MARKT- EN MEDEDINGINGSRECHT
INLEIDING
HET VAK
• Doel: inzicht in de 5 takken van het mededingingsrecht
o Toepassing van dit domein
o Verbanden kennen tussen die 5 takken
• Methode
o Hoorcolleges
o Discussiecolleges
o Vragen voor zelfstudie
▪ Prof geeft daar niet zelf meteen antwoord op
▪ Vb. ophalen van industrieel afval is een commerciële activiteit in BE, er zijn
verschillende spelers op die markt en zij zitten in een federatie en sommige
van die ondernemingen zeggen ‘wij leven in tijden van sustainability, in
tijden van green deal, zou het niet beter zijn dat wij niet allemaal elke week
dezelfde route doen, maar dat wij gewoon één route maken voor ons
allemaal’ → vijf keer minder milieubelasting en veel goedkoper transport
• Mag dit?
o [Optionele sessies]
• Materialen
o Reader
o Slides!!!
o Bronnenboek
o Toledo
• Structuur
o 5 takken overlopen + procedure
• Examen
o Open vragen
o Beetje theorie, vooral toepassingsvragen
1
,MARKT EN MARKTRECHT
’Originally a market was a public place in a town where provisions and other objects were exposed for
sale; but the word has been generalized, so as to mean anybody of persons who are in intimate
business relations and carry on extensive transactions in any commodity. A great city may contain as
many markets as there are important branches of trade, and these markets may or may not be
localized. The central point of a market is the public exchange, mart or auction rooms, where the
traders agree to meet and transact business. In London the Stock Market, the Corn Market, the Coal
Market, the Sugar Market, and many others are distinctly localized; in Manchester the Cotton
Market, the Cotton Waste Market, and others. But this distinction of locality is not necessary. The
traders may be spread over a whole town, or region of country, and yet make a market, if they are, by
means of fairs, meetings, published price lists, the post-office or otherwise, in close communication
with each other’’ (Jevons, The Theory of Political Economy, 1871)
• Oud, maar verrassend actueel
• Een markt = een plaats waar mensen samen komen om goederen uit te wisselen
• Hoeft niet per se een plaats te zijn, kan ook vb. hele stad zijn
• Deelnemers van die markt praten met elkaar, staan met elkaar in contact en communicatie
• Wat ontbreekt hier? → de markt als een dynamisch gebeuren
“The market is not a place, a thing, or a collective entity. The market is a process, actuated by the
interplay of the actions of the various individuals cooperating under the division of labor. The forces
determining the – continually changing – state of the market are the value judgments of these
individuals and their actions as directed by the value judgments. There is nothing inhuman or mystic
with regard to the market. The market process is entirely a resultant of human actions. Every market
phenomenon can be traced back to definite choices by the members of the market society.” (Von
Mises, Human Action: A Treatise on Economics, 2007)
• De markt is een proces, het is iets dynamisch
• U kan klein zijn en groeien en zonder u het weet dominant worden en zo opeens
onderworpen worden aan allerlei regels waarvan u niet wist dat ze bestonden
Wat willen we weten over die markt?
1. Hoe kom ik op die markt?
2. Hoe gedraag ik mij op die markt?
3. Kan de OH mijn gedrag op die markt sturen?
➔ Beantwoorden aan de hand van een hele ruime conceptie van het mededingingsrecht
2
,ESSENTIALIA VAN EU MEDEDINGINGSRECHT
Wat?
→ Vrije mededinging/concurrentie dwingen/bevorderen en beperken
• Mededingingsrecht is recht dat ons dwingt te concurreren
• Mededingingsrecht zet limieten aan vrije mededinging
• Vrije mededinging zou anders kunnen leiden tot sociale uitsluiting of andere ongewenste
fenomenen
→ aan de hand van de VIJF TAKKEN
1. Restrictieve overeenkomsten en praktijken (101 VWEU)
▪ Kartels, prijsafspraken
▪ Mensen die ergens samenzitten en prijzen vaststellen en markten verdelen:
“u bent actief daar en ik daar” → willen we NIET
▪ Dwingen om te concurreren
▪ Grens tussen parallel gedrag en collusie
• Vb. ik rijd door een straat en zie dat de prijs bij alle benzinestations
dezelfde is en daarna rijd ik door een andere straat en zie ik dat de
prijs daar bij alle benzinestations een andere is → hoe komt dit?
o Hebben die overlegd? → beboeten
o Zijn die rationeel parallel bezig geweest? → heel goed
2. Misbruik van machtspositie (102 VWEU)
▪ Vb. Googlezaken
▪ Geen probleem dat die ondernemingen groot zijn, maar als ze hun omvang
artificieel gaan gebruiken om dingen te verkrijgen die men normaal op de
markt niet zouden kunnen verkrijgen = probleem
• Sanctie: hoge boetes
▪ Hoogste boetes vallen in deze categorie
3. Concentratiecontrole
▪ Mergercontrol
▪ Vb. fusie van Facebook en Whatsapp
▪ Het preventieve stuk van het tweede luik: waarom wachten tot er misbruik
van machtspositie is?
▪ Hoe machtsmisbruik voorkomen? → Dwingen om artificiële groei te melden
• Artificiële groei = groeien doordat u iemand anders overneemt, door
fusies (NIET groeien door de beste te ‘worden’)
4. Staatssteun (107-108 VWEU)
▪ Zeer actueel in Covid-situatie
3
, ▪ Herverdeling van belastinggeld op selectieve manier: de ene krijgt het wel,
de andere niet
▪ Als iedereen het krijgt, is het geen staatssteun
5. Openbare ondernemingen, diensten van algemeen economisch belang
▪ Vrije mededinging beperken
▪ Alles over publieke ondernemingen (staatsondernemingen)
• Vb. BPost
▪ Diensten van algemeen economisch belang = diensten die wij als
samenleving zo belangrijk vinden dat iedereen er toegang moet toe hebben
aan redelijke prijs en redelijke kwaliteit
• GEEN sociale uitsluiting
• Vb. gezondheidszorg, openbaar vervoer, gas en elektriciteit
• Vb. betaalbare verzekering voor jonge mensen die in een stad wonen
→ 5 takken hebben het toepassingsgebied gemeenschappelijk
▪ Toepassingsgebied is altijd eerste vraag: “Komt mijn casus onder het
toepassingsgebied van het EU-Mededingingsrecht?”
… niet in isolatie maar in interactie!
4