Gebouwen, technieken en veiligheid
1. Veiligheid en ergonomie
1.1. Brandveiligheid op het bedrijf
De belangrijkste oorzaken van een gebouwbrand zijn: elektriciteit, roken en lucifers,
verwarming, rookinstallaties, kinderen en lucifers, ontvlambare vloeistoffen, slechte
schouwen en schoorstenen, bliksem en zelfontsteking, lassen en slijpen.
Brand = brandbare stof +O2 + ontstekingstemperatuur
➢ Preventie is erg belangrijk
Brandbestrijding
• Hoe sneller men start, hoe meer kans dat de brand nog kan stoppen.
• O2 beperken
• Blussen met
o Brandblusapparaten
o Water
o Doek of zeil
o Grond
• Opgelet!
o Geen water elektrische draden
o Geen water op brandende olie
1.2. Veiligheid bij trekkers
1.2.1. Opbouw van de trekker
• Veiligheidscabine: heeft als doel ongevallen vermijden en zorgt voor aangename,
gezonde en comfortabele werkomstandigheden, door geluidsterkte te dempen en de T
en het klimaat te regelen.
• Opletten met hefinrichtingen (enorme kracht)
• Geen hydraulische slangen in de cabine
• Zwaailichten moeten van alle kanten zichtbaar zijn en in een goede verlichting
• Opletten voor vierwielaandrijvingen en koelschroeven
• Ondersteuning van de trekker
• Banden opgeblazen zijn met de drukmeter (max. 2 tot 3 bar,
uitzonderingen voor banden van aanhangwagens)
1.2.2. Gewichtsverdeling en stabiliteit
Als je schuin rijdt gaat hij kantelen. Om de stabiliteit te verhogen, hebben we
brede banden nodig en moet het zwaartepunt verlagen.
• Bovenste: tractor gaat makkelijk omhoog door het gewicht
• Onderste: hier gaat de tractor niet zo makkelijk omhoog, omdat
de stang dichter bij het steunpunt zit.
1.2.3. Trekker en aanhangwagen
Aankoppelingspunt:
• Plaats van de lading! Gewicht van de lading (grond, beton)!
• Tandemstel duwt rechtdoor.
1
, • Kipwagen met een niet-schuivende lading of de achterklep die niet geopend is!
• Ladingen goed vastleggen → Aanhangwagen heeft geen vering, in putten kan deze
omhoog gaan.
• Jeep en aanhangwagen (gewichtsverdeling is zeer belangrijk om niet te slingeren!).
• Veel gewicht → extra remmen nodig = geremde aanhangwagen
Vraag: Hoe kan de aanhangwagen achter een voertuig (auto of jeep), plots beginnen
slingeren? Hoe kunnen we dit vermijden?
Het probleem zit hem bij de lading, deze bevindt zich meer in de achterhand van de
aanhangwagen dan vooraan. Hierdoor gaat de aanhangwagen de auto opheffen, waardoor
deze begint te slingeren. Er moet steeds genoeg gewicht zitten op de haak.
Dieren in de aanhangwagen kunnen best met een beugel worden vastgehangen.
1.2.4. Bescherming
• Gevaar: loshangende kledij
vermijden (rok, overall, sjaal,
schoenveters, …)
• Elke aftakas moet een
beschermkap hebben.
o Aftakas: drijft de machine
aan (draaiende as).
1.2.5. Trekker in het verkeer
• De remmen moeten op de baan
gekoppeld zijn.
• De spiegels (links en rechts) moeten bij het vertrek steeds juist gepositioneerd
worden.
• Rechts afslaan met aanhangwagen is zeer gevaarlijk!
• Zware aanhangwagens en halfvolle mengmesttanks worden moeilijk afgeremd.
• Gedragen machines bevinden zich soms voor pink- en achterlichten!
• Bij het afslaan zwenkt de machine steeds naar de andere kant uit.
• Gebruik bij het parkeren steeds de handrem.
• Niet meerijden met de tractor op de treden!
1.3. Veiligheid bij machines
• Grasmaaiers kunnen soms een mes hebben dat losraakt of stenen kunnen
weggeslagen worden (beschermkap!). Bij sommige machines zijn de messen moeilijk
zichtbaar (omdat ze zo snel draaien), maar ze zijn er wel!! Oppassen!!! Steeds
machine stil leggen als je er iets aan moet doen.
• Machines die draaien zijn zeer gevaarlijk. Als we eraan werken, leggen we de aftakas
af.
• Mestkar! (Kettingaandrijvingen, mestmolen): oppassen dat je niet in de molen valt.
• Hydraulische slangen kunnen barsten door hoge druk. Bij een lek en je zet hier je
vinger op, kan je deze verliezen door de giftige stoffen.
