HOOFDSTUK 8 : MINERALEN EN MICRONUTRIËNTEN
De indeling van mineralen (macro- elementen) en sporenelementen (micro-elementen) gebeurt op basis van de dagelijkse behoefte en de hoeveelheid van het element die in het lichaam
aanwezig is.
De essentiële elementen die in grote hoeveelheid aanwezig zijn : calcium, fosfor, magnesium, natrium , kalium, chloor en zwavel. Hun behoeft w uitgedrukt in g of mg. (7 macro)
De sporenelementen (oligo- of micro- elementen) zijn ook essentieel maar in kleinere hoeveelheden <0,01 procent. Deze zijn ijzer, kobalt, jodium, koper, selenium, mangaan, molybdeen,
chroom en zink. ( 9 sporen)
Nutriënten Nodig voor (functie) Bronnen (voeding) Deficiënties bij tekorten Adsorptie Adsorptie beperkend(-) Balans en homeostase
volgens gehalten bevorderend(+) controle
in lichaam
Calcium - Beenderstelsel,tanden - Melkproducten (niet - kind : slechte ontw skelet & - Vitamine D - Atrofische gastritis - Absorptie duodenum,
(gekristalliseerd roomboter) groeistoornis (rachitis) - Lage pH (beter - Hoge pH jejunum en ileum
hydroxyapatiet.) - Groenten : boerenkool, - Volwassene: slechte oplosbaar) - Fytaten (zemelen en - Actief proces (vit D
- Kleine hvlhd : diverse metabole broccoli, venkel en prei botmineralisatie - Vet (langere granen) proteïne: calbindine)
functies in waterige fase - Hard mineraalwater (osteomalacie) transittijd) - Oxalaten (in rabarber, duodenum
- Metabolisme (spiercontractie, - Noten & zaden - Botverlies op oudere leeftijd - Lactose en AZ spinazie, postelein) - Passieve vorm (onafh vit
zenuwgeleiding, permeabiliteit - Hypocalciëmie : te weinig (diffusie) - Lignine (bep groenten) D) jejunum en ileum
celmembranen) opname uit voeding (vit D - Overmaat fosfaat
tekort) neuromusculaire - Bep medicatie
overprikkelbaaarheid
(stuipen, spierkrampen en
trekkingen)
Fosfor - Mineralisatie van het skelet en - Proteïnerijk voedsel - Malfunctie organen: - calcium en - - Fosfatasen : vrije fosfaten
tanden (stevigheid) - Vlees: gevolgelte , vis spierzwakte vitamine D - Absorptie jejunum
- Rol ih metabolisme - Eieren, granen, noten - stoornis cerebrale functies - Afh van absorptie calcium
- Nucleïnezuren (DNA-RNA) - Melk en kaasproduct - slechte functie rode
- Fosfolipiden:celmembraam en - Peulvruchten bloedcellen (anemie)
lipoproteïnen - Voedseladditieven - slechte ontwikkeling
- ATP beenderenstel bij kinderen
- Behoud zuur-base evenwicht - (-) fruit en groenten : (rachitis)
minder goede bron - anorexie
Magnesium - Structurele rol skelet: buffer - Zit in chlorofyl - Spierzwakte, - Plantaardige - Dierlijke bronnen die - Actief transport
schommelingen concentratie - Volle granen, overprikkelbaarheid zenuw bronnen proteïnen en fosfaten
- Metabolisme: bladgroenten, en spieren bevatten die opname
- Stabilisatie ATP (CF) peulvruchten (spier en - Hartritmestoornis verminderen
- DNA-functie , RNA- vorming en orgaanvlees, vis) - Hypokaliëmie dr urinair - Fytaat en voedingsvezels
eiwitsynthese(CF) - Hard water, chocolade verlies vn kalium; daling - Proteïnen en fosfaten
- Activatie transmembranair geroogde vruchten en reabsorptie verlagen de opname
kaliumtransport en calcium : bananen
overdracht zenuwprikkels - Oorzaken deficiëntie :
- Darmaandoening,
alcoholisme, nierziekte,
diabetes