Notes de cours
Class notes of Communicatietechnologie en innovatie (VUB)
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
These are my class notes of Communicatietechnologie en innovatie taught by Laurence Claeys at the VUB, made in
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Communicatietechnologie & innovatieLes 1 (08/02): Inleiding + syllabus
Communicatietechnologie en innovatie = overzichtsvak met focus op kennisoverdracht en
uitnodiging tot kritische reflectie over de vorm en de inhoud van de samenleving vertrekkende
vanuit de technologie
Communicatietechnologieën: Tijd en afstand overbruggen
Technologie stuurt onze gedragingen en activiteiten → welke invloed op onze samenleving? (vb. e-
commerce stijgt de laatste jaren enorm MAAR wat betekent dat voor werkloosheid, sociaal contact
…)
Communicatietechnologie = overkoepelende term → materiële objecten / technologieën die ervoor
zorgen dat informatie wordt overgedragen van een bron naar een bestemming
! naast deze materiele objecten omvat communicatietechnologie ook de handelingen en
organisaties die hier rond gevormd worden en bestaan
Technologie medieert de communicatie (zonder technologie? woorden, klank, toon, accent, handen
…) → vaak gepaard met het overbruggen van de aspecten afstand en tijd van de communicatie en
met een bepaalde vervorming van de communicatie
DUS deze cursus gaat over communicatie gedefinieerd vanuit een specifiek oogpunt →
communicatie kan vanuit versch. modellen en theoretische invalshoeken bestudeerd worden
(McQuail):
1. WIE communiceert met wie (zender en ontvanger)
WAAROM is er communicatie (functies en doel)
HOE wordt gecommuniceerd (kanaal, tekens, codes)
WAAROVER wordt gecommuniceerd (inhoud, soorten informatie)
GEVOLGEN van informatie
2. Versch. NIVEAUS van communicatie (interpersoonlijke, groeps-, institutionele of organisatie,
of massacommunicatie)
3. DYNAMISCH (steeds nood aan bijkomend onderzoek, blijvende interactie met veranderende
samenleving)
→ in deze cursus focus op HOE er wordt gecommuniceerd binnen INTERPERSOONLIJKE
communicatie DUS centraal staat vraag naar de betekenis van de technologie zelf: ‘wat voor
wereld maken we als we deze dingen laten werken?’
Doelstelling bij de ontwikkeling van een communicatietechnologie: communicatie tussen mensen
verbeteren, uitbreiden of verrijken MAAR we gaan er NIET vanuit dat communicatietechnologieën
per definitie een verbetering meebrengen, WEL dat ze communicatie op een bepaalde manier
‘vervormen’ → interpersoonlijke face-to-face communicatie als oorspronkelijke positie
! we kijken ook naar de communicatie tussen mens en machine (en tussen machines of onderdelen
van machines)
1
,Communicatiemodel tussen twee personen zonder communicatietechnologie:
→ afhankelijk van versch. factoren zoals woorden, expressie, houding, stem, smaak, geur,
atmosfeer, transfer tussen gedachten uit het onderbewustzijn naar het bewustzijn … DUS
communicatie gemedieerd? bepaalde zintuigen vallen weg of versterken (vb. via telefoon worden
geur, smaak, expressie en houding niet gebruikt + atmosfeer veel beperkter)
! doorheen de geschiedenis zijn versch. communicatietechnologieën uitgevonden, gebruikt,
verdwenen en vergeten MAAR elk heeft de cultuur en het zijn van de mens mee vormgegeven →
simultaan proces van sociale constructie van technologie en technologische constructie van de
samenleving
Shannon: zoektocht naar wiskundige communicatietheorie waarin hij communicatie probeerde te
modelleren DUS eenheid om informatie te meten → NIET geïnteresseerd in de inhoud van de
communicatieboodschap MAAR aandacht naar de overdracht van communicatie als een
ingenieursprobleem → hij vat communicatie(transfer) in een model
Schematisch diagram van een algemeen communicatiesysteem (Shannon & Weaver; communicatie
als ‘transmission of messages’):
- Informatiebron = produceert het bericht of de
stroom van berichten
- Zender = behandelt het bericht zodat het omgezet
wordt in een signaal dat over het kanaal kan
verstuurd worden