• Maïshakselaars: oppassen met de messen
• Mengvoerwagen of uitkuildoseerbak (vallen of uitschuiven).
• Laders en hefmasten die rijden met een lading op hoge hoogte (eventueel bruusk
remmen!).
2
, • Graafkranen:
o Zwenken met een bak grond op hoogte
o De bak in beweging is zeer gevaarlijk voor omstaanders.
• Motorzagen:
o Struikelen met draaiende ketting (kettingrem) → nooit met 1 hand zagen.
o Kickback = zaag die wegslaat
• De slijpmachine:
o Steeds een slijpbril opzetten! (Opletten voor terugkaatsing)
o Vastslaan van de schijf
o Nooit slijpen met een beschadigde schijf
o Kleine stukken steeds vastklemmen in de vijsbank
o De vonkenstroom onder controle houden
o De beschermkap moet steeds goed vaststaan.
Niet op het uiteinde vastklemmen, zoals op de
afbeelding …
Maar in het midden …
Vraag: Hoe kan de slijpschijf vastslaan? (een tekening geven)
Een slijpschijf zal vastslaan als je enkel de uiteinden ondersteunt, maar niet op de plaats waar
je slijpt, zie afbeeldingen hierboven. Je hebt een stuk geslepen, het materiaal wordt dunner
en buigt wat door. Hierdoor zal de gleuf waarin je aan het slijpen bent, bovenaan smaller
worden en hierdoor raakt deze schijf klem.
• De boormachine:
o Vastklemmen van de boor
o Kleine werkstukken vastklemmen
o Opgelet voor meedraaien van kleren, koordjes, …
1.4. Beveiliging bij elektriciteit
• Het gevaar:
Als we een elektriciteitsdraad aanraken waar spanning op staat (220 V) → stroom door ons
lichaam lopen (water geleidt de stroom). De grootte van de stroom wordt bepaald door de
weerstand van het lichaam.
o Een stroom vanaf 1,2 mA → waarneembaar met de vingers.
o Een stroom vanaf 6,0 mA → krachtig samentrekken van de spieren.
o Een stroom vanaf 20 mA → krachtig samentrekken van het
ademhalingsspierstelsel.
o Een stroom van 60 mA → harthamer trillingen → onmiddellijk levensgevaar.
De meest toegepaste aardlekschakelaar, schakelen uit bij een lekstroom van 30 mA.
• Beveiliging voor de mens:
o Isoleren:
3
, ▪ Vinyl (PVC), bv. Kabels
▪ Rubber, bv. Leidingen/snoeren.
o Aarden:
▪ Metalen delen geleidend verbinden met de aarde, deze verbinding mag
nooit als nulleider worden gebruikt.
o Spanning verlagen:
▪ Transfo, bv. Elektrisch speelgoed
▪ Weerstandsdraad, bv. Looplampen.
o Nul spanningsbeveiliging.
o Aardlekschakelaar:
▪ Schakelt voeding uit als lekkage naar aarde ≥ 30 ma is.
1.5. Veiligheid op het landbouwbedrijf
• Dieren zijn heel dikwijls de oorzaak van ongevallen:
o Dieren die zich bedreigd voelen, zijn onberekenbaar
o Een stier die zich in een kudde koeien bevindt, wil niet dat er aan die kudde
geraakt wordt
o Houdt de halster kort zodat je voelt als het dier dichterbij komt
o Laarzen met stalen tip zijn soms aangeraden.
• Een meelsilo is altijd voorzien van een buis langs waar lucht kan ontsnappen.
• De mengmestkelder:
o Moet steeds goed afgedekt zijn
o We zullen deze nooit betreden zonder de nodige maatregelen (o2- gebrek),
maar ook brandgevaar!
• Vallen is dikwijls de oorzaak van serieuze verwondingen. Opgelet voor oneffenheden,
olie op de vloer, open zolders, slecht geplaatste ladders, …
1.6. Factoren die de onveiligheid verhogen
• Slechte weersomstandigheden.
• Te snel willen zijn.
• Lange arbeidsduur.
• Lawaai.
• Verstrooid zijn.
• Dronkenschap, ziekte, medicatie.
• Geen ondervinding.
• Trage reflexen.
• De gewoonte (verhoogt de onoplettendheid).
2. Ergonomie
2.1. Wat is ergonomie?
= multidisciplinaire wetenschap, die de menselijke arbeid bestudeert en de mogelijkheden en
beperkingen in verband brengt. Het welzijn, de veiligheid, de kwaliteit en de productiviteit
van arbeid zijn belangrijk. (Vraag: wat is ergonomie?)
De werkomgeving aanpassen aan het niveau en de werkcapaciteit van de arbeider.
Arbeider werkomgeving
Manueel therapeut
Kinesitherapeut
Teamwork tussen
Bio mechanicus
Fitnesstrainer
4
