Dit document omvat de uitwerking van de leerdoelen van AZT4 (zie onderstaande inhoudsopgave). Ook zijn alle colleges uitgebreid uitgewerkt. De extra notities van de nabespreking zijn toegevoegd. Ik gebruik dit document nog vaak als naslagwerk sinds diplomeren.
Les 1 – College: Centraal Zenuws...
Inhoud
Les 1 – College: Centraal Zenuwstelsel deel 1 ..................................................................................................... 2
AZT anatomie en fysiologie - voorbereidingsopdrachten zenuwstelsel 1 en 2............................................... 9
Les van Tessa uitgewerkt ............................................................................................................................... 30
Opdracht: Vul het juiste antwoord in op de puntjes..................................................................................... 34
Les 2 – College: Basale Farmacologie en infuusvloeistoffen ............................................................................. 41
Les 4 - ‘Taak bezint eer ge begint’ ..................................................................................................................... 45
Les 5 – Leerdoelen college: Circulatie en Anesthesie........................................................................................ 49
Les 5 - College uitgewerkt: Circulatie en anesthesie ......................................................................................... 68
College anesthesie en het hart (extra diepgaande aanvullingen) ................................................................. 98
Les 6 – Taak "Valhelm Noodzaak" ................................................................................................................... 122
Poorttheorie (Melzack en Wall) .................................................................................................................. 122
Soorten pijn ................................................................................................................................................. 122
Fundamentele principes van pijn ................................................................................................................ 123
Soorten zenuwvezels ................................................................................................................................... 127
Samenvatting pijn juf Daniëlle..................................................................................................................... 128
Les 8: Taak "de klant is koning" ................................................................................................................. 129
Les 9 – College: Hart en Anesthesie ................................................................................................................ 137
Les 10 – Taak "Een dagje Urologie" (kinderanesthesie globaal en urologie) .................................................. 142
Les 11 – College: Locoregionale technieken en farmacologie ........................................................................ 154
Les 11 – College locoregionale technieken uitgewerkt ................................................................................... 166
Les 12 – College Longen en Anesthesie ........................................................................................................... 172
,Les 1 – College: Centraal Zenuwstelsel deel 1
1. de algemene functies van zenuwweefsel benoemen
De functie van zenuwweefsel is impulsgeleiding waardoor animale en vegetatieve functies van het
lichaam uitgevoerd kunnen worden.
2. de histologische kenmerken van zenuwweefsel beschrijven, waaronder de bouw van een
neuron en de soorten neuronen, de eigenschappen en de neuromusculaire - en de
neuroneurale junction (synaps/motorisch eindplaatje)
Bouw neuron
(1) een cellichaam
(2) verschillende vertakte, gevoelige dendrieten (die binnenkomende signalen opvangen)
(3) een lang axon dat uitgaande signalen geleidt in de richting van éen of meer (4)
synapsknoppen
Neuronen kunnen verschillende vormen hebben. Het meest voorkomende type neuron in het CZS
is een multipolair neuron. Het cellichaam van een typische neuron bevat een grote, ronde celkern
met een opvallend kernlichaampje.
Soorten neuronen
De miljarden neuronen in het zenuwstelsel zijn verschillend van vorm. Op basis van de relatie van
de dendrieten tot het cellichaam en axon worden neuronen in drie typen verdeeld:
1. Multipolaire neuronen
2. Unipolaire neuronen
3. Bipolaire neuronen
1. Multipolaire neuronen
Een multipolaire neuron heeft twee of meer dendrieten en één enkel axon. In het CZS komen deze
neuronen het meest voor. Alle motorische zenuwcellen, die skeletspieren aansturen, zijn multipolair.
2. Unipolaire neuronen
Bij een unipolair neuron lopen de dendrieten en het axon in elkaar over en het cellichaam ligt aan
één zijde. Bij een unipolair neuron begint de actiepotentiaal bij het uiteinde van de dendrieten en de
rest van de uitloper wordt als een axon beschouwd. De meeste sensibele neuronen van het perifere
zenuwstelsel zijn unipolair.
