INHOUDSOPGAVE
Hoofdstuk 1: de financieel economische omgeving ......................................................................................... 3
“state of affairs” .................................................................................................................................................. 3
“The subprime primer” of hoe een amerikaans vastgoedprobleem een wereldprobleem werd ......................... 3
Hoofdstuk 2: herhaling van enkele basisconcepten ......................................................................................... 6
De portefeuilletheorie: een “refreshing”.............................................................................................................. 6
CAPM: een “refreshing” ....................................................................................................................................... 8
De kapitaalmarktlijn ........................................................................................................................................ 8
De effectenmarktlijn (The Security Market Line) ............................................................................................ 9
Het marktmodel ............................................................................................................................................ 10
Marktefficiëntie ................................................................................................................................................. 11
Multi-factormodellen ......................................................................................................................................... 12
Hoofdstuk 3: asset allocatie; theoretisch kader en praktische invulling ......................................................... 14
De strategische Asset Allocatie .......................................................................................................................... 14
De Tactische Asset Allocatie (TAA)..................................................................................................................... 15
Market Timing ................................................................................................................................................... 17
De Brinson Case(EX) ........................................................................................................................................... 17
Stijlallocatie ....................................................................................................................................................... 18
“one size fits all” ................................................................................................................................................ 19
SIP (Statement of Investment Principles) Amonis OFP p. 83 .............................................................................. 21
Portfolio construction – nothing is what it seems P.90 (PRAKTIJK) ................................................................... 21
Liability Driven Investments (LDI) p.127 – 131 en voorbeeld Amonis OFP (EX!) ................................................ 21
De Core-Satellite benadering in portefeuillebeheer ........................................................................................... 21
Hoofdstuk 4A: Macro-omgeving: Relatie tussen Monetaire politiek; conjunctuur, rente en beurs. ................ 22
Hoofdstuk 4B: Macro-omgeving: relatie tussen monetaire politiek, conjunctuur, rente en beurs .................. 23
Hoofdstuk 5: Inflatiegerelateerde obligaties - inflation linked bonds (ILB’s) .................................................. 24
Hoofdstuk 6: “Alternatives” – overzicht van nieuwe activaklassen ................................................................ 25
Private equity ..................................................................................................................................................... 26
Private debt ....................................................................................................................................................... 27
High yield bonds ................................................................................................................................................ 28
Emerging market debt ....................................................................................................................................... 29
Real estate ......................................................................................................................................................... 30
Infrastructure ..................................................................................................................................................... 31
Commodities ...................................................................................................................................................... 32
Hoofdstuk 7: Zoom op “hedge fondsen” – een andere blik op hedge fondsen ............................................... 33
Equity Long/shORT ............................................................................................................................................ 36
The strategy explained .................................................................................................................................. 36
, Risks & Operational issues ............................................................................................................................. 40
Asessing Equity Long/Short ........................................................................................................................... 40
Hoofdstuk 8: inleiding tot Credit Derivatives (CDS)........................................................................................ 42
Credit default swaps .......................................................................................................................................... 42
Basic concepts ............................................................................................................................................... 42
Which Institutions use Credit Derivatives ? ................................................................................................... 44
CDS INDEX ...................................................................................................................................................... 44
Main cash flow structure ............................................................................................................................... 45
What is a credit event .................................................................................................................................... 46
credit curve: a graphical representation of credit risk as function of time ................................................... 47
The CDS-Bond basis ....................................................................................................................................... 47
Risks and rewards .......................................................................................................................................... 48
Hoofdstuk 9: sustainable finance .................................................................................................................. 53
Introduction ....................................................................................................................................................... 53
Common concepts ......................................................................................................................................... 53
Common roots ............................................................................................................................................... 53
The current situation ......................................................................................................................................... 55
The authorities are looking into the matter .................................................................................................. 55
The offering is becoming increasingly diverse and more complex ................................................................ 55
(A) the eurosif framework, a standard that is gaining momentum in Europe............................................... 56
(B) EXCLUSION LISTS, A RELIABLE TOOL? ....................................................................................................... 58
(C ) TRANSPARANTIE, TRANSPARANTIE, TRANSPARANTIE ............................................................................ 60
Growing demand ............................................................................................................................................... 60
Belangrijkste conclusies ..................................................................................................................................... 62
Performancemeting, evaluatie, attributie en presentatie .............................................................................. 64
,HOOFDSTUK 1: DE FINANCIEEL ECONOMISCHE OMGEVING
“STATE OF AFFAIRS”
“THE SUBPRIME PRIMER” OF HOE EEN AMERIKAANS VASTGOEDPROBLEEM EEN
WERELDPROBLEEM WERD
15 september 2008 is advocaat Muler een faillisementendocument gaan binnenbrengen voor Lehman.
