Wereldgeschiedenis van België
Inleiding
Historisch perspec ef / historicus
Hedendaagse samenleving:
- Thema’s = eigen aan de moderne wereld
- Historische dimensie
Weinig rekening
Rooskleurig weergegeven minder/te complex
(onjuist) toegeëigend
1. Geschiedenis in dagelijks leven:
TV: verhaal van vlaanderen
Beelden, monumenten, straatnamen, ... weergave van geschiedenis (wat?)
Verschuiving naar andere episodes in de jd (Leopold II Lumumba)
Musea: kazerne Dossin (nazi’s), red star line (migra e), ...
Lezingen, boeken, documentaires, ...
Overheid bepaald bepaalde herinneringen uit te lichten = top-down gebeurtenis
2. Geschiedenis in bedrijven:
Producten: gebruik geschiedenisbeelden voor bedrijfsiden teit/commerciële doelen
Verwijzingen verleden: oorspronkelijk huisnummer / valselijk (authen citeit)
Web: informa emaatschappij ! misinformatie (wikipedia)
Checken wat valselijk en juist is
Afgedankte herinnering
Verleden = veranderlijk manieren om bepaalde herinneringen terug naar boven te brengen
Invloed = standpunt en ideologie
Geschiedenis = alomtegenwoordig
Veelvuldig gebruik/misbruik van de geschiedenis
Gebruik: belangrijke herinneringen ‘levend’ houden [1]
Gebruik: groepsvorming en iden teitsopbouw [2]
Machtsstrijd: wie wat en welke redenen?
Academische discipline (universiteit)
Studie van verleden = los van valselijk en instrumenteel gebruik ervan voor eigen jdse mo even
Bredere greep naar het verleden
Marnix Beyen: ‘historisch begrip kan poli ek inzicht alleen verhogen als het verleden niet gebruikt
wordt als een hoge hoed waaruit naar believen vergelijkingen worden getoverd’
Geschiedenis gebruiken als huurling
Invented tradi on: verhaal van Vlaanderen
- Geschiedenis wordt toegeëigend: 11 juli 1902 historische mythe
Veldslag plaatsgevonden: betekenis in na evorming = onjuist
Allian es niet volgens taalstrijd/communautair conflict = feodaal conflict
Framing = sociale strijd in verhaal van Vlaanderen
- Geschiedenis = eenvoudig en voor de grote kijker
Agenda van poli ek (vlaams iden tair) ≠ agenda produc e (commercieel)
Instrumenteel/manipula ef gebruik verleden
,Universitair historicus
- Verschil = wetenschappelijke omgang met verleden een breder maatschappelijk gebruik
- Kri sche studie van het verleden
Belang in digitale kennissamenleving (betrouwbare informa e + heuris ek)
Zin en nieuwsgierigheid feiten en data ≠ doel
Geen passieve opleiding ac ef onderzoek
Via studie van originele bronnen en bestaande literatuur (historiografie)
- Interesse in diepere structuren en processen (migra e, economie, sociaal, ...)
Geschiedenismethode
1. Gebeuren: feit, evenement
2. Bronnen: getuigenissen uit het verleden
3. Methode / historische kri ek
4. Communica e (boek, ppt, les, ...) interpretatie en abstractie
Feit ≠ helemaal te va en in historische reconstruc e ≠ fic e
Andere finaliteit andere evocaties van het verleden ≠ DE geschiedenis
(re)construc e verleden gebeurtenis / feit:
- Origineel bronnenmateriaal en bestaande wetenschappelijke literatuur
- Volgens wetenschappelijk en kri sch onderzoeksmethode (plausibiliteit / waarschijnlijkheid)
- Narra ef: beschrijving, betekenis, samenhang, verklaring, ...
- 5 W-vragen: wat, wanneer, waar, wie, waarom?
Fase 1: heuris ek = bronnen
1. Schri elijke bronnen
Breed publiek: krant, biografie, jaarrekening, fic e, ...
Niet gepubliceerd: brieven, dagboeken, ...
Archieven: administra eve, rekeningen, jus e, ... archiefwet: na enkele jaren vrij
Geschreven getuigenissen = meest gebruikte bronnen
2. Niet-geschreven bronnen
Materiële sporen: voorwerpen, gebouwen, landschap, wapens, machine, archeologie,
technieken, ...
Audiovisuele/digitale sporen: fotografisch materiaal (arresta e Gavrilo princep vastleggen),
...
Mondelinge geschiedenis: oud-strijders oorlogen, ...
Fase 2: historische kri ek = methode
- Externe kri ek: authen citeit van de bron bepalen
Vervalsing van bronnen ui ilteren
Vb. vervalsing dagboeken Hitler (verkocht voor 2,5 miljoen) gebruik juiste inkt, ...
Vb. AI, fotoshop, ...
- Interne kri ek: wie, wat en waarom + voor wie
Gewilde en ongewilde getuigenissen
Rich ng van de bron
! waarde van de bron bepalen
,Fase 3: construc e van de historicus
≠ passief proces
- Bronnen ontoereikend (onvolledig, onbetrouwbaar, eenzijdig en gekleurd)
- Historici selecteren
- Historici interpreteren (bronnen spreken niet)
! transparan e
Hineninterpre erung/post-factum analyse = interpreta es niet vanzelfsprekend voor jdgenoot
Anachronisme: verkeerd in jd situeren van een gebeurtenis
Chronologie = moeder van de geschiedenis
Nut van de cursus: inhoud en uitgangspunten
- Brede, macro maatschappelijke en mondiale transi eprocessen
- Geografische microcontext: België
- Wereldgeschiedenis: globale/lokale verbindingen
- Periode 1750-2000: nieuwste of moderne jd
, Demografische ontwikkeling in historisch perspec ef
Belang
Bevolkingsomvang = sterker in 19e eeuw wereldbevolking stijgt
- Migra e, poli eke stabiliteit (spanningen), fiscaliteit, militaire betekenis, ...
Covid-crisis = bevolingsdaling, bevolkingsmortaliteit, ... consequenties voor beleid
- Oorlog, hongercrisis, klimaat, ... = shock demografische aantallen (mortaliteit buiten het normale)
De studie van de demografische ontwikkelingen in het verleden
Historische demografie
Demografie / historische demografie
Bestudeerde variabelen:
- Biologisch
- Sociaal
- Verklaringen: economisch, cultureel (huwelijk), sociaal en poli eke elementen
Groeiende populariteit (1950)
- Toename wereldbevolking (na WOII) drievoudiging
Ook opkomst van crisissen beleid en oplossingen uit geschiedenis
Invloed van franse historische “ecole des annales”
Structurele sociale geschiedenis (vb. Cambridge group)
Historische bronnenmateriaal
Manier van tellingen:
- Oudheid: Incidentele volkstellingen: demografische tellingen bij andere tellingen
Lijsten met belas ngplich gen en weerbare mannen (dienstplicht)
- Concilie van Trente: parochieregisters (1545-1563)
Doop, vormsel, huwelijk, ster e, ...
- Franse republiek (1792)
Civiele taak = burgerlijke stand
Tienjaarlijkse volkstelling
Gebruik voor beleid
Sociale sta s ek: Adolphe Quetelet (1796-1874) empirisch onderzoek
- Bewustwording van nieuwe samenleving
- ‘l homme moyen wie is de gemiddelde mens?
- Afwijkingen = meer aandacht mensen meten aan een ‘meetbare’ norm