Spijsverteringstelsel
1) Vorming van wangen, tanden en lippen
De wangen zijn afkomstig van de 2de kieuwboog, 1ste kieuwboog wordt bindweefsel en de 2de
kieuwboog worden spieren.
Stap 1: spieren vanuit de 2de kieuwboog gaan migreren naar rotstraal, deze gaan de
wangspieren vormen, maar ook de neuspieren, spieren van de lippen, ogen en oren.
Stap 2: oorspronkelijk zit de onderlip geplakt op onze onderkaak en de bovenlip op onze
bovenkaak. Alles is amorf. De lippen zijn ook nog op onze tanden geplakt. De cellen van het
oppervlakte ectoderm zullen in de diepte gaan migreren en splitsen waardoor het vestibulum
oris gevormd wordt. Dit is de voorkamer van de mond, de ruimte die zit tussen onze lippen
en tanden. Dus onze lip is ontstaan en onze toekomstige tandenboog die op onze mandibula
en maxilla zitten.
Stap 3: daarna migreren er terug cellen in de diepte van oppervlakte ectoderm die een
tandlijst gaan vormen, deze tandlijst vormt 2 hartvormige structuurtjes: de
glazuurlichaampjes . Deze zijn de primordia van onze toekomstige tanden. Per tand krijgen
we 2 glazuurlichaampjes; 1 voor onze melktand en 1 voor onze definitieve tand. Deze zitten
al samen van in het begin. De glazuurlichaampjes zitten vast met een verbinding naar het
vestibulum oris wat het gubernaculum dentis genoemd wordt.
Glazuurlichaampjes zijn afkomstig van: oppervlakte ectoderm
Tanden zijn afkomstig van: oppervlakte ectoderm voor een deel, de dentine van onze
tanden is afkomstig van odontoblasten, de stamcellen voor de cellen die dentine aanmaken
deze zijn afkomstig van neurectoderm, want het waren neurale lijstcellen.
Afwijkingen:
Brachygnathia: er is een kaak tekort
Brachygnathia superior: hier komt de onderkaak te lang in vergelijking met de bovenkaak.
De bovenkaak heeft zich onderontwikkeld.
Brachygnathia inferior: bovenkaak is te lang in vergelijking met de onderkaak. De onderkaak
heeft zich onderontwikkeld
Dit kan tot functionele problemen lijden bij diersoorten, voornamelijk bij diersoorten
waarbij de tanden blijven groeien, de konijnen is hier een typisch voorbeeld van de
snijtanden blijven groeien als de appositie van de boven en onderkaak niet goed is, dan
gaan de bovenste en onderste snijtanden niet op elkaar passen dus ook niet afslijten,
wat maakt dat deze gaan blijven groeien. We noemen deze olifantstanden. Soms kan
het zijn dat deze tanden naar binnen groeien en zo in het gehemelte gaan groeien. Als
hier niks aan gedaan wordt, gaan dieren niet meer eten omdat het te veel pijn doet.
2) Vorming gehemelte
Deze ontwikkelt zich in 2 fases, we hebben een primitief gehemelte en een secundair
gehemelte.
Stap 1: de 2 maxillaire prominentia zijn samen gekomen ter hoogte van het intermaxillaire
segment. Het intermaxillaire segment komt samen op de plaats waar het filtrum zich zal gaan
ontwikkelen. Het stuk van het primair gehemelte is oppervlakte ectoderm. De binnenkant
van onze maxillaire prominentia is endoderm. Centraal hebben we mesoderm,
splanchnopleura.
Stap 2 :De binnenkant zal gaan groeien naar centraal, de 2 gehemelteplaten zullen met
elkaar moeten versmelten. De versmeltingsnaad is de raphne palatini. Deze versmelting
noemt men het secundair gehemelte. Zowel primitief en secundair gehemelte moeten zich
, normaal aanleggen, als een van deze 2 zich fout aanleggen hebben we een gespleten
gehemelte: palatoochisis.
Afwijkingen:
chielochisis : een gespleten lip: Maxillaire prominentia is blijven steken ter hoogte van de
(laterale) nasale prominentia daardoor hebben we geen door groei. Deze kan makkelijk
gecorrigeerd worden, omdat er geen defect is aan het gehemelte.
Palatoochisis: gespleten gehemelte, gehemelte platen zijn niet versmolten. Het kan zijn dat
hier een stukje van het primaire gehemelte niet volledig ontwikkeld is, maar ook dat de
gehemelteplaten van het secundair gehemelte niet versmolten zijn.
Cheilopalatoschisis: gespleten lip + gespleten gehemelte, hier zijn meerdere vormen van je
kan een stukje van het primaire gehemelte is niet volledig ontwikkeld, maar ook dat de
gehemelteplaten van het secundaire gehemelte niet zijn versmolten. De gespleten lip is dan
de maxillaire prominentia die is blijven steken bij de nasale prominentia.
Bilateraal cheilopalatoschisis: er is iets fout gegaan bij de 2 maxillaire prominentia waardoor
de 2 lippen gespleten zijn, en een fout bij het primair gehemelte. het secundaire gehemelte
is wel gefusioneerd.
3) Vorming traankanaal
Er komt een groeve ( nasomargniale groeve?) tussen de bult van maxillaire prominentia en
de laterale neusvleugel. De epitheelcellen moeten in de diepte gaan dringen en een aparte
buis gaan vormen. afkomstig van oppervlakte ectoderm. Traankanaal gaat bloot liggen als de
epitheelcellen niet in de diepte gedrongen zijn , maar extern gebleven.
Afwijking:
Traankanaal bloot: er is een verbinding van de traankanaal naar de neuskeel. Het traankanaal moet
opgenomen worden, bij sommige individuen is deze niet opgenomen. Hier zijn de epitheelcellen
extern gebleven.
4) Vorming tong +schildkier
De tong is afkomstig van de 1ste kieuwboog,2de kieuwboog, 3de kieuwboog en de 4de
kieuwboog
Stap 1: het grootste gedeelte van onze tong, het corpus is afkomstig van de 1 ste kieuwboog.
Het corpus gaat zich gaan ontwikkelen door 3 verschillende zaken, door 2 laterale linguale
zwellingen, caudaal zit er een tuberculum impar (onparig uitsteeksel).
Stap 2: Caudaal van het tuberculum impar zit er een foramen ceacum (blind gat).
Epitheelcellen gaan vanuit deze regio in de diepte gaan migreren ( onder de tong). De
epitheelcellen gaan 2 lobben vormen, dit is de vorming van de schildklier. De schildklier gaat
tijdelijk in verbinding staan met de mondholtebodem (tong) tussen de 1 ste en 2de kieuwboog
via het foramen caecum. De afvoerweg naar het thyroid is de ductus thyreoglossus. Deze
gaat verdwijnen door apoptose, waardoor de schildklier ‘apart’ komt te liggen.
Stap 3: de radix van onze tong is afkomstig van de 2 de en 3de kieuwboog.
Stap 4: De 4de kieuwboog zal van belang zijn voor de epiglottis of strottenklep.
Schildkliercellen die hormoon aanmaken is afkomstig van: endoderm
Bindweefsel rond de schildklier: splanchnopleura
Tong : endoderm
Bindweefsel van de tong: splanchnopleura
Tong dwarsgestreepte spieren: deze zijn afkomstig van de occipitale somieten, van het
paraxiaal mesoderm. Deze zorgt voor de beweging van de tong. De occipitale somieten gaan
spiervezels afgeven aan de tong. Deze gaan onder invloed staan van een kopzenuw.
