Resume
VOLLEDIGE samenvatting straf-en strafprocesrecht 2023
- Établissement
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Alle geziene hoofdstukken + extra informatie van in de les staat erin
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
STRAFRECHTHOOFDSTUK 1: BELANGRIJKE BEGRIPPEN
WAT IS STRAFRECHT?
Geheel van rechtsregels die bepalen onder welke voorwaarden voor specifieke gedragingen (misdrijven)
specifieke sancties (strafrechtelijke sancties) opgelegd en uitgevoegd worden;
= strafrecht gaat over misdrijven, sancties en daders. Misdrijven worden gepleegd door daders en daar moeten
sancties aan gekoppeld worden
Materieel strafrecht: ‘het spel dat gespeeld wordt’
- Inhoudelijke: misdrijven (overtreding, wanbedrijven en misdaad), sancties, daders (natuurlijke
personen en rechtspersonen) - strafrecht
Formeel strafrecht: ‘spelregels’
- Strafprocesrecht: is de vraag naar hoe? Hoe komt dit voor de rechtbank? Wat zijn de
termijnen?
Beschermende functie straf- en strafprocesrecht
- Er wordt een misdrijf gepleegd en we gaan ervan uit dat overheid hiertegen zal optreden
- De bestraffing van onschuldige vermeden worden
Alle zaken zijn tijdsgebonden – verjaringstermijnen
- Bijvoorbeeld: verjaringstermijn van 30 jaar bij een moordzaak en de moordenaar komt 30 jaar en 1
dag later tevoorschijn dan kan je die niks meer maken
Boetes in rechtbanken – x8 (opdeciemen)
KENMERKEN VAN HET STRAFRECHT
Publiek recht Tssn overheid en burgers ≠ privaatrecht: tssn burgers onderling
OM vertegenwoordigt maatschappij; vordert een straf en is aanwezig tijdens
proces
Voorbeeld: ik wandel naar huis van het restaurant en ik word overvallen, de
dader is een burger en ik ben een burger, maar dit is geen privaatrecht omdat
ik klacht ga indienen bij de politie en ik dus zelf niets mag onderzoeken, ik mag
het recht niet in eigen handen nemen. Wat wel privaatrechtelijk is, is de
schadevergoeding art. 1382 Ger. W.
Openbare orde Dwingend recht bestaat uit: ter bescherming van de zwakken (bv. huurder,
minderjarige, koper,..), openbare orde (bv. diefstal raakt de openbare orde) en
goede zeden .
Dwingend recht = je wordt ertoe gedwongen, je kan er niet zomaar
van afwijken
Openbare orde = je kan er onder geen beding van afwijken! Indien dit
niet nageleefd wordt, dan volgen er sancties.
Legaal recht Geen misdrijf, geen straf zonder wet = houdt in dat niemand een straf kan
Legaliteitsbeginsel krijgen die op het ogenblik van de feiten niet voorzien was voor het concrete
1
Amber Fiers Straf- en strafprocesrecht
, misdrijf (misdrijf wordt alleen als misdrijf gezien wanneer dit in de wet staat)
Sanctierecht Strafsancties = werkstraf, elektronisch toezicht (enkelband) = vrijheidsstraf,
gevangenisstraf = vrijheidsstraf, geldboetes, probatiestraf (als veroordeelde
tijdens een vastgestelde periode bepaalde voorwaarden moet naleven)
DRIE KERNBEGRIPPEN
Dader
Rechtspersonen: een vennootschap (bv.: fraude), (sanctie: sluiting)
Natuurlijke personen: wij
Strafrechtelijke sancties
Niet verwarren met ene beveiligingsmaatregel: bv.: internering
Misdrijf
Algemene term
3 soorten misdrijven: overtreding, wanbedrijf en misdaad (art. 1 Sw.)
o Gevolg voor de rechtbank
Overtreding = politieRB (bv.: slagen en verwondingen, drugsmisdrijven,
nachtlawaai,..)
Wanbedrijf = correctionele RB (bv.: slagen en verwondingen, drugmisdrijven,
diefstal,..)
