Spraak therapie samenvatting
2. algemene beschouwingen in de
behandeling van motorische
spraakklankstoornissen
2.2. Inleiding
Taalprocessen
ideeën omzetten in woorden, zinnen, verhaal
-> Afasie
Cognitieve processen: executieve vaardigheden, geheugen, aandacht en
concentratie
-> Cognitieve communicatiestoornissen
Sensorimotorische processen: de zintuigelijke verwerking van
spraakklanken, de motorische verwerking van spraak
Plannen, programmeren (spraakapraxie) uitvoeren (spraakdysartrie)
-> Spraakapraxie en dysartrie
Wat kunnen we doen als logopedist?
functieniveau
- de gestoorde sensorimotorische processen ten gevolge van neurologische schade maximaal
beïnvloeden
activiteiten
- de spraakverstaanbaarheid maximaliseren
- de mondelinge communicatie maximaliseren
Participatie
- de participatie maximaliseren?
Participatie, omgevings- en persoonsgebonden factoren
- het psychosociaal functioneren positief beïnvloeden
Therapie motorische spraakstoornissen
Hindernissen
- Therapie-effectstudies zijn bijzonder schaars
- Geen effectmetingen t.a.v. activiteiten, participatie en psychosociaal welbevinden
(enkel functieniveau)
- Zeer veel beïnvloedende therapievariabelen (bij ene patiënt anders dan andere)
1
,2.3. managementbenaderingen
Motorische spraakstoornissen verschillen in
Ernst
- discreet, mild, matig, ernstig, zeer ernstig
Onderliggende pathofysiologie
- planning/programmering, incoördinatie, hypo- of hyperkinesie, slapte, spasticiteit
Spraakkarakteristieken
- ademhaling, stem, resonantie, articulatie, prosodie
Multiple begeleidende factoren
- prognose, etiologie, fase van neurologisch herstel, persoonlijkheid, omgeving, (sociale,
professionele) noden, emotionele beleving van de beperking, additionele stoornissen
2.3.1. De medische benadering
Behandeling door arts
farmacologisch (medicatie)
- tumor, parkinson, infecties, botuline-injecties,
chirurgie
- Klonter, halsslagader vrij maken
- Kankers in mond- en halsgebied
2.3.2. prothetische benadering
Mogelijke mechanische en elektronische hulpmiddelen
2.3.3. gedragsinterventie
Spraakgeöriënteerd, communicatiegeöriënteerd of combinatie van beide
2
,2.4. therapiedoelen en beïnvloedende variabelen in
gedragsinterventie bij MSS
2.4.1. therapiedoelen
Hoofdoel
- Verbeteren van spraakverstaanbaarheid, de begrijpelijkheid, de efficiëntie en de
natuurlijkheid van het spreken
- Via spreektaken of via alternatieve middelen
Maximale efficiëntie
- Spreeksnelheid verhogen zonder spraakverstaanbaarheid te verlagen
Maximale effectiviteit
- Maximale spraakverstaanbaarheid
Maximale natuurlijkheid
- Prosodie
Ingrijpen op volgende parameters
- Ademhaling
- Stem
- Resonantie
- Articulatie
- Prosodie (tempo, ritme, intonatie, klemtoon, luidheid)
Fasen
- Verwervingsfase (tijdens oefening)
- Retentiefase (effect na oefening)
- Generalisatiefase (transfer naar andere spreektaken)
2.4.2. beïnvloedende factoren in de keuze voor of tegen therapie, en de
doeltreffendheid
Factoren die ervoor zorgen dat therapie bij ene cliënt helemaal anders is dan bij andere cliënt
3
, - Intensiteit: aantal sessies, duur, aantal oefeningen en herhalingen, totale duur behandeling
- Setting: vermoeidheid vermijden (plannen vóór ergo/kiné), geen data m.b.t. effectiviteit
individueel t.o.v. groep
- Oorzaak en prognose: progressief verbeteren/verslechteren? Snel/traag? Medische
oplossing? starten, uitstellen, stoppen. (bv radiotherapie, beroerte acute fase,
spraaktherapie voor een chirurgische ingreep)
- Ernst en aard van stoornis correleert niet altijd met de impact op participatieniveau
- Leeftijd (daling snelheid, accuratesse), geslacht, geen evidentie voor invloed opleidingsniveau
en beroep
2.4.3. concreet therapiekader voor personen met een MSS
Component 1: verschillen herkennen
- Kennis vergroten over manier waarop ze spreken en hoe anderen hun spreken ervaren
- 2 opnames van hun spraak te laten horen om contrast te laten horen
1 waarop cliënt succesvol technieken toepast (overarticulatie, traag spreken)
1 waarop cliënt technieken niet toepast
Component 2: de bereidheid om te veranderen
- Bij niet-gemotiveerde cliënten: familielid of vriend in sessies betrekken
Component 3: therapiedoelen stellen
- Samen met cliënt doelen opstellen
- Wat stoort cliënt het meest aan manier waarop hij praat
Component 4: therapeutisch spreken
- Cliënt past technieken toe die door de logo werden aangeleerd (bv in woordenreeksen)
- Therapeutisch spreken gradueel laten toenemen tot de hele therapiesessie
4
