1. De algemene systeemtheorie of AST
1.1. Systemisch werken – Algemene systeemtheorie - systeem
Systeem = Grieks ‘sustèma’ = samenstellen/bijeenplaatsen
Systeem = een aantal elementen die met elkaar in interactie gaan.
Het gaat om hoe die elementen samenhangen, tot elkaar in verhouding staan, …
(doelgerichte betrekking, abstracte constructie vanuit positie van waarnemer)
Algemene systeemtheorie (AST) complexe gehelen ordenen en overzichtelijk te maken
(om samenhang in de groep te zien)
1.2. Ontstaan
- Ludwig von Bertalanffy : Oostenrijk-Hongaarse bioloog
Holistische kijk: organismen bestuderen in wisselwerking tot hun omgeving geeft ander beeld op hun
functioneren.
Eind jaren ’60 : ‘Algemene Systeemtheorie: grondslagen, ontwikkelingen en toepassingen.’
Pioniers: Wazlawick, Bateson, Haley, Jackson & Minuchin - allemaal verbonden aan Mental Research
Institute in Palo Alto, de stroming werd daarom ook soms ‘De Palo Alto school’ genoemd.
1.3. Situering van de systeemtheorie
Menselijk gedrag is complex
Volgens systeemtheorie: bij disfunctioneren van mensen -> zoeken in de omgeving, systeem waar het
individu deel van uitmaakt. In de relaties en interacties tussen mensen.
Systeemtheorie deelt met het behaviorisme het standpunt ‘Enkel wat zichtbaar is, is van belang’
Niet: innerlijke processen zoals driften, verdringing en complexen
Men focust op het hier en nu -> niet op trauma’s, vroegkinderlijke ervaringen of andere
levensgeschiedenissen.
Door toevoeging van elementen uit contextueel denken kreeg de betekenissen buiten hier-en-nu ook
een plaats in de systeemtheorie.
,1.4. De AST: van persoonsgerichte naar relatiegerichte benadering: het belang van
wisselwerking
Wederzijdse beïnvloeding -> begin 20e eeuw
Paradigmawijziging : rond 1950 kwam gezins- en partnerrelatietherapie op gang - gezinsgericht
werken
De verspreiding van AST hing samen met enkele ontwikkelingen:
- De herverdeling tussen arbeid & gezin.
- Het normalisatie- en integratieprincipe (van Gennep) zet aan tot voorkomen of beperken
van residentiële opnames – hulpverlening komt dichter bij het gezin.
- Wet van 1965: POS-kinderen (Ter Horst), er werd al gekeken naar de omgeving van het kind
- Secularisatie van de zorg: invloed op beeldvorming ten aanzien van het gezin van het kind.
Hulpverleners hebben zelf een eigen gezin.
- Opkomst ouderverenigingen en andere zelforganisaties vergrootte de vraag naar meer
betrokkenheid van gezinnen bij de zorg.
Hedendaagse agogisch werker wordt verondersteld inzicht te hebben in de verschillende
systeemdimensies.
Intrapsychisch denken of persoonsgerichte Interpsychisch denken of relatiegerichte
benadering benadering
Gesloten denken Open denken
Persoon Persoon in relatie tot omgeving
Zelfbepalend Systeem en context bepaalt mee
Gedrag van persoon Samenhang, verbindingen, betekenisverlening
Aandacht naar de binnenkant Aandacht naar buiten gericht
Iets is (absoluut, statisch) Iets wordt (beweging, dynamisch)
1 waarheid Veel waarheden
Causaal (oorzaak – gevolg) Circulair
1.5. De AST: van liniair causaal denken naar circulair causaal denken
Lineair causaal denken = AB
Er wordt gekeken naar de oorzaak en gevolg.
Circulair causaal denken=
A B
Je bent niet alleen verantwoordelijk voor
het eigen gedrag. Ieder systeemlid heeft aandeel in wat zich afspeelt.
, 2. Kenmerken van een systeem
Een systeem is een samenstel van elementen dat als geheel functioneert door onderlinge
afhankelijkheid van de elementen en die voor de betrokken elementen bepaalde functies vervult.
2.1. Een systeem van mensen is een open systeem
(altijd met stippellijn!)
Systeem staat altijd in een voortdurende wisselwerking met zijn omgeving.
Elk systeem maakt deel uit van supra systemen en subsystemen.
2.2. Kenmerken
Totaliteit of niet-optelbaarheid: systeem is meer dan de som van de delen. Een systeem is
een samenhangend en ondeelbaar geheel van elementen en hun onderlinge betrekkingen.
Het geheel kan kenmerken hebben die geen enkel van de individuen heeft, maar die pas tot
stand komen door ze samen te plaatsen in hun onderlinge relaties. (bijvoorbeeld: klas,
voetbalploeg)
Interafhankelijkheid: als er in het systeem iets verandert, komt het hele systeem in
beweging. De delen zijn afhankelijk van elkaar.
o Systeem bepaalt in grote mate het gedrag van elk individu
o Systeem wil zich handhaven en blijven voorbestaan
o Systeem probeer zich aan te passen aan gebeurtenissen en omgeving omdat het wil
blijven voortbestaan
Gezamenlijk doel: het systeem organiseert zich op een bepaalde wijze om dat doel na te
streven. De leden van het systeem hebben een aantal functies van waaruit ze hun bijdrage
leveren om het doel na te streven. Doelen zijn veranderlijk doorheen de tijd.
Emotionele betrokkenheid: leden binnen systemen zijn sterk betrokken met elkaar.
Betrokkenheid wijst naar de moeite die wordt geleverd in de verschillende relaties. Hoe meer
men investeert, hoe meer betrokken men is.
Het tijdselement: de tijd speelt een rol in hoe relaties en systemen worden ervaren.
Wordingsgeschiedenis.
3. Kernbegrippen uit de AST
3.1. Omgangsvormen of interactiepatronen van systemen.
= de waarden
Omgangsvormen zijn typische gedragingen die kenmerkend zijn voor het systeem en die ook
betekenis krijgen binnen het systeem en zijn context.
Omgangsvormen berusten op impliciete afspraken en behoren tot de groepen waarin men zit.
Bijvoorbeeld: manier van kleden, van elkaar begroeten, …
3.2. Systeemregels
= de normen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kianifortie. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.