Examenvragen sociale filosofie
Thema 1: Sociale filosofie voor sociaal werkers
Wat is (sociale) filosofie?
- Filosofie vertrekt vanuit verwondering, we stellen het normale in vraag.
- We stellen fundamentele vragen, die vormen de basis van de Westerse filosofie als gevolg van de Socratische
methode.
- Die vragen proberen we te beantwoorden op basis van argumenten.
- Die argumenten staan steeds open voor kritiek, bijwerking en verbetering.
- Binnen sociale filosofie reflecteren we over thema’s die te maken hebben met het samenleven van mensen
in brede zin (persoon op zichzelf, tegenover anderen, vrijheid, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid, …)
Waarom moet een sociaal werker een filosoof zijn?
- Sociale filosofie is belangrijk om de reflecties op de samenleving, op de wereld te kunnen onderbouwen.
- Het begrip is opgenomen in de algemene definitie.
- Sociaal werkers komen dagelijks met ethische kwesties in aanraking.
- Die ethische kwestie komen vaak aan bod binnen de sociale filosofie: mensenrechten, sociale
rechtvaardigheid, discriminatie, recht op menswaardig leven, …
‘Ik voel dat deze mensen sociale bijstand moeten krijgen’
- Filosofie is geen gevoel, mening, smaak of geloof.
- Je filosofie hoeft daar niet mee in tegenspraak te zijn, maar dat kan geen basis zijn voor de antwoorden op
fundamentele vragen.
- Rechtvaardigheid is dus ook geen gevoel.
‘Je moet volgens vaste principes leven, dat is mijn levensfilosofie’
- Heeft je levensfilosofie geen argumenten? Dan is het geen echte filosofie.
- Een idee is enkel filosofisch als je het kan beargumenteren en als die argumenten logisch opgebouwd zijn.
- Als je wil leven volgens vaste principes, moet je ze altijd toepassen. Niet af en toe.
- ‘Ik sta elke dag op om 7:00, ik ontbijt, neem een frisse douche, … Dit alles zorgt ervoor dat ik gezond en lang
zal leven’ duidelijk argument waarover je verder kan reflecteren.
Wat is de vooruitgangsgedachte?
- We geloven bijna allemaal dat we erop vooruitgaan.
- Ook in sociaal werk houden we die gedachte in leven.
- We kunnen ons wel vragen stellen: wat is die vooruitgang precies? Is dat niet iets subjectief? Wat zijn de
indicatoren van vooruitgang?
- Sociaal werkers hebben ook een vooruitgangsgedachte we willen mensen versterken, empoweren,
vooruit helpen.
, Wat is het ‘normale’ aan de eigen cultuur?
- Normaal = wat de norm is = wat algemeen aanvaard wordt.
- Enerzijds gaat dit over onschuldige gebruiken (vaste plaats aan tafel).
- Anderzijds kan dit best gevaarlijk worden normen die leiden tot sociale uitsluiting.
- Voor sociaal werkers is het ‘normaal’ een belangrijke term.
- Sommige mensen wennen niet aan de ‘normale’ vooruitgang van de samenleving en dan moeten wij hen
helpen.
- Bv. technologie (alles is tegenwoordig online).
- We moeten ons inleven: wat is normaal voor de belanghebbende?
Waarom is sociaal werk een normatief beroep?
- We leggen anderen normen op en tegelijk proberen we ook te zorgen dan ze vrij blijven, dat ze zichzelf
kunnen en mogen zijn.
- We zijn voortdurend bezig met filosofische thema’s: vrijheid, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid, …
- We moeten ons eigen oordeel uitstellen, en moeten meerdere perspectieven toelaten. Niet iedereen kijkt op
dezelfde manier naar iets.
Duid de sociaal filosofische concepten aan in de internationale definitie van Sociaal Werk.
- Sociale verandering en ontwikkeling
- Sociale cohesie, empowerment
- Emancipatie
- Sociale rechtvaardigheid, mensenrechten
- Collectieve verantwoordelijkheid
- Respect voor diversiteit
- Ze hebben te maken met de ethische kwesties die heersen binnen de sociale filosofie van sociaal werk.