- Kanaal = medium dat gebruikt wordt om het signaal
over te brengen van de zender naar de ontvanger
- Signalen = kunnen verstoord worden door ruis (afhankelijk van de mediëring van de
communicatie)
- Ontvanger = behandelt het signaal opnieuw zodat het bericht gereconstrueerd wordt → de
inverse operatie van wat de zender uitvoerde
- Bestemming = persoon (of het ding) voor wie het bericht bedoeld is
Het model van Shannon werd sterk bekritiseerd WANT beperkingen vanuit sociaalwetenschappelijke
invalshoek (hoewel hij zijn theorie begon als een overbrugging tussen wiskunde en elektrotechniek
en dus expliciet geen rekening hield met de inhoud van de boodschap):
- Weinig bruikbaar binnen de studie van massamedia
- Communicatie is altijd een tweezijdig proces
- Feedback wordt volledig genegeerd
- Informatiebron = de informatieve inhoud van signalen geabstraheerd van alle specifieke
menselijke inhoud
! Stuart Hall artikel ‘Encoding / Decoding’: ruis als een positief fenomeen, als het actief betekenis
geven van de verzonden berichten door de ontvanger en NIET als een falen van communicatie
2
,Voorbeeld digitale spraak in een gsm netwerk:
Communicatie als ‘the production and exchange of meaning’ (Stuart Hall, Fiske …):
Les 2 (15/02): Techniekfilosofie (thema 2) + syllabus
WhatsApp vs Signal vs Telegram:
WhatsApp vs Signal:
Signal WhatsApp
Non-profit organisatie Commerciële organisatie
Het enige dat Signal opslaat, is de laatste keer Volgens het privacybeleid van WhatsApp kan
dat een gebruiker verbinding heeft gemaakt WhatsApp datum- en tijdstempelinformatie
3
, met de server en zelfs die informatie wordt bewaren die is gekoppeld aan succesvol
gereduceerd tot de dag in termen van precisie, afgeleverde berichten en de mobiele
niet het uur, een minuut of de seconde telefoonnummers die bij de berichten zijn
betrokken, evenals alle andere informatie die
WhatsApp wettelijk verplicht is te verzamelen
Geen back-up Back-up
Gebrek aan een businessmodel → app zo WhatsApp-inkomsten momenteel afkomstig
gericht op privacy WANT aangezien het bedrijf van bedrijven die de service gebruiken om
niet probeert om geld te verdienen, kan het rechtstreeks met klanten te communiceren, en
bestaan in het enige voordeel van de gebruiker het bedrijf is ook van plan betalingen in de app
te integreren
Recente voorbeelden overbruggen afstand en tijd:
- Album Travis Scott Fortnite → mensen zitten fysiek in een andere ruimte en kunnen elkaar
toch ontmoeten + in versch. tijdszones en toch op hetzelfde moment aanwezig
- Sling tv groupwatch (Disney+) → samen tv kijken op versch. plaatsen
- Voorbeelden van afstandsoverbruggend communiceren vroeger → trommels, rooksignalen,
optische telegraaf (*)
→ communicatietechnologie: mediëring, overbruggen tijd en afstand, vervorming
(*) De machine om in de lucht te schrijven:
- De Chappe telegraaf of de optische telegraaf (van Chappe)
- Bericht gestuurd van 1 huisje naar het andere, optisch WANT nog
zichtbaar
- Ontstaan tijdens de Franse Revolutie DUS wanneer Frankrijk omringd
was door vijandige landen die tegen de revolutie waren → nood aan
snellere communicatie op grotere afstanden
- MAAR wel beperkingen (vb. door mist kan men de andere telegrafen
niet zien)
- De rol van Napoleon Bonaparte (= drijvende kracht en onderdrukker
van adoptie van deze technologie, enkel voor militaire doeleinden)
- Efficiëntie → 1/3 boodschappen kwam correct toe (veel ruis)
- Snelheid → 3 signalen per minuut
- Competitie → de koerier op zijn paard
- Geografisch → Europa, Rusland, Indië, Egypte …
- In Frankrijk 120 posten en 765 km overbrugging voor communicatie over de semafoor
(synoniem voor optische telegraaf)
Matrix dimensies tijd en plaats:
- Mobiel = je kan je verplaatsen
- Vast = op 1 plaats (afhankelijk van een plaats
om te communiceren)
- Synchroon = samen op eenzelfde moment
communiceren, tegelijk
- Asynchroon = niet noodzakelijk tegelijk
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur charlottenathaliegbonte. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans