Resume
samenvatting feniks vwo tijdvak 4 , 5.1 en hc 1.1
- Cours
- Type
- Book
staten ontstaan (4.2 ), de paus en kruistochten(4.3) tijdvak 4 renaissance en humanisten (5.1) opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen HC (1.1)
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Samenvatting Feniks VWO H1 t/m3 (met bijbehorende kenmerkende aspecten)
-
Samenvatting Feniks / VWO overzicht van de geschiedenis - Geschiedenis
-
Leerdoelen tijdvak 3 - 10 feniks 4/5/6 vwo
Vendeur
S'abonner
jenniferdejong3
Aperçu du contenu
Geschiedenis PWW3:Te leren:
o 4.2 & 4.3 (tijdvak 4);
o 5.1 (tijdvak 5);
o 1.1 (historische context 1).
Mee te nemen naar de toets:
o Een gevuld etui (potlood(vullingen), pen, gum, typex, geodriehoek, passer, kleurpotloden,
lijmstift & schaar);
o Woordenboek NL-NL;
o Ander leerwerk.
Tijdvak 4:
4.2 (staten ontstaan):
In Engeland (dat Willen de Veroveraar aantrof) woonden verschillende volkeren, die plaatselijke
edellieden gehoorzaamden. Er was wel een koning (met weinig macht). Willem startte
staatsvorming. Eerst versloeg hij de edelen die zich nog verzetten. Nadat Engeland compleet
veroverd was, kon Willem het bestuur hervormen. Willem wilde voorkomen dat hij weinig macht zou
krijgen als koning (feodaal Frankrijk), want hijzelf kon als hertog van Normandië zijn eigen gang gaan.
De koning kon hier bijna niks tegen doen want hij had weinig bezittingen (kroondomeinen), dus ook
bijna geen inkomsten. Een aantal leenmannen hadden ook meer grond dan de koning, waardoor het
koninklijke leger hun nooit kon verslaan. Daarom wilde Willem een sterkere positie als koning, hij
verving de oude heersende adellijke titel van het bestuur en de kerk. Kerk en kloosters werden
steunpilaren van het nieuwe bestuur en een vertrouweling van Willem kreeg de hoogste functie in de
Engelse kerk: aartsbisschop van Canterbury. Edelen (5000) verloren hun grond, een vijfde deel van
de beste grond hield Willem als kroondomeinen (rest ging naar trouwe ridders). Tien belangrijkste
edelen kregen bij elkaar de helft van Engeland. Zij en 170 andere edelen moesten soldaten leveren
als de koning ze nodig had, 4000 achterleenmannen vochten zelf in het leger. Alleen moesten ze een
eed van trouw afleggen. Zo had de koning een sterk leger (voor opstandelingen of oorlogen). Ook
kwam er een modern ambtenarenapparaat, zorgen voor wetgeving, rechtspraak en belastinginning
(vaste stroom va inkomsten).
Posities van de Engelse koningen verzwakte door twisten over de opvolging van een kinderloze
koning. Ook kregen wat machtige adellijke families meer macht doordat ze meer grond en geld
kregen. De eed van trouw verloor ook zijn betekenis. De Engelse koningen hadden nog wel macht
over delen van Frankrijk (in leen). Filips ll Augustus (1165-1223) werd juist sterker door
staatsvorming: breidde bezittingen uit na het overlijden van een leenman en voegde dit bij zijn
kroondomeinen. Deze opbrengsten werden gebruikt om Engelse leengebieden in Frankrijk te
veroveren. Koning Richard Leeuwenhart verzette zich hier tegen (deskundig militair) maar overleed in
1199 (door een kruisboogpijl). Zijn broer John volgde hem op maar kon niet winnen van Filips ll
Augustus.
De Engels adel en inwoners van Londen waren ontzettend boos door het verlies van bijna alle
Engelse leengebieden. Zij hadden veel geld gestopt in deze gevechten voor niets. Daarom dwongen
zij John (‘Jan zonder Land’) om de Magna Carta te tekenen. Dit beperkte
zijn macht (en die van zijn opvolgers) en hierdoor kon hij geen
beslissingen meer maken zonder instemming van de adel, zoals
belastingen opleggen of afschaffen van rechten van steden. Van het
einde van de 13de eeuw, moest de koning een controle van het
parlement (waarin edelen en burgers van Londen zaten) accepteren. De
Engelse bevolking werd een eenheid door de moeite die ze staken in het
heroveren van Franse gebieden. De verschillen van volkeren verdween
die sinds 1066 door de Normandiërs werden overheerst.
