Sociale inclusie en diversiteit (SID)
Hoofdstuk 2
2.1 Immigratieprocessen in België
Belgische samenleving nooit homogeen (migratie = alle tijden)
Doorheen geschiedenis: verschillende migratiestromen in België
Diverse samenleving = feit & onomkeerbaar
Belangrijkste getallen moet je wel kennen!!
Migratie
1. Permanent verwisselen van vaste verblijfplaats? Niet echt WANT sinds begin 21 ste E
andere patronen:
o Pendelen tussen landen (vliegverkeer naar land van herkomst vliegen voor
familie te zien)
o Contact houden met thuisland (mogelijk door technologische ontwikkelingen)
o Doormigreren (onderweg zijn – soms jaren lang)
2. Binnen een groter geografische gebied dan de geboortestreek? Niet echt WANT
Natiestaat ontstaat:
o Mensen identificeren zich met een gebied
o Eigen regels, wetten en identiteitspapieren die bewijzen dat je behoort tot
die natie
o Grenzen: bakenen een bepaald grondgebied af specifieke wetten en regels
afgesproken die de burgers zowel beschermen als controleren
Geschiedenis
1830: ontstaan België als natiestaat
Tot einde WO1: toename migratie waarom? Recrutering buitenlandse arbeiders
voor steenkoolindustrie (Italië, Oost-Europa)
Na WO2: eerst Duitse krijgsgevangen in mijnen, daarna: Italianen en Polen
aantrekken (migratie stimuleren) zeer slechte werkomstandigheden
Bv. Mijnramp van Marcinell zeer veel Italianen dood
Gevolgen:
- Italiaanse overheid eist garanties op veilige werkomstandigheden, België doet dit
niet samenwerking verbroken
- Nieuwe akkoorden België- Griekenland & Spanje
Vanaf jaren 60:
o 1960: onafhankelijkheid Congo veel Belgen uit Congo terug naar België
o Jaren 60: economische groei nood aan werkvolk voor mijnbouw, metro’s,
snelwegen… opnieuw recruteren (Spanjaarden & Grieken + Turken &
Marrokanen
Vanaf 1974: Migratiestop en recruteringstop (oliecrisis!)
, o Naturalisatie (= krijgen van arbeidskaart en verblijfsvergunning) van 10 000
mensen
o Migranten beslissen om te blijven:
Gezinshereniging en gezinsvorming
Eigendom en gemengde huwelijken worden mogelijk.
Besef groeit nu pas dat een deel mensen zal blijven
Nog geen inspanningen van overheid om integratie te bevorderen,
men gaat er vanuit dat naturalisatie (= immigranten die de Belgische
nationaliteit krijgen) een voldoende voorwaarde is voor integratie
Overheid en immigranten investeerden tot dan toe onvoldoende in taal en integratie
Tijdelijkheidsgedachte is een illusie gebleken (bij mensen zelf én beleidsmakers)
Jaren 90:
o Vooral gezinshereniging vanuit landen Marokko en Turkije
o Europese migratie binnen EU-landen van het Schengengebied (politieke en
sociaal-economische unie) meer europese migranten naar België
o Asielaanvragen niet meer zoveel uit Afrika en Azië, maar wel Europees
vasteland en Midden-Oosten door:
Golfoorlog
Burgeroorlog en uiteenvallen Joegoslavië
Migratie in de 21ste Eeuw:
o Nieuwe patronen, complexer als gevolg van sociaal-economische en
technologische ontwikkelen (internet, vliegverkeer,…)
Vaker niet permanent migreren (pendelen)
Contact behouden met land van oorsprong is gemakkelijker
Ontstaan superdiversiteit:
o Meer diversiteit (kwantitatief)
o Meer diversiteit binnen de diversiteit (kwalitatief) 1ste, 2de, 3de…
generatie armoede & meer verschillende afkomsten
o Normalisering van de diversiteit
Vrijwillige immigratie Semi-vrijwillige immigratie Gedwongen migratie
Vrije keuze, (Economische) Vluchtelingen en
omstandigheden spelen een asielzoekers
dwingende rol, maar er is
een zekere keuze
Vluchtelingen en asielzoekers in België
Sinds einde WO2 tot nu: asielzoekers & vluchtelingen aanwezig op grondgebied
o Verdrag van Genève (=vluchtelingenverdrag): ≠ recht om te vestigen MAAR
mogelijkheid om beroep te doen op verbod om uitgezet te worden naar land
van herkomst (migranten niet terug naar eigen lang sturen als het daar te
gevaarlijk/levensbedreigend is)
, Grote stromen als gevolg van geo-politieke conflicten:
o Wereldwijd 70,8 miljoen mensen op de vlucht.
o Slecht 0.8% hiervan vroegen asiel aan in de EU
o Syriërs, Palestijnen grootste groep momenteel
Op de vlucht buiten Syrië
In Turkije
o Gevolgd door Afghanistan, Guinea, Irak.
