Kinderoncologie
Kanker bij kinderen is realtief zeldzaam en kent verschillende vormen die elk een andere
behandeling hebben. Behandeling vaak complex en veroorzaakt bijwerkingen en late
effecten. Kans genezing is gestegen, maar blijft de meest frequentste natuurlijke
doodsorzaak bij kinderen.
therapeutische mogelijkheden worden individueler en meer doelgericht.
= <1% van alle kankergevallen is aanwezig bij kinderen.
Soorten kinderkanker
Verdeling van kinderkanker is anders dan bij volwassenen.
Indicatie lager bij Kans genezing bij Andere Bij volwassenen vnl tumoren, Zorg voor late effecten
kinderen kinderen veel vormen bij kinderen vnl woekering in van behandeling
groter lever: hematoblasto belangrijk!
- Hemato-oncologische tumoren (45%)
- Solide tumoren (30-35%)
- Neuro-oncologische tumoren (20-25%)
Meest voorkomende vormen van kinderkanker: leukemie (30%), hersen- en
ruggenmergtumoren (20-25%) en maligne lymfomen (11%).
Epidemiologie
Leeftijd is geassocieerd met het type kinderkanker: meeste kinderen met acute lymfatische
leukemie of blastoom zijn jonger dan 8 jaar. Bij oudere kinderen eerder Hodgkinlymfoom,
testiscarcinoom en botkanker.
Bij meeste kinderen is de oorzaak onbekend, maar omgevingsfactoren zijn wel een
disponerende factor:
- Radioactieve straling best vermijden bij kinderen bv. RX-foto
- Chemicaliën
- Virussen: Epstein-Bar virus = klierkoorts.
Erfelijkheid speelt een kleine rol <10%. Bv. retinoblastoom:
vragen
Gaat ze niet
- Zeldzame tumor van netvlies
- Autosomaal dominant
- Diagnose op heel jonge leeftijd 6-7j
- Hoog risico op andere tumoren: osteosacroom of melanoom
Kind kan ook aangeboren afwijking hebben = cryptorchidie.
Er zijn ook aandoeningen die maken dat kind met onderliggend ziektebeeld meer kans heeft
op kanker. Bv. syndroom van Down, congenitale neutropenie,…
Presenterende klachten en verschijnselen bij kinderkanker
Deze zijn vaak algemeen, aspecifiek en banaal uitziend. Ze kunnen het gevolg zijn van
aandoeningen die veel frequenter voorkomen zoals infecties of trauma’s.
Wanneer klachten langer aanhouden dan te verwachten of wanneer ze progressief zijn:
denken aan maligniteit. De alarmsymptomen zijn indicatie voor spoedverwijzing naar
kinderarts!
Examen: alarmsymptomen
per pathologie (her)kennen.
, Algemene aspecifieke symptomen, passend bij maligniteit
Algemeen AH Circulatie Neurologisch
Malaise, Benauwd, Bleek, moe, bloedingsneiging, Hoofdpijn, braken, krachtverlies,
moe hoesten, LWI hypertensie tintelingen, convulsies
Gastro-intestinaal Infectieus/immunologisch Skelet
Braken, diarree, opgezette buik, Koorts, vergrote lymfeklieren, Pijn, gewrichtszwelling, roodheid
buikpijn huidafwijkingen gewrichten
Kinderen met aangeboren sydroom: grotere kans maligniteit.
- Trisomie 21: hogere kans leukemie
- Neurofribromatose: hofere kans hersentumoren
- Syndroom van Beckwith-Wiedemann: hogere kans hepatoblastoom en Wilmstumor
extra alertheid!
Specifieke klachten, passend bij leukemie
Benauwdheid Bleekheid Vermoeidheid Bloedingen
= opstapeling = tekort aan RBC = door anemie = petechiën, hematomen en
leukemische cellen in slijmvliesbloedingen door
lymfeklieren verdringing normale aanmaak
bloedplaatjes in beenmerg
Neurologische klachten Koorts Lymfeklierzwelling Vergrote lever en milt
= leukemie CZS = koortsmakende = hals, oksel of lies = door opstapeling blasten
stoffen door opstapeling
Pijn Huidafwijkingen
= botpijnen en gewrichtsklachten = door leukemische infiltraten
Specifieke klachten, passend bij lymfoom
Als lymfeklieren snel progressief groeien zonder tekenen van roodheid of pijn of wanneer ze
langer dan 6 weken aanwezig zijn en geen andere reden voor aanwezigheid is: verder
onderzoek naar maligniteit.
Algmene klachten: nachtzweten, koorts en gewichtsverlies. (=b-symptomen)
Benauwdheid Verminderde mictie Buikpijn
= opstapeling maligne lymfocyten = lymfekliermassa verstoort afvoer = massa in buik, nieren of UW
in borstholte en thymus. nieren of UUW door obstructie veroorzaken pijn
Geelzucht Lymfeklierzwelling invaginatie
= wanneer bilirubine door = >1cm die vast aanvoelt of vastzit = ouder dan 6 jaar: reden om
obstructie lever en galwegen niet aan onderlaag en niet rood of resectiemateriaal te laten
naar darmen kan aflopen en in pijnlijk is. bekijken door anatoom-
circulatie terechtkomt = boven of onder sleutelbeen patholoog
vergroot: maligniteit uitsluiten
, Specifieke klachten, passend bij tumor CZS
Hoofdpijn, Toename BWZ Convulsies Coördinatieprobleem Scheelzien
misselijk, schedelomtrek vermindering
braken,
dubbelzien
= verhoogde ICD = idem = idem = tumor grote = tumor 4de ventrikel = afiwjking
hersenen of kleine hersenen hersenstam
Veel plassen en Visusproblemen Pubertas Uitval blaas of Krachtverlies of
drinken praecox ontlastingprobleem gevoelsstoornissen
= te weinig = ingroei in = druk op = druk ruggenmerg = idem
antidiuretisch herssenstructuren hypofyse
hormoon
Specifieke klachten, passend bij solide tumor in bortsholte
Benauwdheid Circulatieprobleem Uitval blaas, darmen Pijn
of benen
= druk trachea, verdrukking = vermidnerde pompfunctie = ingroei ruggenmerg = ingroei in pleura of
longweefsel of pleuravocht door uitstrombelemmering wervels
Specifieke klachten, passend bij solide tumor in buikholte
Opgezette buik Hypertensie Verminderde Urine- Obstipatie Krachtverlies
mictie incontinentie benen
= grote rumor in = ingroei = obstructie = ingroei = idem = idem
buikorganen nierweefsel nier- of ruggenmerg
urinewegen
Minder eetlust of Geelzucht Pijnloze Hematurie Uitwendige
progressief braken zwelling buik zwelling vagina
= obstructie maag = obstructie = per toeval = ingroei in =
of darmen galwegen nierparenchym rabdomyosarcoom
Specifieke klachten, passend bij tumor van spieren, weke delen en botten
Zwelling Pijn Bewegingsbeperking Urine-incontinentie
= bot, gewricht of spier = vooral snachts, = van gewricht of ledemaat = door ingroei
éénzijdige of zenuwpijn ruggenmerg
Obstipatie Krachtverlies benen Bedreigde visus
= door ingroei ruggenmerg = idem = ingroei vanuitspierweefsel
rondom oog