Leerdoel
Waarom zijn de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons?
Wat weet je al?
De antwoorden van de opdracht hieronder kun je niet in de tekst vinden. Werk samen met een klasgenoot.
1 In elk rijtje staat één ding dat we niet van de Romeinen hebben. Streep dat door.
broek – spiegel – straat – wijn
Maastricht – Nijmegen – ‘s Hertogenbosch – Utrecht
Berlijn – Londen – Lyon – Keulen
Concordia – Excelsior – Fortuna – Sparta
Vloerverwarming – steenoven – veeteelt – wellness
2 Kleur in de tijdbalk de Romeinse Republiek rood en de Romeinse keizertijd blauw.
Rood: 500 – 30 v. Chr. Blauw: 30 v. Chr – 476 n. Chr.
Slavernij en vrijheid
Bekijk bron 2 en bron W9.
Bron 2 is een reliëf en bron W9 is een standbeeld.
3 Leg uit wat het belangrijkste verschil is tussen een reliëf en een standbeeld.
Bij een reliëf staat het beeldhouwwerk/staan de personen niet los, maar ze zitten vast in de achtergrond.
Bekijk bron 2.
In deze bron zijn vier personen afgebeeld
4 Eén persoon doet iets anders dan de andere drie. Welke persoon is dat en wat is zijn taak?
De persoon rechtsboven (die zijn hand omhoog heeft). Hij is de opzichter. Hij moet kijken of de slaven hun werk
goed doen.
Lees: Je eigen baas!
5 Noteer de twee kenmerken van slavernij die in de tekst staan.
Slaven hadden niet dezelfde rechten als burgers en slaven waren eigendom van hun meester.
Bekijk bron 3.
6 Zijn de personen op dit plaatje slaven volgens jou? Geef een argument vóór en een argument tegen.
Aan de ene kant zijn het wel slaven, want ….
Aan de andere kant zijn het geen slaven want ……
Aan de ene kant zijn het wel slaven, want ze moeten heel hard en lang werken voor heel weinig loon. Ze
zouden dit liever niet doen, maar ze moeten wel: ze hebben geen vrije keuze.
,Aan de andere kant zijn het geen slaven, want ze zijn niet echt eigendom van hun baas. Officieel zijn ze vrij.
Bijzondere helm
Bekijk bron 1 en lees het bijschrift.
Archeologen dachten dat deze helmen niet in echte gevechten werden gebruikt, want de ooggaten zijn te klein
en de helm is te kostbaar voor een echt gevecht. Maar in 1990 werd een ijzeren gezichtsmasker gevonden op
het slagveld.
7 Als jij archeoloog was, zou je mening over het gebruik van de helm zoals te zien in bron 1 dan veranderen
door deze vondst?
Eigen invulling
Bijvoorbeeld: de kans dat dit soort helmen van ijzer ook in echte gevechten werden gebruikt is groot, maar zo’n
kostbare helm als in bron 1 waarschijnlijk niet.
De Romeinen de baas?
Lees: De Romeinen de baas?
De tekst onder het kopje ‘De Romeinen de baas?’ kun je verdelen in drie stukjes. In elk stukje is iets anders
belangrijk.
8 Verdeel de tekst in drieën. Noteer de eerste twee woorden en de laatste twee woorden van elk stukje met
daartussenin drie puntjes.
Stukje 1: Als de Romeinen … Romeinse leger.
Stukje 2: De Romeinen … het gemaakt!
Stukje 3: Maar de … ons land.
Lees: De Romeinen de baas?
9 Geef twee redenen waarom achter ‘De Romeinen de baas’ een vraagteken staat.
Er staat een vraagteken achter ‘De Romeinen de baas’, omdat
1. De leiders van de veroverde volken vaak de baas bleven over hun eigen volk.
2. Er soms ook wel opstanden ontstonden (omdat de veroverde volken vonden dat de Romeinen te veel
de baas speelden).
Bron W1
Weg met de Romeinen!
Eerst zaten ze elkaar flink op te jutten en toen grepen ze allemaal naar de wapens. Koningin Boudicca had de
leiding. Legeraanvoerders kunnen bij de Britten namelijk net zo goed vrouwen als mannen zijn. Eerst gingen
ze fort na fort af, daarna veroverden ze de legerplaatsen en ten slotte vielen ze de stad aan, want daar zaten
volgens hen de echte onderdrukkers. Ze zaten zo vol haat en waren er zo zeker van dat ze zouden winnen,
dat ze heel wreed waren. Want daar zijn ze goed in, die barbaren!
Toen generaal Paulinus hoorde van de opstand, kwam hij gelukkig meteen. Anders waren we Brittannië
waarschijnlijk kwijt geweest. Maar nu waren we er met één veldslag weer de baas.
(Tacitus, Het leven van Agricola, 98 n. Chr. over 60-61 n. Chr.)
Lees: De Romeinen de baas? Lees bron W1.
10 Is deze tekst geschreven door een Romein of door een Brit. Noem twee dingen in de tekst waaraan je dat
kunt zien.
