Cultuursensitieve zorg
1. inleiding – de boom
Dit is mijn boom die symbool staat voor het
cultuursensitieve.
Een stevige, verankerde boom.
Belangrijk hierbij is dat je een gelaagdheid hebt in
dat bladerdek.
Die gelaagdheid is een term dat meerdere keren aan
bod komt binnen het cultuursensitieve.
- Wat je ook zal zien in deze boom is verbinding.
- Uiteindelijk gaat zorgverlener verbinden, verbinden met de zorgvrager. De
zorgvrager dient dus niet te gaan naar een wij-zij denken, maar wel hoe jij als
toekomstige verpleegkundige met een zorgvrager in verbinding kan komen.
- Dus een diep gewortelde boom, meerlagig en in verbinding, zou mooi zijn.
2. cultuursensitieve zorg: omschrijving & reflectie
⟹ is het aannemen van een cultuursensitieve houding in een individuele
zorgrelatie
- Je ziet de andere als individu, als zorgvrager
- Erkenning van de leefwereld van de patiënt met zijn identiteit en diversiteit
- Zorgvrager is een uniek persoon
- Open en onbevangen kijken naar wat hij/zij als individu nodig heeft
- Zorgvrager niet reduceren tot diens herkomst/groep
o Cultuur niet ESSENTIALISEREN
- We gaan al de onderliggende factoren (lichamelijke, psychisch en socio-
economische factoren) die invloed spelen op de zorgvraag in rekening houden
op maat van de persoon
- We gaan onderzoeken wat de rol speelt in vraag van de persoon → op basis
hiervan nog beluisteren om in te zoomen op bepaalde (cultuur)aspecten als
belangrijke rol bij de zorgvraag
- Durven een stap terug te zetten en jezelf vanop afstand bekijken
- Door deze reflexiviteit → bewust zijn van eigen referentiekader en plaatsen
naast referentiekader zorgvrager zonder waardeoordeel
o Eigen waarden en normen/eigen (dynamische) referentiekader?
o Heilige huisjes? Eigen voorbeelden?
o In de zorg = dominant vertoog/westerse zorg
Waar en op welke manier = cultureel bepaald
- Er wordt gedaan aan een open dialoog, peil dus onbevooroordeeld naar
de noden van de pt
o Pols naar het volledige verhaal, vraag door en stel gerichte vragen
o Zorgvrager heeft de ruimte om zichzelf te zijn en noden te uiten zonder
veroordeling
o Probeer te zoeken naar het gemeenschappelijke onder de mogelijke
verschillen
o ⟹ het uiteindelijke doel is een gedeelde visie te hebben op de
gewenste zorg
1
, 2.1 inzoomen op begrip cultuur als deelconcept van cultuursensitieve zorg
1. Geen enge interpretatie: het is niet gelijk aan etniciteit en nationaliteit
a. Brede interpretatie: het gaat over de normen, waarden, opvattingen,
betekenissen eigen aan de sociale systemen waartoe iemand behoort
= subculturen
b. Cultuur kan wijzen op iemands herkomst, religie, SES, professionele
cultuur, organisatiecultuur, gender, leeftijdsreferentiegroep,… (de
groepjes waar je toe behoort) bv. 25-jarigen, de scouts,…
2. Dynamische interpretatie: je bent in de eerste plaats een uniek persoon die
culturele bagage heeft maar door ook dynamische mee omspringt→ je
kiest zelf uiteindelijk nog wat je gaat doen met die culturele bagage; weg of
niet
a. Ga niet uit van de veralgemeende kennis m.b.t. een groep bv. emo
mensen zijn gemeen → geen hokjes!
i. Er is verschil in de groep
ii. Er is dynamiek
iii. Er zijn invloeden van binnen en buitenaf
3. kruispuntdenken als een belangrijke cultuursensitieve benadering
⟹ centrale idee: elk individu situeert zich op verschillende machtsassen en
dimensies, mensen bestaan uit verschillende dimensies bv. gender, seksuele
voorkeur, nationaliteit, etniciteit → vrouw, hetero, Belg, wit
- Kruispunt verschillende invalshoeken bepaalt iemands positie binnen de
samenleving, en-en denken
- Heb oog voor verschillen in de groep ‘diversity within’
- Je hebt als verpleegkundige nooit enkel een persoon van buitenlandse
herkomst voor je, door cultuur breed te definiëren, vermijden we dat het
etnisch anders zijn benadrukt wordt en afstand creëert
- Het kruispuntdenken nodigt ons uit te kijken welke levensdomeinen van
belang zijn bij de pt en bij onszelf bij het benaderen van de zorgvraag
4. communicatie als hefboom
⟹ centraal staat: open communicatie!! Authenticiteit en respect
- Zoek naar het punt van waaruit je in dialoog kan gaan
- Neem een authentieke houding aan, tijd voor dialoog en overleg
- Peil onbevangen en onbevooroordeeld naar de noden
o Wat is de vraag onder de hulpvraag?
o Wat vertelt deze persoon mij?
o Pols naar het volledige verhaal, vraag door en stel gerichte vragen
o Ga na of je bepaalde zaken goed begrepen hebt
- Een duidelijke hulpvraag leidt tot betere zorg
o zo kan je bepaalde prioriteiten leggen
o zo kan je duidelijk maken wat je professionele verwachtingen zijn en
wat goede hulpverlening is vanuit jouw perspectief
- uiteindelijke doel: te komen tot een gedeelde visie op de gewenste zorg voor
deze specifieke zorgvrager, in deze specifieke situatie
o neveneffect: vertrouwen/therapietrouw, verbeterde zorg, geslaagde
hulpverlening, meer tevredenheid, zorg die meer aansluit bij de wensen
van de pt = DUURZAAMHEID
2