Misdaad = hof van assisen
o Hoe weet ik met welk misdrijf ik te maken heb? Kijken naar de straffen
Bijvoorbeeld: opsluiting = misdaad (tenzij gecorrectionaliseerd = wanbedrijf)
Bijvoorbeeld: gevangenisstraf tussen 1 en 7 dagen = overtreding
BRONNEN VAN HET RECHT
Wetgeving
- Internationale bronnen
o EVRM: het Europees verdrag voor de rechten van de mens; bv. art 6 recht op een eerlijk
proces
- Nationale bronnen
o Grondwet
o SW + complementaire wetten (= wetten die het SW aanvullen – bv verzachtende
omstandigheden, voorlopige hechtenis) + bijzondere wetten (bv. drugwet, wapenwet)
Rechtspraak
- Niet bindend maar gezaghebbend
- Uitspraken rechtbanken en hoven
Rechtbanken = vonnissen
Hof = arrest
Rechtsleer
- Niet bindend maar gezaghebbend
- Studie in recht
2
Amber Fiers Straf- en strafprocesrecht
, Hoe lager, hoe meer er zijn
Strafrecht bij politierechtbank, RB van 1ste
aanleg correctionele rechtbank, RB van 1ste
aanleg strafuitvoeringsrechtbank (als je
vervroegd wilt vrijkomen & penitentiair
verlof) en hof van assisen
WERKING IN DE TIJD: DE NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET
Een wet mag niet met terugwerkende kracht worden toegepast, tenzij de wet milder zou zijn.
Principe: verbod van retroactiviteit
Uitzondering: retroactiviteit mildere strafwetten
o Art. 2, 2e lid Sw.: “Indien de straf, ten tijde van het vonnis bepaald, verschilt van die welke ten
tijde van het misdrijf was bepaald, wordt de minst zware straf toegepast.
Voorbeeld: verkrachting
Seksueel strafrecht is hervormd vanaf art. 417 SW; bestaat uit heel aantal subartikelen
- 1 juni 2022 is die wet in werking getreden
Iemand pleeg verkrachting 1 maart 2022; zaak komt voor correctionele rechtbank 5 oktober 2022
- Correctionele rechter wordt 5 oktober geconfronteerd met 2 zaken; de straffen waren lager in de
oude wet maar kan hij de nieuwe wet toepassen op feiten dat dateren voor de nieuwe wet
- Art 2 SW; zegt dat, dat niet kan verbod retroactiviteit
Voorbeeld: een diefstal
Art. 461 Sw. = definitie diefstal
Art. 463 Sw. = straffen diefstal gevangenisstraf: 1 maand – 5 jaar en geldboete: 26-500 euro (x8)
14/2/2022 feiten gepleegd art. 461 en 463 Sw., dus een gewone diefstal
15/11/2022 komt het voor de correctionele RB te Gent
Op 25/5/2022 komt er een wet dat de straffen zal verhogen bijvoorbeeld gevangenisstraf: 3 maand – 5 jaar en
geldboete 25 – 2000 euro
Wat met de feiten die gepleegd zijn op 14/2/2022? Hij zal berecht worden met de straf die op het moment van
de feiten gelden (zie art. 2,2e lid Sw.)
Voorbeeld: kraken
9/2017 = feiten
11/2017 = kraken strafbaar
4/2019 = feiten voor de rechtbank
Kan deze persoon voor de correctionele rechtbank worden berecht? Nee, want kraken was op het dat moment
niet strafbaar! En dus is de straf nu veel zwaarder en mag het dus retroactief toegepast worden, dus
terugwerkende kracht is mogelijk doordat de straf op het moment van de feiten lichter was en dus deze zal
worden toegepast.
Voorbeeld: voorspel
April 1987 = feiten
30/04/1987 = wet overspel opgegeven
Oktober 1987 = feiten voor de Rb
De persoon zal vrijgesproken worden, aangezien er wordt gekeken naar de meest lichte straf en deze zal dus
zijn wanneer de wet opgegeven is.
