KWALITEIT VAN LEVEN BIJ PERSONEN MET
ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
LES 11: TICSTOORNISSEN
GETUIGENIS MARTIJN
- Martijn is muzikant, pianist, singer songwriter
- Maakt video’s voor YouTube
- Heeft Gilles de la Tourettes
- Hij heeft geleerd dat alles draait om liefde en alles draait om aanvaard te worden
- Aanvaard worden en liefde krijgen is moeilijk voor iemand die Tourettes heeft
- Wilt niet dat mensen medelijden hebben als ze naar hem kijken
- Als hij een tic heeft wil hij dat mensen daarnaar kijken, dit bewonderen
1. INLEIDING
- Motorische ontwikkelingsstoornissen (DSM-5)
Definitie: “Een ticstoornis is een ontwikkelingsstoornis gekenmerkt door een repetitief en chronisch
patroon van motorische en/of vocale tics zonder duidelijke oorzaak.”
Aangeboren
Stoornis Voor de eerste keer van 18 jaar
Aanvallen gedurende periodes van meer dan enkele maanden/jaren, al
Repetitief en chronisch dan niet onderbroken door ticvrije periodes van weken of maanden
Plotseling optredende, snelle, herhaalde, niet – ritmische motorische
Tics bewegingen of vocalisaties/ geluiden
Behoren ook tot het klinisch beeld van de ziekte van Huntington, een
Zonder duidelijke erfelijke aandoening waarbij er sprake is van hersenaftakeling
oorzaak
NIET: Tics waarvan de oorzaak bekend is zoals het gebruik van bepaalde
middelen of bepaalde somatische aandoeningen
, 2. KENMERKEN
2.1. PRIMAIRE KENMERKEN
- Aanwezigheid van tics
- Soorten tics:
Motorisch versus vocaal
Eenvoudig versus complex
- Niet doelbewust
2.1.1. SOORTEN
Motorische tics of bewegingstics = bewegingen van het lichaam
Samentrekken van bepaalde spieren of spiergroepen
Meest voorkomende motorische tic is oogknipperen
Motorisch versus vocaal
Vocale tics of geluidstics = het produceren van geluiden
Samentrekking van het middenrif of van spieren in de keelholte
Meest voorkomende vocale tic is keelschrapen
Eenvoudige motorische tics = snelle bewegingen waarbij slechts één
spiergroep betrokken is en die kort van duur zijn
VB. Oogknipperen, ogen wegdraaien, neus optrekken, mond scheeftrekken,
hoofdschudden of knikken, schouders optrekken of ledematen strekken.
Eenvoudige vocale tics = uitingen van betekenisloze geïsoleerde geluiden
VB. Keelschrapen, snuiven, grommen, kuchen, knorren, piepen, sisgeluiden,
blaffen, tongklakken, lipsmakken of uiten van zinloze kreten
Eenvoudig versus complex
Complexe motorische tics = deze bestaan uit een combinatie van (twee)
eenvoudige motorische tics (samengestelde tics) of betreffen een
complexe gecoördineerde beweging waarbij meerdere spiergroepen
samen betrokken zijn en duren vaker langer dan eenvoudige tics
waardoor ze doelgericht en opzettelijk lijken
VB. aanraken van voorwerpen of personen, buigen, hurken, rondraaien,
sprongentjes maken, zichzelf staan of buiten
Echopraxie: het ticachtig imiteren van bewegingen van anderen
Palipraxie: het ticachtig herhalen van eigen bewegingen
Copropraxie: het ticachtig maken van seksuele of obscene gebaren
Complexe vocale tics = taalkundige betekenisvolle uitingen en kunnen
daardoor soms doelgericht en opzettelijk lijken, maar de manier waarop
ze naar buiten komen (blaffend geluid of een grom), de intonatie, de
abruptheid en de korte duur ervan verschillen van het bewust uiten van
woorden/ zinnen.
Echolalie: het ticachtig herhalen van woorden/ zinnen van anderen
Palilalie: het ticachtig herhalen van eigen woorden/ zinnen
Coprolalie: het ticachtig uiten van sociaal onacceptabele woorden
zoals obsceniteiten, scheld – en schuttingswoorden, en racistische of