deel aan de beraadslagingen of aan de besluiten van de Europese Raad en
van de Raad die hem betreffen.
De gekwalificeerde meerderheid wordt vastgesteld overeenkomstig artikel 238, lid 3, onder b), van het Verdrag betreffende
de werking van
de Europese Unie.
5. Indien een lidstaat die zich uit de Unie heeft teruggetrokken, opnieuw om het lidmaatschap verzoekt, is op zijn verzoek
de procedure van artikel 49 van toepassing.
Inhoudelijke verdieping:
Naast territoriale uitbreiding ook inhoudelijke verdieping (enlargement and deepening). De EU krijgt in
meer en meer bevoegdheden beslissingsmacht.
Naoorlogse initiatieven gebaseerd op intergouvernementaliteit, maar gebrek aan daadkracht
EU = toonbeeld van een supranationale samenwerking
1.2.5 NAAR EEN SUPRANATIONALE SAMENWERKING
9 mei 1950: De Schuman-verklaring
o Geboorteakte van de EU
o Contouren voor een nieuwe instelling: EGKS
o Supranationaal
EGKS-verdrag 1951
o = verdrag van Parijs
o Interne markt voor deel economisch leven
o Hoge Autoriteit
o 6 oprichtende landen
Verdrag tot oprichting van de EEG 1957
o = Verdrag van Rome
o Interne markt voor alle economische activiteiten
o Naast EGKS
o Eigen instellingen: Het Europees Parlement, de Raad, de Europese Commissie en het Hof van
Justitie
EGA of Euratom-verdrag 1957
4
Europees recht 2022-2023