2016: verdrag Turkije en EU: stop vluchtelingenstroom. EU sluit grenzen.
o De leefsituatie niet verbeterd.
o Mensenrechtenschendingen zowel in o.a. Libië,Turkije als in de EU (Moria
tentenkamp).
o Vervolging van mensenrechtenorganisaties en reddingsschepen door
een aantal Europese landen. (Om migratie tegen te gaan)
2.2 Ontstaan diverse samenleving
Verschillende emancipatiebewegingen:
Feminisme
LHBTI+ (LGBTQI+)
Etnische zelforganisaties
Zelforganisaties mensen met beperking (extra)
Feminisme
Tegen vrouwendiscriminatie en voor gelijke rechten MAAR is geëvolueerd naar streven naar
gendergelijkheid
Enkele misvattingen: enkel iets voor vrouwen & niet meer nodig
Gender = mechanisme van macht waardeoordeel waarbij ‘mannnelijke’ eigenschappen
hoger worden ingeschat als ‘vrouwelijke’
Sekse Gender
Biologische verschillen Sociale verschillen
Bv. Vagina of penis, zwanger of niet… Bv. Roze of blauw, voetbal of ballet…
Verschillende golven in de geschiedenis
Eerste: strijden voor vrouwenkiesrecht, arbeidspositie vrouwen en bescherming
sekswerkers
Tweede: thema’s zoals arbeid, rechtspositie, onderwijs, macht en besluitvorming,
seksualiteit en relaties
, Derde golf: hernieuwde vorm van feminisme focus op diversiteit binnen
vrouwenwereld met aandacht voor bv. glazen plafond, ouderschap, rol vader, …
Vierde golf: focus op intersectionaliteit & manier waarop vrouwen onderdrukt
worden door racisme en seksisme & de #me too beweging
LGBTQ+
Wordt in vele landen gezien als Psychiatrische stoornis: staat in de DSM als
psychiatrische stoornis
WHO schrapt het v/d internationale lijst van ziekten
TOCH wereldwijd geweld tegen en discriminatie van LGBTQ+
Verschillende organisaties zetten zich in voor gelijke rechten
1956: homoseksualiteit strafbaar onder de 18 jaar
1970: Ontstaan van verschillende holebiverenigingen die strijden voor gelijke
rechten
Tot 1985 : wet van 1956 wordt afgeschaft
2003: homohuwelijk
2006: recht op adoptie
Çavaria is de Vlaamse belangenverdediger van LGBTQ+-mensen en koepel van LGBTQ+-
organisaties (5 regenbooghuizen en 125 organisaties)
ILGA (International lesbian gay trans and intersex association) Maken jaarlijks de rainbow
map
Etnische zelforganisaties
Meest zichtbare toegenomen diversiteit ten gevolge van migratie
Migranten keren niet terug, blijven in Nederland of België en organiseren zich in
zelforganisaties
Identiteitsgerichte versus instrumentele organisaties
Vanaf jaren 80
o Verbindende en overbruggende functie: participatie en actief burgerschap
bevorderen
Vb. FMDO (Federatie van sociaal culturele verenigingen van mensen met
migratie-achtergrond)
Meest huidige Vlaamse migrantenorganisatie = Minderhedenforum
(=koepelorganisatie): vertegenwoordigt etnisch-culturele verenigingen in Vlaanderen
en Brussel en geeft mensen met een migratie achtergrond een stem/Streven naar
gelijke kansen tegen discriminatie en racisme & zorgen voor zichtbaarheid en
vertegenwoordiging/geven beleidsadvies rond werkgelegenheid, armoede, cultuur
en jongeren
Nieuwe trend : jongeren met migratieachtergrond laten van zich horen. Luidere
stem/ meer uitgesproken dan hun ouders!
Bv Black speaks back