, In de 14de eeuw was het conflict over de leengebieden nog steeds niet opgelost, een
opvolgingsconflict leidde tot de honderdjarige oorlog (1337-1453): draaide vooral om de
machtsverhouding tussen Fransen en Engelsen. In 1347 behaalde de Engelse koning een grote
overwinning (in Crécy). Het Franse ridderleger werd verslagen door de Engelse boogschutters en
lansdragers. Delen van Frankrijk vielen in Engelse handen en in de 15 de eeuw vertoonde de Franse
koning tekenen van krankzinnigheid en bestuurde alleen nog het zuidoosten van zijn gebied. De
machtigste leenman, hertog van Bourgondië, had zich bij de Engelse aangesloten en veroverde
Parijs. Maar Jeanne d’Arc bracht hier verandering in: stemmen van God en heiligen zouden haar naar
Karel VII (Franse kroonprins) gebracht hebben, zij inspireerden hem en de Fransen voor een
agressievere oorlogsvoering. Hierdoor won het Franse leger een paar keer, toen de nieuwe Franse
koning (Lodewijk XI) in 1450 vrede had gesloten met de hertog van Bourgondië, werden de Engelsen
weggejaagd uit Frankrijk.
De Franse koning moest een goed belastingsysteem opzette omdat de oorlog veel geld gekost had.
Met het geld kon hij een leger met huursoldaten betalen en dit uitrusten met wapens. Dit
belastingstelsel werd opgezet door ambtenaren, de koning kon steeds meer ambtenaren opleidde
naarmate er meer geld binnenkwam. Zij maakten wetten (voor heel Frankrijk) en met het sterke leger
kon dit ook afgedwongen worden. Ongehoorzame leenmannen konden opgepakt worden, hier
speelden het belastinggeld een grote rol. Het grootste deel kwam van steden, zij kregen in ruil
privileges voor handel en bestuur. Dit was wel een risico, want zelfstandige steden konden
centralisatie en uniformering in de weg staan. In Engeland was de macht van de koning verminderd
door de Magna Carta terwijl in Frankrijk Lodewijk XI heel machtig was geworden.
Het Heilige Roomse Rijk had ook machtsstrijd tussen de koning en het hoge adel. In de
Middeleeuwen kozen Duitse stamvorsten (edelen in een stam die Saksen of Beieren bestuurden) de
meest invloedrijke vorst als koning. Deze koning (van het Heilige Roomse Rijk) kon door de paus tot
keizer gekroond worden. De keizer wilde de symbolische leider zijn en de souverein van het hele rijk.
Hij kon machtiger worden door gebieden te veroveren van stamvorsten, deze probeerden op precies
dezelfde manier machtiger te worden. Frederik l (koning van het Heilige Roomse Rijk) wilde ook
Noord-Italiaanse steden veroveren. Daarom trok hij meerdere keren de Alpen over, om opstanden te
voorkomen terwijl hij weg was, gaf hij de hertog van Saksen (Hendrik de Leeuw) ook het hertogdom
Beieren. Frederik moest in ruil voor Hendriks trouw accepteren dat Hendrik een enorm gebied had en
erg machtig was. In de 13de en 14de eeuw breidden sommige stamvorsten hun gebied uit, zij kregen
meer invloed op het kiezen van de koning. Uiteindelijk vaardigden keizer Karel IV de Goude Bul uit
(1356). Hierdoor erkende hij dat de 7 belangrijkste vorsten de koning mochten kiezen, de keizer
moest de keurvorsten wel voortdurend zijn gezag behouden en zijn zoon zou altijd als koning
gekozen moeten worden. De Gouden Bul had een einde gemaakt aan de strijd tussen de stamvorsten
en de koning (in zijn nadeel), de keurvorsten waren landheer en de keizerlijke titel was vooral
symbolisch.
4.3 (de paus en de kruistochten):
Volgens middeleeuwse christenen had God op aarde plaatsvervangers gekozen om namens hem te
heersen. De geestelijke macht, leiderschap over de kerk en haar gelovigen gaf hij aan de paus. De
koning of keizer kreeg de wereldlijke macht: bestuursmacht over landen en mensen. De paus zei dat
de geestelijke macht boven de wereldlijke macht stond (ziel is belangrijker dan het lichaam).
Koningen en keizers die tijdens de middeleeuwen machtiger werden, accepteerden deze redenatie
niet meer. Ook christenen uit het Byzantijnse Rijk (ontstaan uit het Oost-Romeinse rijk), accepteerden
dit niet. Zij betwijfelden of een paus wel nodig was, want in de begintijd van het christendom was er
geen paus: bisschoppen bepaalden het beleid van de kerk. Rond het jaar 1000 was er een
bloeiperiode in het Byzantijnse Rijk, de leider van de hoofdstad Constantinopel (patriarch), vond
zichzelf niet onder de paus staan. De paus en de patriarch waren het oneens over geloofszaken zoals
heiligenbeelden (het nut). Hierdoor ontstond een schisma: kerksplitsing. Na het Oosters Schisma
(1054), gingen de West-Europese kerk (paus) en de Oosterse kerk (patriarch) ieder hun eigen weg.
Maar de paus vond zichzelf nog steeds het belangrijkste en streefde naar gezag over de Oosterse
Kerk.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jenniferdejong3. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans