Politicologie: Algemene Inleiding
,Inleiding: Politicologie
Overzicht – hoofdstuk 1
1.1 Toelichting bij de cursus
1.2 Wat is politiek?
1.3 Variaties in politiek
1.4 Politieke wetenschap: politicologie, huh?
1.5 Instrumenten van de politieke wetenschap
1.1 Opzet – inhoud van de cursus
Leerdoelen:
- Het verwerven van een actieve kennis van de belangrijkste begrippen en theorieën in de
politicologie.
- Vertrouwd worden met de historische wortels van de politicologie en met recente ontwikkelingen in
verschillende deelgebieden van de politicologie.
- Begrip van de werking van centrale politieke actoren, processen en instellingen van moderne
(Europese) democratieën.
- Het kunnen duiden van actuele politieke ontwikkelingen met behulp van de specifieke taal en het
begrippenkader aangereikt door de politieke wetenschap.
- Een onderscheid kunnen maken tussen meningen en ideeën die al dan niet op een wetenschappelijke
redenering gebouwd zijn.
Studiemateriaal
- Handboek (De Standaard Bookshop of andere winkels)
+ Slides (Canvas) en je nota’s bij de colleges
- en ook: weten wat er in de wereld gebeurt
o Lezen van kwaliteitskranten: De Standaard, De Morgen, Le Soir, La Libre
o Buitenlands nieuws volgen: Le Monde, Al Jazeera, Financial Times, The Washington Post, …
Onderwijsteam
- Silvia Erzeel (Pleinlaan 5, lokaal 2.73), Silvia.Erzeel@vub.be
- Eline Severs (Pleinlaan 5, lokaal 2.67), Eline.Severs@vub.be
, Overzicht colleges
- 24/11 (18.00-20.00): Examentraining Politicologie
Regels en afspraken
- Bijeenkomsten: hoorcolleges: elke donderdag, 14.00-17.00
o Hoorcolleges, maar vragen stellen kan en mag altijd!
o Opnames (Panoto of Teams) van elk college zijn beschikbaar
- Tip: maak schriftelijke notities, laptop multitasking hinders classroom learning
Evaluatie
- Eén evaluatievorm: 100% schriftelijk examen in januari (verdere toelichting: 24/11 (18.00-20.00)
- Herkansing in augustus (tweede zittijd): gelijkaardig examenformat
- Examen peilt naar begrip en inzicht
o Gesloten boek, open vragen (geen meerkeuze, geen ja/neen vragen)
o Politicologie gebruiken en toepassen op actuele gebeurtenissen
o Een politiek-wetenschappelijke analyse herkennen en beoordelen
1.2 Wat is politiek?
Politiek: Al wat te maken heeft met het sturen van een samenleving
- POLIS (= stad) = samenleving
o Brede definitie: geldt voor elke vorm van samen-leven/ gemeenschap
Verschillende entiteiten kunnen sl vormen. Dus sturing via formele en informele ingrepen
(denk aan gewoontes). De informele praktijken kunnen veranderen door noden die heersen
binnen de sl van een bepaalde entiteit.
- Waarom nood aan sturing?
o Mens als zoon politikón (Aristoteles)
o Maar…mogelijkheid tot conflict want…
, ▪ Diversiteit (in noden, voorkeuren en visies)
▪ Schaarste (mbt te herverdelen middelen)
Besluit: politieke sturing heeft dus vaak te maken met macht en conflict
1.3 Variaties in polities
1.3.1 Variatie op het niveau van de samenleving
- Territoriaal: staten, regio’s, gemeenten, internationaal, …
- Niet-territoriaal: vereniging; Rooms-katholieke kerk, academia, studentengroep, activisten, blogger, …
o Sterke variatie:
▪ Verschillende impact op dagdagelijkse leven
▪ Vrijwilligheid van lidmaatschap: mogelijkheid tot opt-out?
(bv: je staatsburgerschap kan je niet zomaar van je afwerpen)
Voorbeeld: Studentenvereniging
o Territoriaal: regionale kringen (aansluiten naar gelang hun oorsprong)
o Niet-territoriaal: facultaire kringen (aansluiten naargelang gezamelijke interesse
o Impact: bepaalt je sociale agenda & mensen waarmee je je omringt
o Vrijwillig: je bent niet verplicht om je aan te sluiten
Extra: samenlevingen groeien gradueel. Politiek wwordt vaak als conductatiemiddel gebruikt bij
opkomende samenleving en ligt dus vaak aan de basis van de heersende solidariteit.
1.3.2 Variatie op het niveau van inhoud en reikwijdte (“wat wordt er geregeld”?)
- De verschuivende grenzen van de politiek
Vb: de staat: van minimale diensten (justitie, politie & defensie, financiën) naar uitgebreide
verzorgingsstaat
T.H. Marshall: hedendaags burgerschap heeft burgerlijke, politieke en sociaal-economische dimensies
Voorbeeld socio-economische rechten: Ned. Organisatie Urgenda stelt overheid verantwoordelijk voor
het niet succesvol beschermen van de burgers tegen de gevolgen van de klimaaatverandering (in
navolging klimaatzaak in België)