samenvatting van Biogenie 5.2/6.2 - THEMA 5: evolutie van soorten
1. Het begrip ‘soort’
2. Evolutietheorie van Jean-Baptiste Lamarck (lamarckisme)
3. Evolutie volgens Charles Darwin
4. Moderne evolutietheorie (neodarwinisme)
5. Gegevens over het evolutieverl...
EVOLUTIE VAN SOORTEN
1. HET BEGRIP SOORT
1.1 Wat is een soort?
= groep individuen die morfologisch sterk op elkaar gelijken en zich onderling kunnen voortplanten,
een vruchtbaar nageslacht voortbrengen
tussen 2 verschillende soorten is er een voortplantingsbarrière (geen uitwisseling van genen)
soorten definiëren is geen eenvoudige kwestie (geen precies punt):
- paard + ezel ⇒ muildier, maar ze zijn steriel, dus 2 verschillende soorten
- poedel en Duitse herder, beide soort hond, maar veel verschillende morfologische kenmerken
- tjiftjaf en fitis lijken sterk op elkaar, toch 2 verschillende soorten
1.2 Geografische ondersoorten
= populatie v/e soort is geografisch gescheiden vd rest en er ook duidelijk van te onderscheiden
2 individuen die tot eenzelfde soort behoren, maar tot een verschillende geografische ondersoort,
kunnen met elkaar kruisen en vruchtbare nakomelingen krijgen (genen worden uitgewisseld)
1.3 Rassen
= populatie die een beetje afwijkt van andere populaties binnen een soort
2. EVOLUTIETHEORIE VAN JEAN-BAPTISTE DE LAMARCK (LAMARCKISME)
Lamarcks theorie bestaat uit 2 elementen
- principe van gebruik en onbruik van lichaamsdelen: lichaamsdelen die veel gebruikt
worden, worden groter en sterker / lichaamsdeel dat niet gebruikt wordt zal zwakker worden
- verworven eigenschappen zijn erfelijk
vb: giraf - vroeger hadden ze een korte nek, maar doordat ze heel hun leven hun nek gerekt hadden,
hadden de jongen ook een lange hals gekregen (modificatie) en dat werd steeds doorgegeven
zijn theorie was niet bevredigend, omdat het geen verklaring gaf voor het mechanisme achter de
evolutie, later bleek ook dat verworven eigenschappen niet altijd erfelijk zijn
toch wordt hij als eerste gezien die het denkbeeld v/e geleidelijke evolutie heeft ontwikkeld
evolutie wordt gestuurd door het innerlijke streven van organismen
3. EVOLUTIE VOLGENS CHARLES DARWIN
3.1 Darwins reis met de Beagle
Darwin werd uitgenodigd als natuuronderzoeker een wereldreis (5 jaar) te maken met de Beagle
de voornaamste taak was de kustlijnen van Zuid-Amerika in kaartbrengen, terwijl Darwin de lokale
fauna en flora ging bestuderen
3.2 De darwinvinken van de Galapagoseilanden
de Galapagoseilanden = vulkanische archipel in de Stille Oceaan, pal op de evenaar
hij trof er dieren en planten aan die nergens anders ter wereld voorkwamen, hij verzamelde een
aantal vogels = darwinvinken
de darwinvinken van elk eiland waren verschillend, vooral de snavels
Darwin besefte dat de vinken zich aan de verschillende ecologische omstandigheden hadden
aangepast en door geografische spreiding waren er verschillende soorten ontstaan
uit genetisch onderzoek bleek dat ze nauw met elkaar verwant zijn
, 3.3 Argumenten voor Darwins evolutietheorie
naast zijn gegevens vd reis (Beagle) verzamelde hij bewijsmateriaal uit verschillende vakdisciplines
3.3.1 Argumenten uit de geologie
geologie werd gedomineerd door catastrofisme (alles veroorzaakt door catastrofes), ook was toen
de aarde niet meer dan 6000 jaar oud
Darwin meende eerst dat soorten onveranderlijk waren = fixisme
volgens Charles Lyell verandert het aardoppervlak voortdurend en was de aarde veel ouder
actualiteitsprincipe = planten, dieren en Aarde veranderen maar we merken het niet of nauwelijks
omdat het zo langzaam gaat
dankzij aardbevingen besloot Darwin dat het aardoppervlak idd voortdurend verandert & organismen
gedwongen worden zich aan die veranderingen aan te passen
3.3.2 Argumenten uit de embryologie
embryo’s van gewervelde dieren zijn in de beginfase in grote lijnen gelijk, maar bij verdere
ontwikkeling van embryo's naar foetussen treden meer en meer verschillen op
⇒ volgens Darwin stammen alle diergroepen af van een gemeenschappelijke voorouder
3.3.3 Argumenten uit de (vergelijkende) anatomie
homologe organen: opgebouwd volgens hetzelfde schema, maar wel met andere functies
en dus aangepast aan de levenswijze (vliegend, lopend, zwemmend)
⇒ gemeenschappelijke voorouder
rudimentaire organen: organen die hun functie verloren hebben
- bekkengordel bij walvissen: overblijfselen van landzoogdieren waaruit de zeezoogdieren
geëvolueerd zijn
- pootresten bij slangen: overblijfselen van reptielen waaruit slangen geëvolueerd zijn
rudimentaire organen bij de mens
- oorspieren - verstandskiezen
- overblijfsel vh knipvlies aan de ogen - appendix
- lichaamsbeharing - staartbeen
3.3.4 Argumenten uit de paleontologie
paleontologie = studie van fossielen ⇒ fossielen moeten voorlopers vd huidige dieren zijn geweest
(hij vond een fossiel dat verwant was met nog levende dieren)
3.3.5 Argumenten uit de biogeografie
biogeografie = bestudeert de verspreiding van organismen op aarde
verspreiding is niet homogeen, dieren op sterk gelijkende archipels verschilden veel van elkaar
maar de dieren van de ene archipel leken wel op verwante soorten in het continent ernaast
⇒ eilandbewoners en aanverwante soorten op het continent bezitten een gemeenschappelijke
voorouder op het vasteland
3.4 Natuurlijke selectie als evolutiemechanisme (darwinisme)
3.4.1 Kunstmatige selectie
dierenfokkers kregen een grote variatie in duiven- en hondenrassen door middel van teeltkeuze en
veredeling, de sleutel tot die variatie was kunstmatige selectie
3.4.2 De strijd om het bestaan
volgens de ‘Essay on the principles of population’ van Thomas Malthus, groeien populaties sneller
dan ze kunnen worden gevoed = struggle for life (strijd om te overleven)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lolaatje1792. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
