(Romeinen)
Inleiding tijdlijn, geografie etnografie
Situering in de tijd
Niet van buiten leren maar als je je cursus
kent ken je dit.
5de eeuw gouden eeuw van Grieken à
klassieke periode (klassiek hoogte punt
van bouwkunst)
Hellenisme à periode met Alexander de
grote
Romeinse periode
Koningsrepubliek (tot 509) en
keizersrepubliek (316)
Romeinen zijn de eerste die gaan
“experimenteren” met republiek
Octavianus heeft het principaat gedaan
Tijdlijn van de Romeinse geschiedenis
31 v. Chr. - 476
509 v. Chr. - 31 v. Keizertijd
753 v. Chr.- 509 v. Chr. Chr. Republiek principaat Augustus
Koningschap veroveringen gouden eeuw
legendarische stichting Rome sociale strijd 235 soldatenkeizers
Etrusken burgeroorlogen 284 dominaat
(Caesar) 395 splitsing W/0
476 val WRR
Republiekà wordt Rome wereldrijk met instellingen voor een stad
Romeinen hebben veel gekopieerd van de Grieken
Drie groten periodes van Rome
- De Keizertijd wordt opgedeeld in het principaat van 31 v. Chr. tot 284 en het dominaat van 284 tot
476.
- Principaat komt van het woord princeps (letterlijk: ‘eerste’ of ‘voornaamste’.)
- Dominaat komt van het woord dominus (‘heer’ of ‘meester’.)
Vanaf het begin van een het dominaat, werden vooral christenen geviseerd (Constantijn is een dominaat)
- DE BLOIS, L. Kennismaking met de Oude Wereld : hoofdstuk 15 en 16 handelen over deze periode op
politiek en economisch vlak.
- Wat betekenen de 1ste eeuw / 3de eeuw / 4de eeuw / 5de eeuw voor het Romeinse Rijk?
1
,Geografisch kader
à Italisch schiereiland
Westelijk front: Rome. B het geografische milieu
Alpen > afgesloten van rest van Europa
Apennijnen delen Italië in O-W
• Oosten
• Gebergte
• Vlakte van Apulië
• Westen
• Vlakte van Toscane, Latium en Campanië
• Minder grillige kustlijn, minder eilanden
↓
Rome meer op land(-bouw) gericht
Landbezit blijft belangrijk!
Het is afgescheiden door de Alpen, vijanden moeten langs de zee komen of over de Alpen, nadeel ze hadden
een heel lange kustlijn (vijanden langs land omdat geen enkele romein dat zal verwachten)
Strategisch voordeel kan ook een strategisch nadeel
Apennijnen gebergte doorheen de laars van Italië, Rome ligt in een vlakte dus daar werd aan landbouw
gedaan (op alle vlakten) romeinen focussen zich op land continentaal (landgebruik, landbezit,) Grieken meer
op maritiem gebied
Geografisch kader: Toscaans landshap bij Volterra
à landschap waar de Etrusken gaan wonen in Toscane
(wijngaarden, olijfgaarden, etc.)
à Vesuvius (vulkaan)
= vruchtbaar grondgebied
de ligging van Rome K32
- Moerassen à drooggelegd
- Letterlijke betekenis van Roma (Rome)= modderwater/ moeras
- Romeinse vlakte: groen à ideaal voor landbouw
Rome ligt in een vlakte oorspronkelijk een moerassige vlakte plus een rivier de Tiber
rome ligt niet aan de monding maar meer aan landinwaarts ook in Athene is dit zo
Aan de havens vind je opslag en veel graan
2
, Zicht op de haven en site van Ostia vandaag. Het ligt bijna aan de
Tyrrheense Zee.
De site Ostia is voor de helft opgegraven. De rest laat men zo liggen
zodat volgende generaties ook nog een beeld kunnen hebben van hoe
een Romeinse havenstad eruit zag. In Ostia werden de voedselvoorraad
voor Rome en alle luxeproducten (o.a. stoffen, reukwaren, tapijten,
edelstenen) opgeslagen in pakhuizen . Op atlaskaart 38 kan je zien
welke producten tijdens de Pax Romana allemaal in Ostia toekwamen.
Op kleine schepen werd de voorraad vervolgens naar de stad Rome
gevoerd. Paarden trokken de kleine schepen tot in Rome.
Groene lijn geeft de kustlijn aan van de Romeinse tijd Ostia lag toen aan de
zee, aan de ahven zie je verscheidenheid, opslagplaatsen, arbeider terug
Ostia Antica, de haven van Rome
- Veel opslagplaatsen
- Overladen van producten op schepen
- Afbbeelding= winkel voor verkoop van producte
- In deze havenstad zijn veel insulae of woonkazernes (=woongelgenheden voor de armen)
- Een plaats waar alles samen komt, handel en ook prostitutie
Voorbeelden van twee vrachtschepen. Een havenarbeider draagt een amfoor. Deze mozaïek
(=kleine ingelegde steentjes) staat op een forum (marktplaats) in Ostia
à pakhuis in Ostia Antica voor opslag producten (een horia)
Straat in Ostia Antica met een insulae
Insula (meervoud insulae).
Letterlijk betekent dit: eiland
Het zijn woonkazernes voor de armen onder andere de
havenarbeiders, die schepen lossen, graan in de pakhuizen
onderbrengen en lading van grote schepen op zee overladen op kleine
schepen om dan langs de Tiber te kunnen vervoeren naar Rome.
Het grondplan en concept van een woonkazerne komt van het
Romeinse leger.
Rome op de 7 heuvels
Waar je makkelijk de tiber kan oversteken, gaan mensen zich vestigen (ongezonde plaats) waar het water
laag staat en traag stroomt, zo komen er
bacteriën en ziektes (malaria)
7 heuvel à waar rome op ontstaan is (7 omdat
het een mooi getal is, hemels) Romelus zijn hutje
stond op een van die heuvels
3
, Westelijk fron: rome.b het geografisch milieu
Mons Vaticanus behoort niet tot de 7 mythische heuvels
Dit zijn de mythische 7 heuvels
- Quininalls
- Viminalis
- Esquilinus
- Capitool Palatijn
- Mons Coelius
- Aventijn
Stad bouwen op deze 7 nederzettingen
Vanuit de heuvels is de stad ontstaan door verschillende
nederzettingen de plaatsen
De Romeinen beginnen met wegen te bouwen (heirbanen), eerste wegen die ze
aanleggen zijn die naar de vlaktes om te veroveren
Zaken die je moet kennen over Rome
Thermen van Traianus
Thermen van Diocletianus Badplaatsen
Thermen van Carcalla
Circus Maxiumus
Pantheon is gemaakt uit beton (speciaal voor die tijd) omwille van de koepel,
moeilijkheden, je moet een goede midden steunpaal hebben.
Als je een koepel maakt moet je terwijl dikke muren hebben of licht materiaal, maar
dat hadden ze toen nog niet. (Hoe verder je naar het midden gaat hoe lichter het
wordt) dus zij hadden beton van kalk er is een gat in het midden zodat het lichter
werd. Grieken maken mooiere tempels dan de Romeinen.
Het Colosseum zit vol met gaten, op een regelmatig patroon dit komt door de
grondstoffen, en daar zaten bronzen krammen is, maar dit is zeldzaam dus ze
hebben deze er later eruit gehaald ze gebruikte die metalen voor de stevigheid, maar
dit gebouw staat er nog steeds dus het was als stevig met en zonder bronzen
krammen
à Themen van Diocletianus
3de eeuw n.Chr. (zitten na de bloei, maar zelfs dan werden er nog
gebouwen gezet)
4
