Resume
Samenvatting Haal je biologie examen zo!
- Cours
- Type
Biologie voor jou samenvatting 4/5/6 VWO
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
suzanneranft
Aperçu du contenu
ONDERWERPENCellen, voortplanting, genetica,
evolutie, gedrag, stofwisseling,
planten, regeling en waarneming,
waarneming, DNA, afweer,
ecologie, mens en milieu, vertering,
transport, gaswisseling
Suzanne Ranft | Leerling Vista
College
Vavo vwo
BIOLOGIE
Samenvatting 4 + 5 + 6 vwo
, Inhoudsopgave
Cellen 2
Voortplanting 6
Genetica 13
Evolutie 19
Gedrag 27
Stofwisseling 30
Planten 38
Regeling en waarneming 43
Waarneming 54
DNA 58
Afweer 69
Ecologie 76
Mens en milieu 84
Vertering 89
Transport 95
Gaswisseling 102
1
, Hoofdstuk 1: Cellen
Organisme -> levende wezens -> vertonen levensverschijnselen (groeien, ontwikkelen etc)
Dood -> vertoont geen levensverschijnselen meer.
Levenloos -> nooit levensverschijnselen vertoont.
Levensloop = het leven weergegeven in fases. Begint met geboorte eindigt met dood.
Levenscyclus = het voortbestaan van een soort als individuen hun levensloop hebben
beidingt.
Organisatieniveaus (voorbeeld van een duif):
1. Molecuul dna
2. Cel beencel
3. Orgaan bot
4. Organisme duif
5. Populatie duiven
6. Ecosysteem weidegebied
7. Biosfeer systeem aarde
Emergente eigenschap: als er op een hoger organisatieniveau een nieuwe eigenschap
ontstaat die er op het lagere organisatieniveau niet is.
Een cel bestaat uit moleculen. Interactie tussen alle moleculen levert een levende cel op.
Een orgaanstelsel bestaat uit een aantal organen dat samen een bepaalde functie uitoefent,
bijvoorbeeld: verteringsstelsel, ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel.
Organen zijn opgebouwd uit weefsels. Een groep cellen met dezelfde vorm en functie noem
je een weefsels. Voorbeelden:
1. Dekweefsel -> bescherming en bekleding inwendige en uitwendige
lichaamsoppervlakten. Cellen zijn vaak rechthoekig en liggen dicht tegen elkaar aan.
Ze zijn te vinden in bijv. je longen. Het wordt daar slijmvlies genoemd.
2. Zenuwweefsel -> zit in de organen van je zenuwstelsel (hersenen, ruggenmerg,
zenuwen). Zenuwcellen geven informatie af. Ze zien er als een vertakt netwerk uit.
3. Spierweefsel -> langgerekte cellen die kunnen samentrekken.
4. Bindweefsel -> geeft steun en vorm aan het organisme en afzonderlijke organen.
Het verbindt de lichaamsdelen onderling en vormt ruimte tussen organen. De cellen
liggen ver uit elkaar met vezels en tussenvloeistof. De vezels kunnen stevig of
elastisch zijn, dan hangt af van het weefsel. Kraakbeen is bijv elastisch en bij de
pezen is het stevig.
Tussencelstof kan dienen als versteviging van het weefsel. Bij de celwand in een cel zorgt
het voor stevigheid. In beenweefsel zitten tussen de cellen kalkzouten en collageenvezels.
De kalkzouten geven stevigheid. Collageenvezels zijn lijmvormende vezels. Beencellen
hebben uitlopers die in contact staan met elkaar waardoor transport mogelijk is. Kraakbeen
heeft minder klakzouten en meer collageenvezels waardoor het zo soepel is.
2
, Er is bij organisme een verband tussen de vorm en functie van de biologische eenheden
waaruit ze zijn opgebouwd. Dijbeen en scheenbeen zijn langwerpige holle beenderen. Het
beenweefsel bestaat uit beenbalkjes met daartussen beenmerg. De balkjes lopen in de
richting waarin de grootste krachten op het bot worden uitgeoefend. Hierdoor zijn
dijbeenderen zo licht zonder dat het ten koste gaat van de stevigheid en kunnen ze je
lichaamsgewicht tillen zonder dat het je te veel energie kost.
Diersoorten die in het water leven hebben over het algemeen een lichaamsvorm die weinig
weerstand ondervindt van het water.
Plantaardige cellen:
- Celkern (bevat alle informatie)
- Celmembraan (buitenste laag)
- Celwand (bescherming)
- Cytoplasma (water + opgeloste stoffen)
- Kernmembraan (buitenste laag celkern)
- Vacuole
- Plastide (bladgroenkorrels -> chlorofyl
groene kleur)
Intercellulaire ruimtes: plaatsen waar cellen
niet helemaal op elkaar aansluiten.
Dierlijke cellen:
- Celkern (bevat alle informatie)
- Celmembraan (buitenste laag)
- Celwand (bescherming)
- Cytoplasma (water + opgeloste stoffen)
- Kernmembraan (buitenste laag celkern
Celorganellen
Celkern: omgeven door kernmembraan en
kernplasma. In het kernplasma zitten chromosomen.
Deze bestaan uit lange moleculen DNA rondom een aantal eiwitten zijn gewikkeld. Het DNA
bevat alle erfelijke informatie. Nucleolus zijn de plaatsen waar delen van de ribosomen
worden gemaakt. De delen verlaten de celkern door de kernporiën (opening + eiwitten) in
het kernmembraan.
Endoplasmatisch reticulum: uitgebreid netwerk van dubbele membranen in het
cytoplasma. Het zijn afgeplatte holte en kanaaltjes. Er zijn 2 soorten: ruw en glad. Op het
ruw endoplasmatisch reticulum (RER) zitten de ribosomen. Glad ER heeft geen ribosomen.
Ribosomen: bolvormige organellen die eiwitten produceren. Ribosomen komen ook vrij in
het cytoplasma. Ribosmen op het RER geven eiwitten af in de holte van de membranen. De
eiwitten worden in blaasjes verder getransporteerd voor bewerking. De blaasjes worden
door het RE van de membranen afgesnoerd.
Golgisysteem: de eiwitmoleculen die het RER worden afgesnoerd, hebben nog geen
uiteindelijke vorm. Dat gebeurt in het golgisysteem. Het golgisysteem zijn opeengestapelde
platte membranen in het cytoplasma. Na het afmaken van de eiwitten snoert hij ze af.
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur suzanneranft. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans