Dit is een samenvatting biologie voor het 5de middelbaar die de concepten stofuitwisseling tussen cellen en hun omgeving beschrijft. Concepten zoals actief/passief transport, (geleide) diffusie, osmose, etc... komen aan bod in deze samenvatting.
Thema 3: Stofuitwisseling tussen cellen en hun
omgeving
Transport van stoffen in en uit cellen
• Stofuitwisseling tussen cel en omgeving is noodzakelijk voor:
o Opname van energierijke stoffen en bouwstoffen
o Afgave van afvalstoffen
Bij stofuitwisseling treden er 2 problemen op:
• Volgens concentratiegradiënt bewegen: is van hoge naar lage concentratie bewegen
Maar: heel wat stoffen moeten tegen de concentratiegradiënt in getransporteerd worden
• Membranen zijn semipermeabel of halfdoorlatend:
o Laten kleine moleculen zoals water en gassen (O2, CO2) door, maar is ondoorlatend
voor andere moleculen
o Het celmembraan is halfdoorlatend
Passief transport Actief transport
Met de concentratiegradiënt mee: van Tegen de concentratiegradiënt in: van
hoge naar lage concentratie lage naar hoge concentratie
Geen energie nodig, geen verbruik van Energie nodig, verbruik van ATP
ATP
1. Doorheen de fosfolipide laag 1. Doorheen speciale
transporteiwitten
• Osmose
2. Door blaasjestransport (grotere
• Diffusie deeltjes)
2. Via speciale transporteiwitten
• Geleide diffusie
Passief transport
Diffusie
Wat is diffusie?
• Diffusie is een fysisch proces waarbij:
o Opgeloste stoffen zich verplaatsen in een vloeistof of gas
o Volgens de concentratiegradiënt (van hoge naar lage concentratie):
• Diffusie kan gebeuren via een permeabel membraan
• Diffusie is passief transport
, Factoren die de diffusiesnelheid beïnvloeden
• Temperatuur: hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de diffusie (zie labo osmose en
diffusie)
• Grootte van de opgeloste deeltjes
• Viscositeit van de vloeistof waarin de deeltjes zich bevinden
• Verschil in concentratie
• Ladingsverschil van de opgeloste deeltjes
• Grootte van het diffusieoppervlak
Voorbeelden van diffusie bij organismen
• Gasuitwisseling ter hoogte van de longblaasjes (zie ppt dia 9)
o O2 van longblaasjes naar bloedvaten
o CO2 en H2O van bloedvaten naar longblaasjes
• Gasuitwisseling ter hoogte van de weefsels
o O2 van bloedvaten naar omliggende weefsels
o CO2 van omliggende weefsels naar bloedvaten
• Gasuitwisseling in de placenta (bij zoogdieren) (zie ppt dia 11)
o O2 van bloed moeder naar bloed foetus
o CO2 van bloed van foetus naar bloed van moeder
• Gasuitwisseling ter hoogte van de huid (bv. amfibieën)
o O2 van water, lost op in slijmlaag en via huid naar bloedvaten
o CO2 van bloedvaten naar water
• Gasuitwisseling ter hoogte van de kieuwen (bv. vissen)
o O2 van water naar bloedvaten
o CO2 en H2O van bloedvaten naar water
• Gasuitwisseling ter hoogte van de huidmondjes bij planten (zie ppt dia 13)
o O2 van atmosfeer via huidmondjes en intracellulaire ruimtes naar cellen
o CO2 van cellen via huidmondjes en intracellulaire ruimtes naar atmosfeer
Osmose
Wat is osmose?
• Osmose is de verplaatsing van water:
o doorheen semipermeabel membraan
o van lage naar hoge concentratie opgeloste stof
• Osmotisch evenwicht: verplaatsing van water in beide richtingen is gelijk.
• Osmose is passief transport
Osmotische zuigkracht en osmotische druk van een oplossing
• Osmotische zuigkracht van een oplossing:
de zuigkracht t.g.v. de concentratie
• Osmotische druk: druk t.g.v. de aanwezigheid van
opgeloste stoffen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur dominicvos. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
