Hoofdstuk 1: Inleiding
1 Inleiding
1.1 Wat is positieve psychologie
Positieve psychologie = de wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin
welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel, organisaties en samenleving)
centraal staan.
Grondleggers: Seligman en Csikszentmihalyi
Nadruk ligt niet op de behandeling van psychische stoornissen, maar op het versterken van
mentale fitheid
Hoe we het beste uit onszelf en anderen kunnen halen
1.1.2 Werkt positieve psychologie
Empirische wetenschap = onderzoeken naar effectiviteit bij individuen, organisaties en
samenlevingen.
Het boek ‘Dit is jouw leven – Ervaar de effecten van de positieve psychologie’:
• Meer welbevinden en bloei dan zij die het boek niet hebben doorgewerkt
• Effecten bleven minstens een jaar behouden
Ook ander onderzoek laat zien dat veel toepassingen uit de positieve psychologie kunnen
bijdragen aan plezier, betrokkenheid, fijne relaties, zingeving en succes
1.2 Wat is geluk
Geluk = de mate waarin een individu de kwaliteit van zijn leven in het algemeen als gunstig ervaart.
Synoniem: welbevinden of levenskwaliteit
Aristoteles:
• Hedonistisch welzijn: genieten (korte termijn)
• Eudaimonisch welzijn: tevredenheid (lange termijn)
Theorie van welbevinden door Martin Seligman gebaseerd op 5 pijlers (PERMA):
1. Het plezierige leven
2. Het goede leven
3. Het hebben van positieve relaties
4. Het zinvolle leven
5. Iets bereiken in je leven
1
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.2.1 De maakbaarheid van geluk
De gelukstaart van Sonja Lyubomirsky (2005):
3 primaire factoren die het chronisch geluksgevoel beïnvloeden:
• Genetica
• Omstandigheden (woonplaats, familie, werk, …)
• Intentionele activiteiten (zelf geluk in handen nemen)
Frederickson: meer dan je denkt, kies je jouw emoties
1.2.2 Kan je geluk meten
Hersenscan en hormoonspiegels geven info → subjectieve materie
Vragenlijsten kunnen een fout beeld geven (invullen op slechte dag)
Geluk-o-meter: vergelijking met geslacht en leeftijdsgroep
• Relatiemeter
• Gezondheidsmeter
• Omgevingsmeter
• Persoonlijkheidsmeter
• Statusmeter (gevoel in de maatschappij)
1.3 Sterke kanten en zelfvertrouwen
Tips voor meer zelfvertrouwen:
Noteer je successen
Ken je positieve eigenschappen
Tijd voor jezelf
Verlaag je eisen
Accepteer complimenten
Laat onzekerheid toe
Investeer in persoonlijke groei
Vergelijk jezelf niet steeds met anderen
Stel uitdagende, maar realistische doelen
1.4 Ontstaan sterke kanten benadering
William Grant study (1937):
Langste onderzoek (68 jaar) naar de ontwikkeling van volwassenen, bij mensen die het goed
doen en zich goed voelen
Seligman:
1997: dochter Nikki als inspiratiebron
Nikki-principe: aandacht moet gaan naar het benoemen, stimuleren en ontplooien van
kinderen hun sterke kanten
1998: voorzitter van APA (American Psychological Association)
1.5 Uitgangspunten
Reguliere psychologie: te veel gericht op klachten, te weinig op krachten
2
,Hoofdstuk 1: Inleiding
Mogelijkheden voor individuele en professionele ontwikkeling
• Focus op successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten van mensen om
verandering mogelijk te maken
Start vanuit goede eigenschappen
1.6 Classificatie
Methoden om sterke kanten te identificeren.
1.6.1 VIA Signature Strenghts Test
Doel: universeel classificatiesysteem van deugden en sterke kanten
24 sterke kanten, ingedeeld in 6 deugden (= karakterkrachten)
1. Wijsheid en kennis
2. Moed
3. Menselijkheid en liefde
4. Rechtvaardigheid
5. Zelfbeheersing
6. Transcendentie
Resultaat: 5 sterke kanten gerangschikt van meest naar minst op jou van toepassing
1.6.2 StrengthsFinder
Doel: ontdekken wat je talenten zijn en hoe je deze bewuster kan gebruiken
Iedereen heeft een unieke combinatie van 34 talenten
Resultaat: jouw 5 meest ontwikkelbare talenten
1.6.3 R2 Strenghts Profiler
Niet- gerealiseerde sterke punten: de dingen die iemand energie geeft en goed presteert,
maar niet zo vaak gebruikt
Zwakke punten: de dingen die iemand moeilijk vindt om goed te doen en uitputtend vindt
Gerealiseerde sterke punten: de dingen die iemand energie geeft, goed presteert en vaak
gebruikt
Aangeleerd gedrag: de dingen die iemand goed heeft geleerd, maar waar je geen energie van
krijgt
1.6.4 Talentenwijzer
Ontwikkeld voor hoger onderwijs
Stimulerend leerklimaat waarin studenten het beste uit zichzelf kunnen halen
3
, Hoofdstuk 1: Inleiding
1.7 Onderzoek
Linley, Nilsen, Gillet en Biswas-Diener:
• Mensen die meer gebruik maken van hun sterke kanten hebben…
- Meer zelfvertrouwen en welbevinden
- Hogere ervaren competentie
- Meer realisatie van doelen
Seligman en Csikszentmihalyi:
• Sterke kanten als buffer tegen psychische stoornissen
Sheldon, Jose, Kashdan en Jarden:
• 10 belangrijkste kanten bij bereiken van doelen en welbevinden:
1. Nieuwsgierigheid
2. Idee van controle over goede en slechte gebeurtenissen
3. Aanwezigheid van zingeving
4. Volharding (het presterende leven)
5. Dankbaarheid
6. Gebruik van sterke kanten
7. Neiging tot plezier maken
8. Neiging tot betrokkenheid
9. Neiging tot zingeving
10. Genieten van het moment
Combinatie van twee sterke kanten verkleint risico op suïcide
Ryan en Deci (2001): zelfdeterminatietheorie
• Behoefte aan competentie
• Behoefte aan autonomie: om zelf de beslissing te maken
• Behoefte aan verbondenheid en acceptatie: mensen moet het gevoel hebben dat ze
erbij horen
1.8 Toepassingen
PPI: Positieve psychologie interventies:
Focus op positieve, functionele en gezondheid bevorderende factoren (krachten)
Saleeby (2007): sterkteperspectief
• Iedereen bezit sterke kanten
• Motivatie neemt toe door focus op sterke kanten
• Samenwerking tussen cliënt en therapeut voor ontdekken van sterke kanten
• Minder neiging tot veroordeling
• Elke omgeving kent hulpbronnen
• Toepassingen:
- Oplossingsgerichte therapie
- Positieve gedragstherapie
- Psychotherapie voor posttraumatisch succes
10 toepassingen in psychologie en psychiatrie
1. Verplaats de aandacht van klachten naar krachten
2. Zoek sterke krachten
3. Visualiseer je best mogelijke zelf
4
