Mediacultuur
Prof: Stef Aupers
media en morele paniek...................................................................................................................................................3
cultuurindustrie / morele kritiek.................................................................................................................................6
Ideologie en hegemonie..................................................................................................................................................7
smaak en ongelijkheid......................................................................................................................................................9
culture branding..............................................................................................................................................................11
Fantasy en science-fiction...........................................................................................................................................13
paranoia thriller..............................................................................................................................................................16
Mediacultuur & postmodernisme................................................................................................................................19
(inter)actief publiek......................................................................................................................................................22
Celebrity cultuur............................................................................................................................................................26
mediacultuur en globalisering.....................................................................................................................................27
Belangrijke namen:.........................................................................................................................................................29
, mediacultuur
vak gaat om betekenissen die men toekent aan media wat doen mensen met media
wat is cultuur (de brede sociologische betekenis)
cultuur = gedeeld stelsel v waarden, normen, symbolen, taal en producten
- mensen zijn cultuurscheppende wezens (hierdoor verschillen ze v dieren)
- functie: orde scheppen, betekenis geven aan chaotische wereld
- cultuur is collectief
- cultuur versch per tijd, plaats, groep
- cultuur = sociaal construct
- cultuur = bron sociaal handelen
cultuursociologie: bestudeert gedeelde culturele betekenissen en gevolgen voor handelen
hoogcultuur
aristocratie, elite, kunst
hoogcultuur is geïnstitutionaliseerd (w gesubsidieerd)
volk-of populaire cultuur / mediacultuur /laagcultuur
gewone volk, arbeiders, folklore
spanning tssn hoog en volkscultuur
beschavingsoffensief
- culturele elite VS gewone volk
- Norbert Elias (15de E): opvoeding v volk door aristocratie civilisatieproces
- elitaire waarden, normen en gebruiken trickle down
- 20ste E: opkomst radio, film, tv mediatisering – fase 1
de mediatisering v cultuur – mediacultuur
= waarden, normen en gebruiken die actief/collectief gevormd w in relatie tot media
- sinds opkomst mediacultuur => morele kritiek + cultuurpessimisme (einde v hoogcultuur)
Standaardisering (vb: Benjamin) Steeds minder unieke werken
Commodificatie (vb: Adoro) Alles is te koop, mensen willen geld verdienen
Infantilisering (vb: Postman) Mensen zijn niet meer zoals volwassenen
geintereseerd in diepere betekenissen M eerder
is geesteloze dingen
Vervreemding (vb: Baudrillard) We denken dat wat we zien in media de realiteit
is => verdwalen
de kritische positie
moreel standpunt v academici zijn verbonden met soc-culturele positie (elite)
niet met politieke positie
‘ media ondermijnt de echte cultuur met ! waarde en normen ‘
,empirische studie v mediacultuur
drie dimensies v mediacultuur
1. mediaproductie : cultuurindustrie, ideologie & ongelijkheid
o Walt Disney, News Corporation, Time Warner, Sony, Facebook etc. produceren cultuur
o Kritisch perspectief: mainstream mediateksten reproduceren bestaande ideologieën
o Reproductie van ideologie heeft een stratificerend effect ongelijkheid (vb: gender)
2. mediatekst : genre en culturele betekenis
o Tekst: wisselwerking tussen cultuur en tekst
Cultuur schept tekst en tekst schept cultuur
Fictie = representatie van de werkelijkheid en creëert de werkelijkheid
3. mediapubliek: consumptie, identiteit en gemeenschap
o betekenis v mediateksten voor publiek
- consumptie v muziek, mode, soc media
- identificatie met celebs
media en morele paniek
angst voor media-effecten op jongeren (vb: na school shootings schuld bij games)
frank Furedi
vroeger: paniek over boeken lezen = bibliophobia lezen is gevaarlijk en verslavend
bang dat jeugd nadoen wat ze lezen
Goethe
- schreef boek: die leiden des jungen werthers
ging over iemand die liefdesverdriet heeft en zelfmoord pleegt
=> angst dat jongeren dit nadoen
stripboeken
- in ’50 was er morele paniek rond strips
horrorfilms
- in ’80 paniek
al deze kritieken zeggen niks over medium zelf maar over nieuwheid ervan terugkerend
verschijnsel
, wet. basis voor morele paniek
- er is correlatie tssn gamen en agressie M causaliteit is n meteen te vinden
- er zijn meerdere verklaringen mogelijk (g monocausale verklaring)
- in lab studies: agressie is nog geen geweld perse
sociologisch perspectief
Theorie Stanley Cohen (1972)
- in eerste plaats niet om mediacultuur
- Draaide om “the mods” en “the rockers”: ‘60 Engeland
o 2 subculturen tegenover elkaar: anarchistische, rebelse groeperingen
- Enorme paniek: vechtpartijen opgeblazen in kranten
o In realiteit was er amper geweld
- Durkheimiaanse paradox: bevestigen van eigen waarden en normen door te focussen op deviante
out-group
o Tegelijk eng als iemand afwijkt v eigen waarden
o Tegelijk manier om eigen cultuur te bestendigen: onze cultuur is goed en moet beschermd
worden
- Elke cultuur heeft zijn folk devils = mensen die niet passen in onze cultuur: scapegoat
o Vergelijkbaar met middeleeuwse cultuur: heksen, tovenaars, … brandstapel
o We doen dit om onze eigen waarden en normen veilig te stellen
hoe werkt morele paniek – versch stappen
1. bezorgdheid over een incident
2. ontstaan van vijandige sfeer: generaliseren, stereotyperen, wij-zij
3. consensus: groepen vinden elkaar en sluiten consensus, moral entrepreneurs (vb: ouders, politici,
elite..)
4. disproportionaliteit: opblazen in de media
5. verwatering v het probleem
waarom terugkerend fenomeen
nieuwe mediavormen en inhouden bedreigen 3 aspecten v moderne cultuur:
1. dominante mediavormen
=> Media panic
- Socrates maakte zich enorme zorgen over opkomst van schrift
o Zij deden alles mondeling en onthielden alles heel sterk geheugen
o Schrift is verdorven en leidt tot amnesia: het niet meer onthouden omdat je het ergens
hebt opgeschreven
- nieuwe media altijd gespannen met oude media
- van schrijven, naar lezen, naar beeldcultuur
