Grondwettelijk recht – samenvatting
1 De staat België
1.1 Wat is een staat
Staat 3 bestanddelen (constitutieve elementen) nodig
Bevolking
Grondgebied
Soeverein en georganiseerd gezag
Bevolking
= De mensen die door de staat politiek-juridisch gegroepeerd worden, de organen of
burgers van een staat
≠ Een volk of natie
= Groep mensen die een gemeenschappelijke taal, cultuur, godsdienst, afstamming en/of
geschiedenis delen in zo’n gevallen een natiestaat
Grondgebied
= Geografische gebied waar een staat zijn gezag kan uitoefenen (lap grond, zee, luchtruim)
Gezag
= Mogelijkheid om bevolking te verplichten regels na te leven, macht uit te oefenen,
dwangmiddelen1 (politie, gerecht, leger) in te zetten
Soeverein = hoogste gezag, niets of niemand boven je
Georganiseerd = d.m.v. stabiele instellingen
Het staatsgezag wordt opgedeeld in 3 staatsmachten
Wetgevende macht
Uitvoerende macht
Rechterlijke macht
Wetgevende macht (parlement) = algemeen geldende en bindende regels uit te vaardigen
Uitvoerende macht (regering) = regels ten uitvoering brengen
Rechterlijke macht (hoven en rechtbanken) = bindende beslissingen nemen indien er
geschillen ontstaan over concrete toepassing van die regels
1.2 Soorten staten
Er zijn 3 types staten
1
België = geweldsmonopolie enkel de overheid mag geweld uitoefenen
, 1. Unitaire of eenheidsstaat
2. Federale of bondsstaat
3. Confederatie of statenbond
1. Unitaire of eenheidsstaat
= Gezag gaat vanuit één centraal niveau
Komt in praktijk nog nauwelijks voor, het unitaire karakter wordt afgezwakt door
vormen van decentralisatie en deconcentratie
Centraal hiërarchisch toezicht Deconcentratie
Centraal kan overnemen
Stuk van macht aan lagere instanties gaan afgeven
Sneller en efficiënter beslissen op lager niveau
MET respect voor nationale hogere richtlijnen
Bestuurlijk toezicht
=
Centraal administratief toezicht Decentralisatie
Centraal heeft toezicht
Kan schorsen of vernietigen Neemt nieuwe beslissingen
Geen nieuwe beslissingen
Lagere instantie krijgt bevoegdheid om zelf beslissingen te nemen
Zelf beoordelingen te doen
= Rechtspersoonlijkheid
= Geen rechtspersoonlijkheid
2.
Federale of bondstaten
= Soevereiniteit verdeeld tussen centraal gezag (federale staat) + deelstaten van staat
, Deelstaten beschikken over ruime autonomie, bevoegdheden
Is dus sprake van een bevoegdheidsverdeling zonder hiërarchische band!
Basisprincipes van een federatie
Autonomie: eigen staatsmachten, eigen rechtsordening
Participatie: elke deelstaat mag mee beslissen over ordening (eigen grondwet)
Coöperatie: samenwerking binnenin, maar naar buiten toe zijn ze elk 1
Extern: één staat (= BOND)
Intern: meerdere rechtsorders
Ontstaan
Centripetaal
Naar het middelpunt toe
Centrifugaal
Van het middelpunt weg
3. Confederatie of statenbond
= Losser samenwerkingsverband via verdragen tussen soevereine staten
= Overeenkomen bepaalde materies (bv. defensie) gemeenschappelijk te regelen
Via beraadslagend orgaan, bestaande uit diplomatieke vertegenwoordigers
Gevormd door een grondwet
Je brengt een ‘federale grondwet’ tot stand
Extern: meerdere staten (dus STATENbond)
Parlement Regering Hoven & rechtbanken
WM UM RM
, 1.3 België en zijn Grondwet
1.3.1 Ontstaan van de staat België
België is begonnen als een unitaire staat en later omgevormd tot een federale staat
1830/1831 grondwet
1.3.2 De grondwet
= Belangrijkste en meest fundamentele rechtsnorm van een staat
Constitueert het juridisch fundament van een staat
Legt de hoofdlijnen van de staatsstructuur vast
Bepaalt de basisspelregels voor het bestuur van een land
Bv. welke staatsvorm, door welke instellingen deze bestuurd wordt, bevoegdheden, …
Legt ook vast hoe de burgers zich tot deze overheidsinstellingen verhouden.
De grondwet organiseert EN beperkt democratische machtsuitoefening
Moderne grondwetten programmatorische functie
= Bevatten algemene doelstellingen die overheid moet nastreven
Bv. Materiële gelijkheid, sociale bescherming of bescherming v/h leefmilieu
België geschreven grondwet met net geen 200 artikels
Regels in de grondwet rechtsregels:
= Normen die juridisch afdwingbaar zijn, moet nageleefd worden door overheid & burgers
1.3.3 Wijziging van de grondwet
Zelfde wijze als wijziging van gewone (federale) wet, door federale parlement en Koning
Strenge procedureregels
Procedure bestaat uit 3 fasen
1. Herzieningsverklaring
2. Ontbinding parlement + verkiezingen
3. Eigenlijke grondwetswijziging
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Jasmine2021. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
