1
Historisch overzicht van de Beeldende Kunsten
https://www.studocu.com/nl-be/document/universiteit-gent/overzicht-van-de-beeldende-
kunst-i/termen-overzicht-begrippen/1276473
● Examen (vragen)
○ kunstwerken:
■ naam, schilder, data (+/- 5 jaar)
■ monumentale werken
■ belgische werken
○ vaktermen: jargon
○ essayvragen (meestal 2)
1. Van ‘Maniera Greca’ tot ‘Internationale Stijl’
a. Maniera Greca: Maniera Greca: Middeleeuwse schilderkunst in Italië onder
sterke invloed van de Byzantijnse kunst
PRE 1300
i. er ontstaat een tendens de werkelijkheid te observeren, voor het eerst
sinds de oudheid → HEEL belangrijke evolutie
→ Sokkelbeelden (1145-1155) - figuren zien er versteend uit
→ Chartres, middenportaal - vorm v/h beeld hangt af van zuil
→ figuren uit oud-testament - bevinden zich in psychologisch isolement
- plooival → speelse geometrische formaties
- je voelt de menselijke anatomie er nog niet
onder
- stilistische eenheid
→ Driekoningenschrijn - Nicolas Van Verdun: één van de belangrijkste
→ Nicolas van Verdun vernieuwers op vlak van …
→ vanaf 1181 - al iets volledig anders in drapering
- Muldenstil = speciale techniek plooienval die
dynamiek suggereert
- enorme invloed op sculptuur in Île de
France
- figuur beweegt + lijkt te converseren
- er ontstaat contact met de toeschouwer
- isolement wordt doorbroken
, 2
→ klosterneuburg-altaarstuk - ingelegd
(detail kruisiging) - figuren zijn nog heel vlak
→ Nicolaas van Verdun - je ziet het lichaam v/d figuur onder de
→ 1181 (vóór 3 Koningen…) drapering verschijnen
- weer fijne plooien → Muldenstil
- grote vernieuwing → grote invloed
→ Kathedraal van Straatsburg, - wereld van verschil met vorig werk
Z-transept, linker portaal, - expressiviteit
tympanon: Dood van de Maagd - heftige, gedifferentieerde emoties
→ ca. 1230 - belangstelling observatie mens
- belangrijk kenmerk Duitse kunst
- hier invloed van Parijse + Duitse kunst
- er ontstaat een mengvorm
→ Kathedraal van Straatsburg, - ecclesia ‘verslaat’ synagoge (+verblinddoekt)
Z-transept, sokkelbeelden - antisemitisme in middeleeuwen
(ecclesia, synagoge) - S-curve → zekere elegantie
→ ca.1230 - staan in Contraposto
- leunen op één been, S-curve
ontstaat → elegantie
- plooien zijn voortzetting muldenstil
- transpositie anatomie = silhouet figuur
zichtbaar onder kledij → draagt ook bij tot
elegantie
, 3
→ Kathedraal van Reims, W- - annunciatie: de aankondiging van de Heilige
façade, centraal portaal, rechter Aartsengel Gabriël aan de Heilige Maagd
sokkelbeelden Maria
→annunciatie (ca.1245-55) - visitatie: het bezoek van Maria aan haar nicht
visitatie (ca.1230-33) Elizabeth die zwanger is van Johannes de
Doper
- oudste groep (visitatie):
- bijna Griekse sculptuur: afgebeeld ls
klassieke Venus
- reveil Griekse kunst VOOR
renaissance
- Elisabeth heeft geprononceerde
gelaatstrekken
- knie zit wel zeer laag
- anatomie nog niet
volledig begrepen, maar
wel een poging
- jongste groep (annunciatie):
- helemaal andere stijl
- realistische drapering
→ Kathedraal van Reims, - glimlach zéér belangrijk
“L’ange au sourire” , W-façade, - zegt alles
linker portaal - kunstenaar komt los van kathedraal en
→ ca. 1245 lacht ons toe
→ Villard de Honnecourt, - Villard de Honnecourt, moet rondtrekkende
schetsboek, Parijs architect geweest zijn
→ ca. 1220-35 - technische tekeningen
+motieven
+menselijke figuren
- toont belangstelling voor geometrie:
veel geometrische figuren in terug te
vinden
- we weten niet waarom hij dit schetsboek heeft
aangelegd
MINIATUURKUNST - aantal tendensen
, 4
→ Psalter van St.Louis, Parijs - Horror Vacui: vrees voor lege ruimtes,
→ 1252-1270 typisch middeleeuwse
- alles wordt opgevuld
- complexe, gothische architectuur
- scene van engelen
- bewogenheid
- observatie menselijkheid
- ze zijn nog steeds heel vlak, maar toch
in beweging
- lineariteit
- alles vlak, maar toch in beweging
- kleurcontrasten → rijkheid
- elegantie
- sfeer doet denken aan l’ange au sourire
- differentiatie van menselijke reacties
→ Tronende Madonna met - kunst sluit nog volledig aan bij iconentaditie
Engelen en Profeten, Uffizi (IT) - vlak, statisch, goud, hiërarchisch
→ ca.1280-90 - hoe belangrijker, hoe groter
- Cimabue wordt vermeld door Dante
- als voorbeeld van menselijke
vergangkelijkheid
- buitengewoon groot (+/- 4m)
- iconografisch: sluit nog volledig aan bij
byzantijnse traditie → maniera greca
- hodegetria-type
- Hodegetria: houding: frontaal aanzicht,
frontaal getroond
- veel rijkdom: goud
- werk wordt verlicht door kaarsen →
flikkert
- vernieuwend?
→ poging om ruimtelijkheid te geven aan troon
→ nogal bescheiden
NU BEGINNEN WE ECHT! (inleiding = over)