Deze tekst is geschreven door een Brit. 1. Anders had hij niet hoeven uitleggen hoe het bij de Britten zit met
vrouwen als legerleiders. 2. De Britten worden: ‘die barbaren’ genoemd. Dat zouden ze van zichzelf nooit
zeggen. Als het aan het eind over de Romeinen gaat, staat er ‘we’ en dat zijn de Romeinen.
Het belang van de Romeinen
Lees: Waarom zijn de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons?
11 Leg uit hoe de bevolking van ons land dingen uit de Grieks-Romeinse cultuur leerde kennen.
Soldaten en handelaren kenden Romeinse gewoonten en producten en zij hadden contact met de mensen hier
en konden zo die gewoonten en producten doorgeven/verkopen.
,Lees: Waarom zijn de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons?
12 In juni 2018 gaven Beyoncé en Jay-Z een concert in de Johan Cruijff Arena. De Telegraaf schreef erover: ‘Jay-
Z (48) was weer jaloersmakend sterk tijdens zijn inmiddels lang en breed klassieke Public Service
Announcement.’
Probeer zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat hij hier met het woord ‘klassiek’ bedoelt.
‘Klassiek’ betekent hier dat heel veel mensen het kennen en het heel mooi of heel goed vinden.
Bron W2
Lees: Waarom zijn de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons? Bekijk bron W2.
13 De afbeelding van bron W2 komt uit een gebouw waar vroeger rechtgesproken werd. Audi et alteram
partem betekent: luister ook naar de andere partij.
Leg uit hoe het komt dat veel Nederlandse rechtsregels ook nu nog in het Latijn worden gezegd.
De Nederlandse en Europese rechtspraak komt voor een groot deel uit de rechtspraak van de Romeinen.
Lees: Waarom zijn de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons?
14 Noem drie dingen in onze maatschappij waarbij je de invloed van het christendom terugziet.
Soldaten en handelaren kenden Romeinse gewoonten en producten en zij hadden contact met de mensen hier
en konden zo die gewoonten en producten doorgeven/verkopen.
Leerdoel
Hoe groeide Rome uit van stadstaat tot wereldrijk?
Wat weet je al?
Lees: Leren van Grieken en Etrusken.
15 Weet je nog waardoor er zoveel Grieken in Zuid-Italië woonden?
, - De Griekse stadstaten hebben veel kolonies gesticht in Zuid-Italië.
- De Grieken zijn daar komen wonen na de veroveringen van Alexander de Grote.
- De Romeinen hadden de Grieken als krijgsgevangenen meegenomen naar Italië.
- De Grieken waren daar komen wonen om handel te drijven.
Lees: Leren van Grieken en Etrusken. Bekijk bron 6.
16 Geef op de kaart aan waar volgens jou het gebied van de Etrusken ligt. In de tekst staan twee zinnen die je
kunnen helpen.
In ieder geval de band ten noorden van Rome (Toscane, het moederland van de Tusci = Etrusken). In de tekst
staat dat ze een machtig volk waren in Midden-Italië en het feit dat de handelsroute naar Zuid-Italië via Rome
loopt. Zie bron ## uit hoofdstuk 2. (= feniks ed2_1hv_bron 8, p. 34) voor (ruimer) Etruskisch gebied.
Romulus en Remus
Lees: Romulus en Remus.
17 In de tekst staat dat de tweeling ruzie kreeg. Bij die ruzie werd een van de twee gedood.
Wie werd gedood: Romulus of Remus? Leg je antwoord uit en gebruik daarbij de tekst.
Remus werd gedood (door Romulus). In de tekst staat dat ze ruzie kregen over de naam. Rome is genoemd
naar Romulus, dus die heeft gewonnen.
Bekijk bron 4.
18 Omcirkel in de afbeelding één ding dat je mooi vindt en zet een rechthoek om wat je niet zo goed vindt.
Schrijf voor allebei op waarom je dat vindt.
[eigen invulling] Bijvoorbeeld: kop van de wolf is net echt en laat zien dat het dier goed oplet. Tweeling is niet
zo mooi: in verhouding veel te klein en als ze nog zo jong zijn, kunnen ze helemaal niet zelfstandig zitten en
knielen.
Oorzaak en gevolg
Lees: Leren van Grieken en Etrusken.
19 Haal drie oorzaken voor de groei van Rome uit de tekst.
1. Je kon bij Rome de Tiber oversteken.
2. Veel (handels)wegen kwamen er samen.
Evt. 1 en 2 samen: ze maakten gebruik van de gunstige ligging van Rome.
3. Rome kon (het dure) zout leveren.
4. Ze maakten goed gebruik van de kennis en ervaring van Etrusken en Grieken.
5. Ze leerden van de Grieken: de aanleg van havens, het alfabet en het gebruik van munten.
De tijd indelen
Lees: Van stadstaat naar wereldmacht. Bekijk bron 6.
Rome groeide vanaf ca. 500 v. Chr. door veroveringen uit tot een groot rijk.
20 Zet de oorlogen in de juiste volgorde.
1 Oorlog tegen de Grieken in Zuid-Italië
2 Oorlog tegen de Grieken in Griekenland
3 Oorlog tegen de Etrusken en andere Italische volken
4 Oorlog tegen de Carthagers
De juiste volgorde is: 3, 1, 4, 2
Griekse geschiedenis
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur husseinsidra8. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.