Hoofdstuk 13 Zenuwstelsel 2022-2023
DVD het menselijk lichaam Hersenen
Stroop effect
https://faculty.washington.edu/chudler/words.html#seffect
https://faculty.washington.edu/chudler/java/ready.html
https://www.bioplek.org/animaties/zenuwstelsel/zenuwennieuw.html
13.1 Het centrale zenuwstelsel
Zenuwstelsel
Bouw
Centraal zenuwstelsel
Hersenen (omgeven door drie hersenvliezen; holten met hersenvocht; linker
en rechter hemisfeer; hemisfeer bestaat uit vier kwabben; centrale groeve;
grijze schors met vooral cellichamen en wit merg met uitlopers; hersenbalk
verbindt hemisferen; voorhersenen bevatten basale kernen).
o Grote hersenen (het cerebrum bevat verschillende hersencentra zoals
het schrijfcentrum, gezichtscentrum, gehoorcentrum, spreekcentrum,
smaakcentrum, reukcentrum, tastcentrum)
Schors
Merg
o Kleine hersenen (cerebellum bevat een linker - en rechterhelft)
Schors
Merg
o Tussenhersenen (diencephalon)
Thalamus
Hypothalamus
o Hersenstam
Midden hersenen
Pons
Verlengde merg
Ruggenmerg (omgeven door drie ruggenmergvliezen)
o Schors
o Merg
o Centraal kanaal gevuld met vocht (liquor)
Perifeer zenuwstelsel
aan- en afvoerende zenuwbanen (bundels uitlopers van neuronen)
verbinden zintuigen met centraal zenuwstelsel (cz) en cz met spieren en
klieren
Het zenuwstelsel bevat neuronen en begeleidende cellen (gliacellen). Grijze stof in
het cz zijn de cellichamen en de witte stof de uitlopers (myeline). Zie paragraaf 2.
,De bloed-hersenbarrière beschermt hersenen tegen ongewenste stoffen.
endotheelcellen hebben tight juntions (verbindingen tussen endotheelcellen
van de haarvaten)
stoffen worden selectief (actief transport) doorgelaten
astrocyten (type gliacel) zijn ook onderdeel van bloed-hersenbarrière (zie Par
2)
Anatomie van eerste lagen van buiten naar binnen het hoofd:
huid
schedel
harde hersenvlies
spinnenwebvlies
ruimte met hersenvocht en bloedvaten
zachte hersenvlies
hersenschors
Het hersenvocht of hersenvloeistof beschermt tegen schokken en helpt bij afvoer van
schadelijke stoffen.
Hersenvocht komt ook voor in hersenkamers (holten in de hersenen)
Het oppervlakte van de hersenen is vergelijkbaar met een groot kussen. Het
oppervlakte is groot door de velen windingen en groeven.
Functie
Centraal zenuwstelsel
Hersenen
o Grote hersenen
Verwerking van impulsen afkomstig van receptoren
(bewustwording van prikkels)
In primaire sensorische centra (bijv. tastcentra, optische
centra, gehoorcentra) worden binnenkomende impulsen
verwerkt. Pas als de impulsen hier zijn aangekomen en
verwerkt neem je iets bewust waar.
In secundaire sensorische centra (associatiecentra) wordt
verband gelegd met eerdere waarnemingen
Plaats van denken
Geheugen
Concentratie
De wil
Regeling van bewegingen die bewust worden gemaakt
In primaire motorische centra ontstaan impulsen voor
bewegingen die je bewust maakt.
, In secundaire motorische centra worden bewegingen op
elkaar afgestemd (bijv. in het schrijfcentrum en het
spreekcentrum). Een motorisch geheugen voor
vaardigheden/motorprogramma’s
o Kleine hersenen
Coördineert bewegingen en houding (o.a. het handhaven van
evenwicht)
o Tussenhersenen
Thalamus
Verbindt de hersenstam met de grote hersenen
Filtert de informatie die naar de grote hersenen toegaat
Hypothalamus
Controleert homeostatische regelmechanismen
o Lichaamstemperatuur
o Waterbalans
o Dorst, honger, slaap
Beïnvloedt de centra van het autonome zenuwstelsel in
het verlengde merg
o Hartritme
o Ademhalingsfrequentie
o Darmperistaltiek
o Secretie van verteringssappen
Bestuurt het hormoonstelsel
o Maakt neurohormonen (ADH, oxytocine)
o Maakt releasinghormonen en inhibiting hormonen
o Hersenstam
Middenhersenen
Vervoert impulsen van hoofd en hals naar kleine en grote
hersenen en omgekeerd
Bevat reflexbogen voor hoofd en hals
Pons en verlengde merg
Plaats waar de impulsbanen van en naar de linker- en
rechterlichaamshelft elkaar kruizen
Bevat verschillende centra van het autonome
zenuwstelsel
o Ademcentrum
o Cardiovasculair centrum
o Slikken
o Bloedactiviteit (bloeddruk)
o Darmperistaltiek
o Afscheiding van verteringssappen
o Ruggenmerg
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Sosa01. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.