Overzichtjes Gezonde & Zieke Cellen II
Naomi Janssen
Neoplasmata
Eigenschap Benigne Maligne
Groei Expansief Infiltratief/invasief
Metastasering Niet Mogelijk
Groeisnelheid Laag Hoog
Begrenzing Scherp, vaak kapsel Onscherp, meestal geen kapsel
Necrose Zelden Vaak
Cel- en kernatypie Gering Sterk
Mitotische activiteit Gering Hoog
Differentiatie Goed Matig-slecht
Groeistoornissen
Groeistoornis Soort Uitleg
Hypertrofie Kwantitatieve adaptatie Cellen worden groter
Hyperplasie Kwantitatieve adaptatie Toename in aantal cellen
Atrofie Kwantitatieve adaptatie Afname in aantal cellen
Metaplasie Kwalitatieve adaptatie Verandering celtype op een
plaats waar dat normaal niet
gebeurt
Reversibel
Verhoogde kans op dysplasie
Dysplasie Kwalitatieve adaptatie Ongeorganiseerde groei,
architectuur ordeloos en
cellulaire atypie, kenmerken
anaplasie
Vaak voorstadium maligniteit
(ernstige dysplasie=CIS)
Neoplasie Ongecontroleerde Ongecontroleerde
groeistoornis nieuwvorming
Desmoplasie Adaptatie Bindweefselproliferatie
Anaplasie Adaptatie Afwezigheid van uitrijping
=ongedifferentieerd weefsel
Begrippen
Begrip Uitleg
Tumor Zwelling
Eisen waaraan het moet voldoen om tumor te zijn:
Parenchym Functionele cellen van bepaald orgaan
Hieruit bestaat epitheliale tumor
Stroma Bestaat uit vet, vaten, bindweefsel
Ligt om parenchym van tumor heen, tumor heeft stroma nodig om te
groeien
→stroma zorgt dat tumor palpabel is en zichtbaar op beeldvormig
, Differentiatie In hoeverre de tumor morfologisch en functioneel nog lijkt op het
weefsel waaruit het is ontstaan
Benigne tumor: goed gedifferentieerd
Maligne tumor: slecht gedifferentieerd
Criteria differentiatie:
Carcinogenen Factoren die maligne potentie vergroten
Fysisch: zon
Chemisch: asbest
Biologisch: HPV
Proto-oncogen Stimuleren fysiologische groei
Gain of function mutatie
Staat normaal UIT
Mutatie leidt tot ongecontroleerde groei
→voorbeeld: Her-2-neu (mammacarcinoom), RAS
Tumorsuppressorgen Remmen groei, zorgen dat er tijd is om DNA te repareren
Loss of function mutatie
Staat normaal AAN
Mutatie leidt tot ongecontroleerde groei
→voorbeeld: p53 en BRCA1/2
Metastasering Tumor implantatie komt los van de primaire tumor en hecht zich
ergens anders in het lichaam
Vaak lymfogeen of hematogeen, soms ook via pleura (pleuritis
carcinomatosa), via peritoneum (peritoneum carcinomatosa), via
pericard (pericarditis carcinomatosa), subarachnoïdale ruimte.
Doel: 60% curatief, 40% palliatief
Berust op herstellend vermogen van gezonde cellen
1 Gray (Gy) = 1 Joule/kg
Elektromagnetische straling met fotonen (zelfde als röntgenfoto, maar dan 100-1000 keer zoveel energie).
Doordringend vermogen:
1. Fotonen dringen diep door →gammastraling
2. Protonen heel ingewikkeld en kostbaar
3. Elektronen dringen niet diep door
Werking: straling met fotonen → elektronen schieten los → fotonen reageren met DNA en gaan zuurstofradicalen
vormen.
- indirecte schade
2/3 van effect komt door radicalen → bekendste: ozon (zeer reactief)
- directe schade
1/3 van effect komt doordat elektronen zelf het DNA beschadigen
, Snel delende cellen kunnen niet goed herstellen van DNA-schade →handig voor tumors →maar ook bijwerkingen in
snel delende systemen
Toegediend in fracties zodat alle cellen doodgaan.
→hoe kleiner hoeveelheid straling, hoe groter aantal fracties nodig is
Gevoeligheid voor radiotherapie tijdens celcyclus
- cel is alleen gevoelig in G2- en M-fase
- G1-fase: cel is resistent tegen bestraling!
- S-fase: zit hier tussenin
Effecten radiotherapie afhankelijk van:
- Totaal te geven dosis in Gray
- Dosis/fractie
- Aantal fracties
- Totale tijdschema van serie bestralingen
Tumor linker mamma: kijk uit voor stralingsschade aan het hart! →voorkomen: breathhold-techniek
Niet bestralen: 3x zo hoge kans op recidief
Curatieve radiotherapie: bij mammasparende therapie, prostaatkanker, longkanker, darmkanker (neo-adjuvant)
Soorten radiotherapie
Soort Kernmerken
Electieve bestraling Groot gebied met lage dosis
→mamma en darmen
Lokale bestraling Alleen tumor wordt bestraald
→hersenen en longen
Stereotactische radiotherapie Hoge dosis met weinig fracties
=hypofractionering Kan alleen bij kleine tumoren want beschadiging omliggend
weefsel kan groot zijn
→hersenen en longen
Bijwerkingen
Algemeen: vermoeidheid en algehele malaise
Plaats Acuut Chronisch
Duur: 2-3 weken (6 weken) Vanaf 6 maanden
Gevolg van fibrose in bestraald gebied
Huid Tijdelijk haaruitval en Verkleuring, soms ulcus
epidermolyse
Slijmvlies mucositis Atrofie, chronische ontsteking
Beenmerg aplasie
Longen pneumonitis Afgenomen longfunctie
Blaas frequente mictie
Hersenen hersenoedeem Afname cognitie
Darm diarree en misselijkheid
Endocrien Afname hormoonproductie
Reproductie Steriliteit
Bindweefsel Fibrose
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur NJJanssen00. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €12,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.