Een uitgebreide en overzichtelijke samenvatting van de hoorcolleges uit week 7 voor deeltentamen 2 van het vak Ontwikkeling (5102ONTW6Y) van de studie Psychobiologie aan de UvA (). Ik had zelf een 8,8 voor dit tentamen.
Inhoud
Hoorcollege 12 (21-2-2023): Adaptations and evolved design ........................................................ 2
Plasticiteit en aanpassing .......................................................................................................... 2
Developmental plasticity: invloed van prenatale factoren ........................................................... 3
Interactie tussen genen en omgeving ......................................................................................... 5
Epigenetica............................................................................................................................. 10
Hoorcollege 13 (23-3-2023): Autisme & Schizofrenie ................................................................... 13
Autisme .................................................................................................................................. 13
Diagnose, epidemiologie...................................................................................................... 13
Hot topics ........................................................................................................................... 13
Genetica ............................................................................................................................. 15
Neurobiologie...................................................................................................................... 15
Interventies ......................................................................................................................... 15
Theorieën: wat zijn de onderliggende psychologische mechanismes? ................................... 17
Schizofrenie............................................................................................................................ 21
Diagnose, epidemiologie, verloop ........................................................................................ 22
Genetica ............................................................................................................................. 24
Neurobiologie...................................................................................................................... 25
Hoorcollege 12 (24-3-2023): Epigenetica en autisme ................................................................... 28
Epigentica: wat wordt er onder verstaan? ................................................................................. 29
Epigenetica: welke technieken worden gebruikt om epigenetische marks aan te tonen? ............ 36
Epigenetica en autisme: Fragile-X syndroom en Rett-syndroom ................................................ 37
,Dr. Molleman
❖ Hoe kunnen je ervaring je genexpressie beïnvloeden?
❖ (evolutie en ontwikkeling komen samen)
❖ Wat gaan we bespreken?
o Plasticiteit en aanpassing
o Developmental plasticity: invloed van prenatale factoren
o Interactie tussen genen en omgeving
o Epigenetica
Plasticiteit en aanpassing
❖ Hoe ontstaat plasticiteit?
o Vanuit evolutionair oogpunt is plasticiteit een paradox:
▪ Als een eigenschap evolutionair voordelig is, dan zal natuurlijke selectie
ervoor zorgen dat deze eigenschap tot fixatie komt in de populatie
▪ Maar natuurlijke selectie heeft variatie nodig om iets te kunnen selecteren
▪ En: individuele verschillen vind je overal
• – is dit slechts ruis/random? Of adaptief?
o Verschillende adaptaties ontstaat door verschillende
omgevingen (denk aan LHT)!
❖ Verschillende types adaptaties: tabel 7.1 uit het boek
o Tijdschaal van links naar rechts: links kortere tijd van aanpassing, rechts langere
(Habituatie links, natuurlijke selectie rechts)
▪ Homeostase/acclimatie/habituatie: lichaam probeert in evenwicht te blijven
(kortste tijdspanne, seconden-dagen)
• Bv zweten, insuline-aanmaak
▪ Acclimatisation (iets langer, dagen-weken-maanden-jaren)
, • Bv jetlag, zuurstof in bloed bij hoogteverschillen
▪ Developmental plasticity (medium, maanden-jaren)
• Bv in veilige vs onveilige omgeving opgroeien, ontwikkelingspaden
▪ Transgenerational and epigenetic effects
• Hoe je ervaringen de expressie van je genen beinvloeden (binnen je
leven, en mogelijk aan generaties doorgeven (maar niet zoals
Lamarck dacht))
▪ Natuurlijke en seksuele selectie (langste tijdschaal)
• Population-level (recent, many generations)
• Human universal (ancient, many generations)
o Nog langer: natuurlijke selecties, over heel veel generaties
o Het boek loopt ook van links naar rechts door het schema heen
o Wij gaat het hebben over ontwikkelingsplasticiteit en epigenetica
Developmental plasticity: invloed van prenatale factoren
❖ Invloed van prenatale factoren
o Kan nadelig uitpakken
o Extreme casus: Softenon / thalidomide
▪ Desastreuze effect vond plaats als moeder medicijn had genomen
tussen 20 en 36 dagen
• Dan vindt neurulatie plaats
▪ 4% van slachtoffers ontwikkelde klassiek autisme
o Meestal volgt er een abortus, maar soms zijn de baby’s wel levensvatbaar
o Risicofactor van autisme?
❖ Prenatale factoren: autisme
o Geassocieerd met verhoogd risico op autisme:
▪ Diabetes van de moeder
▪ Prenatale infecties en ontsteking:
• Rubella (rodehond)
• Cytomegalovirus (CMV of herpes)
• Influenza (griep)
• Toxoplasma (bacteriën in rauw vlees en kattenpoep)
• Parvovirus (vijfde ziekte)
• Infecties gerelateerd aan teken (bijv. ziekte van Lyme
▪ Prenatale blootstelling aan drugs en chemicalieën:
• Selective serotonine reuptake inhibitors (SSRIs) (antidepressivum)
• Valporic acid (VPA) (anti-epilepsie-medicatie)
• Thalidomide (softenon)
• Cocaïne
• Alcohol
• Misoprostol (medicatie gebruikt om miskraam op te roepen)
• Sigaretten roken
• Luchtvervuiling
• Zware metalen
• Pesticiden en andere bestrijdingsmiddelen
▪ Vitamine-D tekort
▪ Foliumzuurtekort
, o De punten zelf verhogen de kans maar een klein beetje, maar er kunnen er natuurlijk
meerdere gelden en dan loop je meer kans
o Correlaties!
❖ Hoe werkt dit dan
biologisch?
o Door de
verschillende
omgevingsfactoren
komt
immuunsysteem
van moeder op
gang → komt in
bloed van baby →
impact op
structuren in
hersenontwikkeling
▪ Moeder
scheidt
cytokines af
-> via
placenta
naar kind -> invloed op hersenontwikkeling
▪ Maar ook op darmflora (hoe diverser hoe beter voor de hersenontwikkeling)
▪ Darmflora verbeteren om kans op autisme te verminderen?
o Kortom: prenataal worden epigenetische veranderingen in hersenen van kind
bewerkstelligt
▪ Hoe vroeger het gebeurt, hoe groter het effect voor het kind
❖ Developmental plasticity voorbeeld: obesitas
o Hoe kan het dat dezelfde factoren bij het ene kind meer effect hebben dan bij de
ander?
o Thrifty genotype
▪ ‘Thrifty’ betekent ‘gulzig’
▪ We hebben genotype dat aangepast is aan voedseltekort
▪ In tijden van overvloed ontwikkelen we obesitas
• Vroeger wisselingen in beschikbaarheid van voedsel, dus zodra
voedsel beschikbaar is, zoveel mogelijk opslaan als vet zodat je
langer overleeft tot de volgende keer. Als je die genen hebt ontwikkel
je sneller obesitas
▪ Commentaar
• Geen overgewicht in huidige jager-verzamelaar samenlevingen
• We weten niet precies hoe het leven er vroeger uit zag
• Dit soort verklaringen zijn dus een beetje shady
o Thrifty fenotype
▪ Meer plausibele verklaring
▪ Er vindt “developmental programming” plaats in de baarmoeder
• Als voedseltekort wanneer in baarmoeder -> kind geprogrammeerd
om als volwassene vet vast te houden
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Annabel2703. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
