Les 8: Huidaantasting bij
systeemziekten
INLEIDING
Per definitie aantasting van verschillende organen MOGELIJK (niet noodzakelijk) 70% van
de patiënten met cutane lupus, heeft geen systeemaantasting (enkel cutaan)
Pathogenese: complex, auto-immuunaandoeningen
Aanpak: multidisciplinair
o Dermatologie, inwendige, reumatologie,…
o Huidafwijkingen = goed zichtbaar dus vaak het eerste signaal van mogelijke
systeemaantasting, inpakt op QoL
o Huid = gemakkelijk te biopteren (ivm nier)
o Zo kunnen huidafwijkingen dus bijdragen tot diagnose
LUPUS ERYTHEMATOSUS (V>M)
NIET-SPECIFIEKE HUIDLETSELS
Huidletsels beschreven bij LE, maar niet exclusief en niet
diagnostisch, maar kunnen wel een puzzelstukje zijn in de
totaaldiagnose
o Wanneer men denkt aan de diagnose van SLE,
kunnen deze niet-specifieke huidletsels een extra
bekrachtiging geven van uw diagnose-idee
Vasculitis: purpura, urticariële vasculitis
Haarverlies (telogeen effluvium): lupushaar
o Droge glansloze haren als je trekt, heb je plukken haar mee…
o Diffuse uitdunning haardos
o Omkeerbaar! (geen verlittekening, haarcyclus is verstoord)
o Soms gevolg van medicatie voor lupus
Aften
Fotosensitiviteit
o Bij minimale blootstelling aan de zon,
extreem reageren
o = een typisch kenmerk van bijna alle
subtypes van cutane LE (Acute CLE en
subacute CLE >> chronisch discoide CLE)
o = niet ALLEEN bij lupus! (ook fototoxische reactie op oa. medicatie, polymorfe
lichteruptie/zonneallergie, dermatomyositis,…)
o Meer jeukend + bobbels
Andere vasculaire letsels
o Livedo reticularis
(“bloemetjes op de benen”)
kan ook fysiologisch zijn na
uit de douche komen
o Raynaud
o Palmair/periunguaal
erytheem
Pagina 1 van 14
, Palmair erytheem kan ook door leverprobleem
Hierbij gaat een biopsie dus geen diagnose kunnen stellen! (bv. biopsie uit aft, nutteloos)
SPECIFIEKE HUIDLETSELS
Karakteristieke kliniek en histologie, biopsie is hier wel zinvol!
Acute cutane LE
o Vlindererytheem (butterfly rash)
Wolfsmasker hier komt de naam “lupus” vandaan!
Letsel op beide wangen, lopend over neusbrug, uitsparen
van nasolabiale plooi, voorhoofd kan ook meedoen maar is
minder typisch!
Differentieel Diagnose: Rosacea - Allergisch contacteczeem lupus mag je
NIET missen, dus liefst te snel doorverwijzen!
Wijst (bijna altijd) op aanwezigheid van (meestal actieve) systeemaantasting!
Het is dus een alarmsignaal, doorverwijzing is dringend!!
Subacute cutane LE
o Meestal anulaire letsels!
o Symmetrisch verspreide letsels
o ± begin volgens fotodistributie/zonblootstelling
(bovenrug, decolleté, strekzijde van de armen),
maar het kan afzakken
o Soms ook wat bruine verkleuring
o Genezing zonder verlittekening
o Differentieel Diagnose: Psoriasis -Eczeem -Tinea corporis - Erythema annulare
centrifugum
Bij twijfel neem je een biopsie
o Frequent (≥ 70%): milde systeemziekte (muskuloskeletaal, labo-afwijkingen)
o Zelden (≤ 10%) ernstige systeemziekte (nieraantasting, neurologisch)
Chronische cutane LE
o DISCOIDE lupus erythematosus
Meestal beperkte uitgebreidheid
Voornamelijk hoofd-halsgebied (scalp ook
mogelijk)
Zelfde distributie als bij vlindererytheem, maar
hier zie je ook vastzittende schilfering
Rood, vrij scherp begrensd, zon-blootgestelde gebieden en vaak al zondes
van verlittekening te zien
Adherente folliculair gebonden hyperkeratose
Atrofie
Cicatriële alopecie: permanente verlittekening op de
scalp, je krijgt hier dan ook geen nieuwe haargroei
meer!
Palmoplantaire vorm mogelijk, maar dan is de DD met
psoriasis moeilijk!!
Zeldzaam: meer uitgebreide vormen (bv. over hele rug
letsels)
o SCLE: geen verlittekening vs. CDLE: wel verlittekening!
Pagina 2 van 14