3
Amber Fiers Straf- en strafprocesrecht
, CASES
1. Mevrouw Vandevoort werd al jong weduwe. Ze heeft echter heel haar leven hard gewerkt en goed
gespaard, met als resultaat dat haar kinderen degelijke studies hebben kunnen doen en zeer goed hun
eigen weg kunnen gaan. Ze heeft haar huis kunnen afbetalen en goed in orde kunnen houden en ze heeft
nog een som gespaard waarmee ze nu ook nog een kleiner huisje kan kopen maar hiervoor moet ze een
lening nemen. Op zich is dit geen probleem, want mevr. Vandevoort verhuurt haar ‘grote’ huis aan een
Nederlands echtpaar dat juist verhuisd is naar België. Met het huurgeld kan ze haar lening afbetalen en zo
hoopt ze ongestoord te kunnen genieten van haar pensioen. In het begin betaalt het Nederlandse
echtpaar de huur heel stipt, maar daarna begint het een beetje slechter te gaan. Aanvankelijk maakt
mevrouw Vandevoort zich geen zorgen, want iedereen heeft het financieel wel eens moeilijk, maar daarna
loopt het toch de spuigaten uit. Het echtpaar heeft al meer dan een jaar niet meer betaald, en ondanks de
aangetekende brief die mevrouw heeft geschreven, krijgt ze geen reactie. De zoon van mevrouw
Vandevoort beslist dat het genoeg is geweest en gaat klacht neerleggen bij de politie tegen het echtpaar
wegens oplichting en diefstal. Hij vindt het een schande dat zijn hardwerkende, alleenstaande moeder zo
schandelijk wordt behandeld door deze ‘oplichters’. Is het Nederlandse echtpaar strafbaar? Motiveer.
Niet strafbaar want het is geen misdrijf. Huur heeft niks te maken met het strafrecht, maar met het burgerlijk
recht = legaliteitsbeginsel, geen straf zonder wet. Het moet voor vredegerecht komen. Het echtpaar is wel
aansprakelijk voor de achterstallige huur en zal dus moeten voorkomen op het vredegerecht.
2. Op 25 juni 2022 ‘s morgens pleegde Leander de Somer een diefstal in een bewoond huis in de Steegstraat
35 in Anderlecht. Door het slechte weer was het ook een uur na zonsopgang buiten nog behoorlijk donker.
Hij wordt betrapt door de bewoner van het huis. Die probeert hem tegen te houden maar Leander duwt de
bewoner weg en kan vluchten. De bewoner is lichtgewond. Drie dagen later wordt Leander aangehouden.
Het Openbaar Ministerie eist een veroordeling op grond van art. 471 Sw., omdat het op dat ogenblik
buiten zo donker was alsof het nog midden in de nacht was, en het dus, naar de geest van art. 478 Sw., nog
nacht was. Kan dit? Motiveer en vermeld de relevante wetsartikelen
Art. 478 SW: zegt dat diefstal bij nacht diefstal is die gepleegd wordt meer dan een uur voor zonsopgang en
meer dan een uur na zonsondergang; in winter dus langer en zomer korter. Men moet het dus beschouwen als
diefstal bij dag. Anders is het in strijd met het legaliteitsbeginsel (geen misdrijf, geen straf zonder wet)
3. Seksuele relatie tussen een minderjarige en een meerderjarige van hetzelfde geslacht (art. 372 bis Sw.,
opgeheven W. 18 juni 1985). Marieke en Lieve werden in 1984 verliefd op elkaar. Marieke was dan zestien
en Lieve achttien. Al vrij vlug hadden ze een relatie en na twee jaar gingen ze samenwonen. In 1989 liep
het fout met de relatie, omdat Lieve verliefd geworden was op een andere vrouw. Deze breuk gaf
aanleiding tot een hevige ruzie. Marieke voelde zich bedrogen en zocht naar redenen om zich op Lieve te
wreken. Eind 1989 diende ze een klacht in op grond van het vroeger art. 372 bis Sw., dat nu wel opgeheven
is, maar dat wel nog van toepassing was op het ogenblik dat Lieve en zij een seksuele relatie hadden, en
dat zij minderjarig was, en Lieve meerderjarig. Lieve ontkent niet dat zij in 1985 een seksuele relatie had
met de minderjarige Marieke. Is dit strafbaar? Motiveer en vermeld de relevante wetsartikelen.
Niet strafbaar, want er wordt gekeken naar de mildste straf (art.2, 2 e lid Sw.), de mildste straf is nu, doordat de
straf opgegeven is.
HD2: TOEPASSING V/H ALGEMEEN STRAFRECHT OP HET BIJZONDER STRAFRECHT
Algemeen strafrecht
Op alle misdrijven toepasselijke regels
Boek I Strafwetboek (Sw) (art. 1-100 algemeen strafwet; regels van toepassing op alle
misdrijven)
Complementaire wetten (bv. wet internering)
Bijzonder strafrecht
Verschillende misdrijven afzonderlijk beschouwd
Boek II Strafwetboek (art .101-566)
4
Amber Fiers Straf- en strafprocesrecht
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur amberfiers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
79202 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans