Inleiding in de criminologie
Hoofdstuk 1 Wat is criminaliteit en wat is criminologie ?
Wat is criminologie ?
‘bastard science ‘ ( sellin)
‘ rendezvous subject ( downes)
‘ strange beast’ ( newburn)
Bekijk enkele definities : maar het is altijd zo vreemd
Garland 2 hoofdkenmerken
- Empirisch gegronde , wetenschappelijke aanpak
- Gericht op criminaliteit
2 twee grote projecten :
- Lombrosiaanse project: fundamenteel onderzoek gericht op de oorzaken van criminaliteit
- Gouvernementele project : praktische aanpak om strafrechtsysteem te ondersteunen
Beroemde definitie
- Criminologie is “the study of the process of law-making, law-breaking and law-enforcing”
(Sutherland, 1937), MAAR …
o Te breed
o Te smal
o Mijn definitie: de studie van gedragingen en activiteiten die gecriminaliseerd zijn of
als schadelijk/deviant worden ervaren (incl. hun actoren en oorzaken), de
(de-)criminalisering, controle en preventie ervan en de andere maatschappelijke
reacties erop
o Einddoel: schadebeperking in brede zin (voor slachtoffers, daders en maatschappij)
Verschillende methodes , uitgangspunten en aanpak
Afhankelijk van de onderzoeksvragen variëren
o Onderzoeksmethoden: kwalitatief of kwantitatief
o Relatievie ontologische en epistemologische punten
o De onderzoeksaanpak : beschrijvend , verklaren,
evaluerend , adviserend
, Wat is criminaliteit?
Gallie : criminaliteit is het ‘ in wezen betwist’
- Normatief: afkeer gedragingen , niet zoals de normen: criminaliteit gebaseerd op morele
( politieke) waarde van de maatschappij
- Complex : veel opvattingen voor criminaliteit. Iedereen heeft eigen meningen over
criminaliteit kakofonie debat ( ook in verschillende landen)
Voorbeelden
Er is een verschil in nalatigheid en criminelen; vb een accident of een dokter die een fout
maakt tijdens de operatie
GAS-boetes : straffen die gemeente kunnen opleggen. In discussie omdat het vaak gaat over
“kleinere “ overtredingen die groot worden bestraft.
Abortus werd vroeger gezien als moord op foetus
Milieuvervuiling : vaak niet bestraft desondanks het zo schadelijk is voor de planeet en
daarom ook de mensheid; zouden ze meer moeten focussen op bedrijfscriminaliteit ?
Politieke criminaliteit = nucleaire bommen ,
Bekende figuren die invloed hebben op andere: grote vooruitgangen maar in die tijd was het
criminaliteit
- Reiner : strafrechtelijke definities van criminaliteit stellen een ‘anker’ maar enkel op
mechanische wijze.
- “ daad of nalatigheid , die wordt beschouwd als een misdrijf dat wordt bestraft via het
strafrecht “
- Beperkingen strafrechtelijke definities van criminaliteit
Onduidelijk : is het een misdrijf of onrechtmatige daad? ; zijn er strafrechtelijke
sancties of burgerrechtelijke sancties?
Dynamisch Relativisme : definities verschillen doorheen de tijd, landen en culturen
Schade?: verschil in schade door bv de persoon die criminaliteit heeft gepleegd,
bekende mensen , machtige mensen , bedrijven of overheden
Gedragingen voordelig voor sociale vooruitgang : protesten van vrouwen in iran die
gearresteerd worden.
