Toegepaste verpleegkunde 4: heelkunde
Wondzorg
Brandwonden
Inleiding
Brandwond = onderbreking van de integriteit van de huid, het grootste orgaan van het menselijk
lichaam en de enige effectieve barrière tegen infecties.
Belangrijkste doel van de wondbehandeling is het zo snel mogelijk herstellen van deze integriteit met
een zo goed mogelijk esthetisch functioneel resultaat.
Herstel kan plaatsvinden op conservatieve wijze of door middel van chirurgie voorkomen van
infecties is bij beide een absolute voorwaarde om tot een goed resultaat te komen.
Achtergrondinformatie
Definitie:
Thermische brandwond = een letsel veroorzaakt door inwerking van koude of warmte. Voorwaarde is
dat de temperaturen hoog of laag genoeg moeten zijn om beschadiging of necrose te veroorzaken
van de huid en van de eventueel dieper gelegen weefsels.
Chemische en elektrische brandwonden = onder inwerking van de chemische stof of door passage
van stroom weefselbeschadiging kan plaatsvinden.
Radiogene brandwonden = veroorzaakt door zon of door radiotherapie.
Weefselbeschadiging kan rechtstreeks ontstaan door de directe inwerking van de oorzaak van de
brandwond maar ook door de vorming van oedeem en infectie, waardoor er secundaire necrose
ontstaat.
Oorzaken:
Overzicht van de oorzaken in dalende volgorde van de meeste voorkomende:
Hete – vloeistofverbrandingen (scalds): te heet water rechtstreeks uit de kraan is bij kleine
kinderen vaak de oorzaak van diepe brandwonden. Andere hete vloeistoffen die frequent
brandwonden veroorzaken, zijn koffie, thee, soep, enz. Het gaat hier vaak over diepe
tweedegraads brandwonden.
Vlamverbrandingen (flame burns): hierbij komt men direct in contact met vuur. Vaak worden
brandwonden opgelopen door een huisbrand, brandende kaarsen, barbecues, enz.
synthetische stoffen, gebruikt in textiel, zijn gemakkelijk ontvlambaar en kleven na branden
snel in de huid. Vaak ziet men hier diepe tweede – en derdegraads brandwonden.
Flitsverbrandingen (flash burns): men komt niet direct in contact met het vuur, maar de
patiënt staat bloot aan stralingshitte die hoog kan zijn. Het gelaat en de handen zijn hier vaak
bij betrokken. Door afweerreflexen zal de contactduur meestal kort zijn, zodat de diepte
beperkt blijft, maar uitzonderingen zijn mogelijk.
Contactverbrandingen (contact burns): de brandwond ontstaat door direct contact met een
heet voorwerp. De diepte hangt af van de temperatuur van het voorwerp, de duur van het
contact in combinatie met de druk uitgeoefend op het voorwerp. Bij kleine kinderen komen
verbrandingen van de handpalm door hete kachels frequent voor. Verder gaat het hier om
contact met kookplaten, strijkijzers, grills, enz.
, Chemische verbrandingen: veel van de chemische stoffen die tot verbranding aanleiding
geven, behoren tot de zuren en basen. Langdurig spoelen kan verder schade voorkomen,
soms is directe chirurgische excisie de enige manier om verdere toxische inwerking op de
weefsels te stoppen.
Elektrische verbrandingen: factoren als de eigenlijke eigenschappen van de stroombron, duur
van stroomdoorgang, stroomsterkte en de weerstand van de betrokken weefsels bepalen de
ernst van deze verbrandingen. Vaak ziet men diepe brandwonden ter hoogte van het
intredings – en uittredingspunt. Men moet rekening houden met uitgebreide inwendige
schade.
Brandwondenbehandeling – algemeen
Diagnostiek:
De ernst van de brandwond is afhankelijk van verschillende factoren, zoals diepte, uitgebreidheid en
lokalisatie.
Dieptegraad:
Afhankelijk van:
Temperatuur van de hittebron
Duur van het contact met deze bron
Plaats van inwerking op het lichaam
- Daar waar huid dikker is, een bepaalde temperatuur minder schade aanricht dan op
plaatsen waar de huid dunner is.
o Handpalmen
o Rug
o voetzolen
Leeftijd van de betrokken persoon
- Bij kinderen en ouderen is de huid dunner en zullen er hier sneller diepere
brandwonden ontstaan.
Verdere behandeling wordt sterk beïnvloed afhankelijk van de diepte.
Beoordeling gebeurt op basis van:
Anamnese
Op basis van het klinische aspect
Hulpmiddelen:
- Testen van de gevoeligheid met de pin – prick test
- Testen van de vasculaire refill – test
Het uittrekken van de haartjes in de verbrande zone kan het verschil tussen diepe
tweedegraadsbrandwonden en een derdegraads brandwond aantonen. Komt het haar mee
zonder weerstand dan is er sprake van een derdegraads brandwond.
Classificatie van brandwonden:
Niveau necrose Dieptegraad
Epidermis Eerstegraads verbranding
Pars papillaris Oppervlakkige tweedegraads brandwond
Pars reticularis Diepe tweedegraads brandwond
Subcutis Derdegraads brandwond