Dit was een eerste schokgolf. Maar wat was nu de aanleiding? In 2008 was er een Amerikaanse
vastgoedcrisis die enorm hard is aangeslagen. Hoe komt het dat we daarin beland zijn? Het begon
allemaal in de VS. Het Amerikaanse stelsel van centrale banken – de Federal Reserve – had jarenlang
de rente laaggehouden. Dit maakte lenen erg goedkoop. Amerikanen staken zich tot over hun oren in
de schulden om aandelen, huizen en nieuwe financiële producten te kopen. Door de grote vraag stegen
de beurskoersen en prijzen van onroerend goed sterk. Zo ontstonden asset bubbles.
In 2001-2002 was er een uitgebreide politiek waarin men zei dat elke Amerikaan in staat moest zijn
om een eigen woning te verwerven. Ten tweede moet men weten dat het geven van een hypothecair
krediet in de VS niet per se wordt gegeven door de bank. Hierdoor heb je een hele reeks
tussenpersonen die niet hetzelfde reglementaire kader hebben als financiële instellingen.
Vervolgens is er tussen 2001-2007 een economische groei waardoor ook de huizenprijzen blijven
stijgen. Mensen hadden de notie dat de huizenprijzen nooit konden dalen. Er ontstaat dus een
speculatie op de markt in vormen van hypothecair krediet (bijvoorbeeld je betaald enkel op het einde
van de periode uw interest en op het einde van de periode is uw huis meer waard dan in het begin dus
kan je met dit bedrag uw krediet aflossen). Daarnaast beginnen tussenpersonen, de “motrgage
broker’s”, slordiger te worden in de zin van administratie. “We don’t actually lend you the money, a
bank will do that, so we don’t really care if you repay the loan. We still get our commission.” Waar men
macro-economisch gestart is met een nobel idee dat elke Amerikaan een woning moest kunnen
hebben, is men overgegaan in veel creatieve manieren en slordigheid. Dit zou allemaal geen probleem
zijn, moest de economie blijven groeien, maar we zagen plots de vastgoed stagneren.
HSBC was de eerste om een signaal te geven dat er iets mis was. Begin 2007 was er een stagnatie in de
groei en gingen ze plots voorzieningen aanleggen voor kredieten die niet terug betaald worden. In de
VS blijft het hypothecaire krediet op de woning. Wanneer je ziet dat de prijs van uw woning niet meer
toeneemt en je de lening niet meer kan terugbetalen, kan je in de VS de sleutel op de deur slaan en de
woning aan de bank geven en het krediet niet meer verder afbetalen. Het krediet blijft op de woning.
Op een bepaald moment worden de banken bedolven met slechte kredieten van mensen die hun
kredieten niet meer konden afbetalen. Hierdoor kwamen al deze kredieten op de balans van de bank.
Er komt hierdoor ook een enorm overaanbod van vastgoed waardoor de prijzen van de vastgoed nog
meer naar beneden wordt geduwd.
Hoe komt het dat een vastgoedcrisis, met een aanleg uit 2001, een wereldwijd fenomeen werd? Van
die hypothecaire leningen werden beleggingsproducten gemaakt en deze werden verspreid over de
hele wereld.
