Medische wetenschappen Pathologie
Spijsverteringsstelsel (Dr. De schepper)
Het gastro-intestinaal (GI) systeem
Ongeveer 6-tal meter
Slokdarm:
- Enkel transport (gespierde buis)
Maag:
- Malen en verteren
Dunne darm:
- Verteren en absorberen
Dikke darm:
- Concentreren en fermenteren. Vertering geeft gasvorming
Aars:
- Exit
Lever:
- Afvalverweking
- Opslag energiebronnen
- Aanmaak eiwitten
Pancreas:
- Verteringsenzymen
- Insuline
Galwegen:
- Vetvertering. Als je veel vet eet gaat je galblaas veel sap maken.
Buikpijn
Viscerale pijn Somatische pijn
Karakter Dof, vaag Scherp omschreven
Lokalisatie Weinig omschreven Goed te lokaliseren
Timing Gradueel, vaag Acuut, scherp op en af
Zeer hevige acuut optredende buikpijn acuut abdomen. Onderliggende aandoening is
vaak ernstig en soms levensbedreigend.
Goede pijnanamnese en klinisch onderzoek richtgevend
- Viscerale pijn
Inwendig orgaan ondervindt schade, zenuwbanen autonome
zenuwstelsel worden geactiveerd die pijnsignaal naar ruggenmerg
voort geleiden en zo verder naar CZS gaan. zenuwsignaal actief
aanleiding geven tot gewaarwording van pijn
- Somatische pijn
Pijnzenuw van bv. Huid of muscoloskeletaal systeem wordt
geactiveerd.
1
,Koliekpijn
Op en af golvende pijn, voorkomen bij schade aan hol orgaan, orgaan tegen
weerstand in pompt
Intens
Misselijkheid en braken
Bewegingsdrang
Vaak met uitstraling: pijn gaan ontwikkelen niet perse waar het gesitueerd is
Bv. Galkolieken, nierkolieken
Gal ligt onder de lever, rechter hypochonder en daar gaan mensen koliekpijn krijgen.
Peritoneale prikkeling
Aantasting buikvlies (beschadigd, geïrriteerd of ontstoken)
– Visceraal (viscerale pijn)
– Parietaal (somatische pijn)
• Scherper
• Continu
• Vervoerspijn
• Loslaatpijn (buik induwen, plots loslaten trilling erg pijnlijk) en
spierverzet (spieren buikwand thv oorzaak: erg gespannen)
• Wordt erger bij schokken, hoesten en stappen
• Uitgelokt worden door ernstige ontsteking van abdominaal orgaan dat
tegen buikvlies ligt
• Diffuus peritoneaal geprikkelde buik acuut abdomen
Wandpijn
Puur somatische pijn
Met 1 vinger te duiden
Buikwandproblemen
– Spieren
– Huid
– Zenuwbanen
Mogelijke oorzaken: trauma, postoperatieve pijn en zenuwpijn
Gemengde pijn = een overgang van het ene pijnpatroon in het ander.
bv. :appendicitis begint vaak met viscerale pijn om dan over te gaan naar peritoneale pijn.
Psychogene pijn = Is buikpijn van een patiënt die er (om welke reden ook) “een schepje
bovenop doet”, dit wil NIET zeggen dat het probleem niet serieus bekeken moet worden.
Uitstralingspijn
Gerefereerde pijn
Niet steeds op plaats van de origine van pijnklachten gevoeld
2
, Samenkomen van verschillende gevoelszenuwbanen thv het ruggenmerg waarbij
prikkeling ene zenuwbaan leidt tot prikkeling van de andere
Bv. galblaasontsteking
Pijnpatronen toegepast: appendicitis
Fase 1: viscerale pijn
§ Peri-umbilicaal
Fase 2: pariëtale (somatische) pijn
§ Mc-Burney punt
Nevenverschijnselen buikpijn
Koorts
Infectie of inflammatoir proces.
Combi met peritoneale pijn ernstig onderliggend probleem
Sepsis
Extreme inflammatoire cascade
Uitzetting bloedvaten, vrijzetting stoffen door bacteriën en wbc. Lokale roodheid,
warmte, pijn en zwelling. Bacteriën en ontstekingsmediatoren door lekkende
bloedvatwand dringen en in algemene circulatie komen veralgemeende reactie
Bacteriëmie
Vasodilatatie, activatie inflammatoire cellen
Septische shock: perfusie van vitale organen schiet tekort, orgaandoorbloeding komt
in gedrang
- Koorts, frissons (rillingen)
- Hypotensie, tachycardie
- Laag urinedebiet
- Gemarbreerde huid
- Sepsische kraag door vasodilatatie (rood-roze blos op gelaat en hals)
Shock
Toestand waarbij deel van organen te weinig bloed en zuurstof krijgen niet meer
functioneren (orgaanfalen)
Reactie: bloedvoorziening naar niet-vitale organen door extra vasoconstrictie
afsluiten meest vitale organen (hersenen en hart) langer van bloed en zuurstof
voorzien
Alle organen buiten hersenen en hart zijn niet-vitaal
Progressieve multipel orgaan falen grote hoeveelheden toxische afvalproducten in
bloedstroom terecht
Hypovolemische shock (digestieve bloeding
- Lage bloeddruk, snelle pols, bleke klamme huid, laag urinedebiet
Septische shock
Cardiogene shock (hartfalen) en anafylactische shock (allergische reactie)
Braken
Koffiegruis
– Verteerd bloed (word zwart, kan dat er bloeding is geweest)
– Dilatatievocht bij een obstructie (vocht dat blijft staan)
3
, Groen
- Dundarmvocht bij ileus
Hematemesis (bloed)
– Bloedingsoorzaak proximaal van Treitz (deel waar darm n-knikt en naar
beneden gaat) digestieve bloeding
Fecaloid braken (bruin)
– Bruin, stinkend, wijst op distale obstructie
–
2 belangrijke syndromen die acute buikpijn veroorzaken
Ze komen frequent voor, en moeten veelal heelkundig worden opgelost. Het probleem
onderkennen = het verschil tussen een ingreep op tijd en een chirurgisch probleem.
Onbehandeld leiden deze syndromen dan ook steeds fataal af.
1. Obstructie (ileus)
Probleem met normale doorstroom van darminhoud.
Braken, Abdominale distensie (druk stapelt op dus buik gaat opblazen), wegvallen
stoelgang ne flatus
Paralytische ileus
– Gehele maag-darmstelsel verlamnd, geen normake darmbewegingen meer
– Paralyse
– Continue pijn
– Na abdominale heelkunde (postoperatieve ileus)
– Onbekednde redenen (pseudo-obstructie)
Mechanische obstructie
– Vernauwing in het darmstelsel, adhesie, tumor
Vernauwing darmlumen (stenose door ontsteking, littekenweefsel of
tumor)
Rondom darm, van buitenaf dichtdrukken (vergroeiing na eerdere
abdominale heelkunde)
– Koliekpijnen
Behandeling
– Onderliggende oorzaak
– Druk verminderen: maagsonde plaatsen! Anders risico op perforatie
– NPO en IV vocht en elektroluten
2. De perforatie van een hol orgaan
oorzaken:
a. Maagperforatie (ulcus)
b. Dundarmperforatie
c. Colonperforatie
d. Gelijk welke lekkende sutuur na ingreep
Gevolgen:
Door het lekken peritonitis
Geleidelijk aan ook sepsis
Door combinatie van hypovolemie en bacteriëmie Shock
4