Notities hoorcollege LK4: Van Alphen tot Van Bastelaere
College 1: 15/02/2023
- Overzicht van 200 jaar poëziegesch
- Ton Anbeek
o Focust zich alleen op Nederland, niet Vlaanderen
o Dit niet in de lessen
- Seperate literatuurgeschiedenis
o Klemtoon op Nederland, niet Vlaanderen bv
o Natie valt samen met cultuur
- Gecombineerde geschiedschrijving
o Overeenkomsten en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland
o Veel culturele verschillen tussen Nederland en Vlaanderen
o Bv. Hugo Brems
▪ “Altijd weer vogels die nesten beginnen”
▪ Vergelijking literatuur in Nederlandse literatuur => dit in lessen
▪
- Bepaalde labels (bv modernisme) zijn meervoudig. Het zijn varianten binnen literaire tendens
(stromingen)
- Lezen => Ernst van Alphen, …
o Zie Ufora!
- 7 dichtbundels
o 4 komen aan bod in werkcollege
o Tegen werkcollege: Paul van Ostajijen: het sienjaal + feesten van angst en pijn lezen
o 3 andere bundel
▪ Ook lezen
▪ Maar geen oefensessie
▪ Wel vragen op schriftelijk examen => dus kunnen analyseren
Opdracht 1: groepspresentatie
- 5 studenten
Opdracht 2: individuele schrijftaak
- 1 dichtbundel kiezen
- 1 gedicht
- In 2400 woorden
o Bevindingen presenteren
- Tegen 17 mei
1
,Examen
- Hoorcollege (50%)
o Mondeling examen
o 20 min
o 2 vragen => algemene vragen
▪ Inzicht in literaire tendensen
▪ “De romantiek in het zuiden”
▪ “modernisme in de Nederlandse poëzie”
▪ Geen detailvragen
▪ Kritisch omgaan met lesmateriaal
Puntenverdeling
- Oefeningen => 50%
- Slagen voor 2 onderdelen
Oefeningencollege
- Groepspresentatie
- Paper
- Schriftelijk examen
o 7 examenbundels worden ondervraagd
o /5 paper
o /5 presentatie
o /10 schriftelijk examen
o Hier moet je niet voor elk onderdeel slagen
2
,Hoofdstuk 1: 18e eeuw: Classicisme en
Verlichting
1.1. Inleiding: algemene karakterisering
Verlichting
- Religie wordt minder belangrijk
- God verschaft ons geen waarheid meer, wel wetenschappelijk onderzoek
- Ratio wordt belangrijker
Classicisme
- Voorgeschreven regels
- Auteurs hielden zich aan voorgeschreven regels
- Literatuur moest zich keurig houden aan regels
- Terugkeer naar klassieke oudheid
- Corneille, Molière, Racine
- Overgangsfase Renaissance (Gouden Eeuw) en Romantiek
18e eeuw
- Er ontstaat een burgerlijke cultuurbeweging (literatuur voor de burgerij)
o Hierbinnen wordt literatuur beoefend
o Literatuur van die tijd is door en voor burgerij
o Vraisemblance en bienséance
- Overgangsfase tussen renaissance en romantiek => classicisme
o Renaissance = gouden eeuw => Vondel, Huygens…
o Classicisme = pruikentijd
o Romantiek = vroege 19e eeuw
- Pruikentijd
o Saai
o Literatuur was gemaakt, onnatuurlijk
o Literatuur werd gepresenteerd in huiselijk kring
▪ Mensen kwamen samen om naar literatuur te luisteren
- Literatuur in huiselijke kring
o Literatuur wou vooral gebruikelijk zijn, vergankelijk
o Moest voor luisteraar bevattelijk zijn
3
,1.2. Enkele figuren:
Jan Luyken (1649 – 1712)
- Etser = beeldende kunstenaar
- Jan Luyken wordt gezien als overgangsfiguur naar 18e eeuw
- “Duytsche lier” 1671
o Debuut
o Bestaat uit wereldse liederen
o Emblematabundel
- Gaat na de dood van zijn vrouw, zich bekeren
o wil zijn wereldse liederen vernietigen (Duytsche lier) => zijn
levensopvatting was veranderd
- “air” gedicht uit bundel
o Vergankelijkheid
o Moraliserend over hoe de tijd voorbij gaat
▪ Over existentiële thematiek
▪ Over leven en dood
o Dood krijgt laatste woord in laatste regel
▪ Dood krijgt laatste woord, ook laatste regel
o structuur
▪ rijmschema A – A – A – B
▪ gedicht is gemaakt door klassiek patroon
• 2 x4 & 2x 5
o “Droom” => eerste woord
▪ Leven is een illusie
▪ Leven glijdt voorbij gelijk een vliet
o Titel “air”
▪ Eerste lezing: “aria”
• Liedtekst dat bedoeld is voor voordracht
• Een muzikale connotatie
▪ Tweede interpretatie
• Lucht
• Als aanduiding van leven
• “air” is bijna een genreaanduiding
• Wordt gesproken gezongen
4
, Hubert Kornelisz. Poot (1689 – 1733)
- Boer
- Dichter van natuur en liefdesgedichten
- Aandacht voor klassieke mythologie
- Bewonderaar van Huygens, Hooft en Vondel
- “ Op de doot van myn dochtertje”
o Klassiek gecomponeerd
o “Jakoba” => zijn dochtertje
o Poot sterft zelf na de dood van zijn dochter
o Autobiografisch geïnspireerd
o Structuur
▪ Chronologische lijn
• Eerste strofe: Jakoba wordt geboren
• Tweede strofe: ze overlijdt
• Derde strofe: Jakoba in de hemel (den hoogsten troon)
• => Elke strofe toont een fase uit Jakoba haar leven
▪ Klassieke procedés (classicistisch gedicht)
• Poot zijn opvatting over literatuur is heel klassiek. Dat zien we:
• Gepaard rijm = klassiek schema (AA – BB- CC)
• Strofes zijn gelijkvormend
• Jambisch metrum => afwisseling van onbeklemtoond en beklemtoond
• Enjambement
o Regelafbreking wat zorgt voor betekenisgeving.
• Gebruik van werkwoorden
o Eerste strofe
▪ Eerste scène in verleden tijd
▪ Werkwoorden zijn actieve werkwoorden, maar worden
in verleden tijd weergegeven.
▪ Verzinnen beelden van Jakoba
o Derde strofe
▪ Dode kind dat niet graag geleefd zijn
▪ “o bloem”
• Apostrof
- “Mengdichten”
- Zijn gedichten zijn zeer toegankelijk
o Zeer begrijpelijke taal
5
, Hieronymus van Alphen (1746 – 1803)
- drie bundels met kindergedichten
- burgercultuur: begrijpelijke poëzie voor de huiselijke kring
- Verlichtingsdenken en een moraliserende toon: normen en waarden
De pruimenboom
- Moraliserend
- Utilitaire functie
o Houden de lezer een spiegel voor
o Spiegel van burgerdeugd => hoe moet je lezen?
- Gaat over vaderlijk gezag
- Was ook begrijpelijke poëzie
- Was kinderpoëzie, maar ook voor volwassenen
Johannes Kinker (1764 – 1845)
- Dichter en filosoof
- “Gedichten” (3 delen)
- Kosmopolitische allures en retorische breedsprakigheid
- Ontstaan van nieuwe literaire genres
o Schelmenverhaal
o Avonturenverhalen
o Travestieverhalen
o Erotische verhalen
o Reisverhalen
o Criminele verhalen
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur 1234abc. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €12,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