RSG Investment Bank of Wall Street “trust the ‘really smart guys’ for all your investment needs”. Maar
wat doen ‘de smart guys’ juist? Ze willen ook komaf maken met de slechte kredieten…
, Men maakt een nieuw effect en gebruiken die waardeloze hypotheken als onderpand. Ook wel CDO
(collaterelized debt obligations) genoemd, men verkoopt die CDO’s aan investeerders en beloven ze
terug te betalen als de hypotheken afbetaald zijn. Als de leningen samen worden gevoegd zullen er
maar een paar slecht gaan, zeker niet allemaal. Men dacht dat huizenprijzen zouden blijven stijgen,
dus dat ze zich weinig zorgen hoefde te maken. De nieuwe CDO's zullen bestaan uit drie stukken (of
tranches); de 'goede', de 'niet-zo-goede' en de 'slechte' . Als sommige van de tranches mislukken, wat
zeker het geval is, worden de beleggers in de "goede" tranche eerst te betalen, de "niet-zo-goede"
beleggers als tweede en de "lelijke" beleggers als laatste. Omdat de "goede" beleggers het minste
risico lopen, zullen zij een lagere rente ontvangen dan de anderen. Voor de "goede" stukken zal er een
obligatieverzekering afgesloten worden. Op die manier zullen de ratingbureaus deze een geweldige
rating geven, in de orde van AAA tot A. Het 'minder goede' deel krijgt waarschijnlijk een BBB tot B
rating, nog steeds redelijk goed. Men is er dus in geslaagd AAA- en BBB-effecten te creëren uit een
stapel stinkende, riskante hypotheekleningen.
Banken maakten van uitstaande leningen en hypotheken pakketjes, knipten ze op in plakken
(tranches) en verkochten deze door. De laagste tranche droeg hierbij het meeste risico dat
debiteuren niet terugbetalen, maar leverde ook de hoogste rente op. De hoogste tranche is vrijwel
risicovrij, maar draagt een lage rente. Probleem was dat lagere tranches ook een hoge
kredietwaardigheid waardering kregen. Het product was zo ingewikkeld dat er alleen in theorie
een prijs voor kon worden vastgesteld.
Omdat de SEC ‘securities and exchange comission’ het niet aan weduwen en wezen laat verkopen,
verkopen ze het aan de verfijnde institutionele klanten. Zoals verzekeringsmaatschappijen, banken,
kleine steden in Noorwegen, schoolbesturen in Kansas, dus aan iedereen die op zoek is naar een veilige
investering van hoge kwaliteit. Omdat niemand het "lelijke" stuk zou kopen, zullen ze dat stuk voor
zichzelf houden en zichzelf een mooie rente betalen.
Dus, de slechte hypotheken worden gebruikt als onderpand op een geheel nieuw effect, ze zijn er niet
echt vanaf geraakt. Moeten ze die niet op de balans zetten? De mensen die de boekhoudregels
schrijven, staan hen toe een lege vennootschap op te richten op de Kaaimaneilanden om eigenaar te
worden van de hypotheken. De rommel komt op hun balans, niet de onze. De mooie naam daarvoor
is "Special Purpose Vehicle" of SPV.
Waarom laten de accountants dat toe? Is men niet gewoon hun eigen rotzooi aan het verplaatsen?
Zeker, maar men heeft de accountants ervan overtuigd dat het voor de gezondheid van het
Amerikaanse financiële systeem van vitaal belang is dat beleggers niets weten over deze complexe
transacties en wat erachter zit.
Gevolg…
Noors dorpspensioenfonds: "we ontvangen onze maandelijkse betalingen niet". De RSG
Investeringsbank: "Het lijkt erop dat de klootzakken die de hypotheken namen ter ondersteuning van
uw CDO niet in staat zijn om ze af te betalen. De leningen waren een stuk waardelozer dan we
oorspronkelijk dachten en er komt heel weinig geld binnen. Het was een slechte veronderstelling om
te verzekeren dat de huizenprijzen altijd stijgen en dat de leners hun hypotheek altijd kunnen
herfinancieren.