ondanks die beperkingen volgen positivisten toch de strafrechtelijke definities
Andere problemen met strafrechtelijke definities :
Burger of experten weten niet precies wat het is
Stunz bevat strafrecht 2 verschillende onderdelen :
beperkt aantal kermisdrijven
Overige in het strafrecht opgenomen
Verschil formele ( op papier ) en daadwerkelijke ( handhaving) criminalisering ( lacey)
Op papier is drugsbeleid streng toch bestaan er coffeeshops in Nederland
: slechts enkele nieuwe wetten worden effectief toegepast
Onmogelijk om het strafrecht op inhoudelijke wijze te definiëren = pessimistisch
, Ashworth : strafrecht = verloren zaak van principieel oogpunt
EHRM gebruikt formele en procedurele bepalingen om het strafrecht van het
burgerlijk recht te onderscheiden
Constructivisme : van problematisering van legalisme tot nihilisme
Vanaf de jaren 60 problematiseren constructivisten strafrechtelijke def
Criminaliteit” is het gevolg van de interactie tussen samenleving, “daders,” andere burgers,
media en vertegenwoordigers van het strafrechtssysteem
Criminaliteit is een constructie van de samenleving : samenleving bepaald was crimineel is
… en ze drijven ze ook soms tot het uiterste:
Vb. volgens Hulsman (1986) “kent criminaliteit geen ontologische realiteit” criminaliteit
alleen maar een constructie van de samenleving en is dus subjectief
Deviatie en criminaliteit zijn labels en representeren subjectieve fenomenen , geen
natuurlijke fenomenen labelingstheorie
MAAR sommige constructivisten (bv. postmodernisten) vervallen in relativisme en nihilisme (
het bestaat niet) : er blijft niets meer van de term ‘criminaliteit ‘ over
Alternatieve definities van criminaliteit
Sellin (1938): gevolg van conflicterende gedragsregels : bepaalde groepen zullen in conflict
komen waarbij de minder dominerende groep bestraft zal worden.
Schwendigers (1974): schendingen van mensenrechten
Hirschi en Gottfedson (1990): “daden van geweld of fraude die worden ondernomen uit
eigenbelang” positivisten
Andere wetenschappers: ‘deviantie’ i.p.v. ‘criminaliteit
Begrip “criminaliteit “ afschaffen?
Vele criminologen vertrekken vanuit strafrechtelijke definities
Vooral kritische criminologen pleiten voor de afschaffing van het criminaliteitsbegrip
o Voor Christie is criminaliteit een “geschil tussen aanwijsbare partijen”
MAAR: ook sommige positivisten pleiten hiervoor
o vb. Gottfredson ondersteunt “crime-free criminology”
Zemiologen (vb. Hillyard en Tombs) willen “criminaliteit” vervangen door “schade”
o Greenfield en Paoli (2013; 2019) kiezen middenweg: strafrechtelijke definities +
erkenning centraliteit schade + pleidooi voor beleidsevaluatie
, Wat is criminologie?
Klassieke indeling van wetenschapsdomeinen
Materieel voorwerp = studieobject
o MAAR: Wat is het studieobject van de criminologie?
Formeel voorwerp = wijze waarop de wetenschap wordt bedreven, methode en
achterliggende theorie
o Bestaat een specifieke criminologische invalshoek?
o Is criminologie een zelfstandige discipline?
Materieel voorwerp
Wat bestudeerd de criminologie?
De fenomenen criminaliteit en onveiligheid
o de fenomenologie ervan (criminografie; beschrijvende taal) en
de samenhang ervan met sociaal-structurele en individu-gebonden kenmerken
(etiologie , oorzaakleer)
De benoemingsprocessen van criminaliteit ( pedologie)
De wijze waarop de samenleving tegen deze criminaliteit reageert via preventie,
misdaadbestrijding, bestraffing, nazorg en andere private reacties
o In de VS ook bekend als criminal justice studies
Problemen bij materieel voorwerp :
> Definitie van criminaliteit is problematisch
> Vele criminologen bestuderen niet alleen statelijk gedefinieerde criminaliteit
De term “deviantie/afwijkend gedrag” is een alternatieve term
Formele voorwerp = wijze waarop de wetenschap wordt bedreven , methode en achterliggende
theorie
> problemen bij het formeel voorwerp
Multi-, pluri- en/of interdisciplinaire benadering …
o Pluri/multidisciplinair: inzichten en methoden uit diverse wetenschappen
Geen specifieke invalshoek in de criminologie
o Interdisciplinair: volledige integratie van diverse disciplines
• MAAR interdisciplinariteit is moeilijk te realiseren door de verschillende
onderzoeksmethoden