3. Bipolaire neuronen
Bipolaire neuronen hebben twee uitlopers, één dendriet en één axon met het cellichaam daar
tussenin. Bipolaire neuronen zijn zeldzaam, mar komen voor in speciale zintuigen, waar de
informatie omtrent het zien, ruiken of horen vanaf zintuigcellen naar andere neuronen doorgeven.
,Eigenschappen neuromusculaire junction
De neuromusculaire overgang is de ruimte tussen het uiteinde van het axon en de spiermembraan.
Eigenschappen neuroneurale junction
De neuroneurale junction is de ruimte tussen het uiteinde van het axon en een neuron.
3. onderscheid maken tussen neuronen en neuroglia op basis van structuur en functie
Zenuwweefsel bestaat uit twee soorten cellen: neuronen en neuroglia.
Neuronen (zenuwcellen) zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel. Bij alle neurale functies
communiceren neuronen zowel onderling als met andere celtypen.
Neuroglia (steuncellen) is het steunweefsel van het zenuwstelsel bestaande uit een fijn
ondersteunend reticulum of netwerk waarin zich typische vertakte cellen, de neurogliacellen,
bevinden. Een deel van die cellen werkt als fagocyten. Hoewel de neurogliacellen veel kleiner zijn
dan neuronen, zijn ze veel talrijker. In tegenstelling tot neuronen, behouden de meeste gliacellen
het vermogen zich te delen.
Neuronen vervoeren impulsen (elektrische stroompjes); neuroglia verzorgen, onderhouden en
beschermen de neuronen.
4. de kenmerken van sensoren beschrijven, de indeling in intero-exterosensoren, de indeling
op grond van prikkel en de zintuigen benoemen
Een sensor (receptor) is een gespecialiseerde cel die prikkels opvangt en in impulsen omzet. Een
prikkel is een veranderde omstandigheid in de omgeving van de sensor. Op basis van de herkomst
van de prikkels kunnen sensoren ingedeeld worden in interosensoren, propriosensoren en
exterosensoren.
Receptoren (sensoren) kunnen worden ingedeeld aan de hand van informatie die ze registreren.
Twee type somatische zintuigen registreren informatie omtrent de buitenwereld of omtrent onze
lichaamshouding.
1. Externe receptoren leveren informatie omtrent de uitwendige omgeving in de vorm van
aanraking, temperatuur en druk en de meer complexe zintuigen van zien ruiken, horen en tast.
2. Proprioceptoren registreren de positie en beweging van skeletspieren en gewrichten
,3. Viscerela receptoren of interne receptoren registreren de activiteiten van het spijsverterings-,
ademhalings-, bloedvaten-, uitscheidings- en voortplantingsstelsel en zorgen voor
gewaarwordingen van druk diep in het lichaam, smaak en pijn.
Functionele indeling neuronen
Naar de functie worden neuronen in drie groepen verdeeld:
sensibele neuronen, motorische neuronen en schakelcellen.
1. Sensibele neuronen
De circa tien miljoen sensibele neuronen in het menselijk lichaam vormen het afferente
(afvoerende) gedeelte van het PZS. Sensibele neuronen ontvangen informatie van de zintuigcellen
die het uitwendige en het inwendige milieu waarnemen en daarna de informatie naar de andere
neuronen in het CZS doorgeven (ruggenmerg of hersenen). De informatie kan worden doorgegeven
aan een dendriet van een sensibele neuron of aan een gespecialiseerde cel in een ander weefsel
die met het sensibele neuron in verbinding staat.
2. Motorische neuronen
De half miljoen motorische neuronen van het efferente gedeelte geleiden impulsen van het CZS
naar andere weefsels, organen of orgaanstelsels. De perifere doelcellen waarmee ze in verbinding
staan, worden effectoren genoemd, omdat ze reageren door iets te doen. Een skeletspier is
bijvoorbeeld een effector die na stimulatie door het zenuwstelsel samentrekt. Neuronen in de twee
efferente gedeelten van het PZS zijn verbonden met afzonderlijke groepen effectoren. De
somatische motorische neuronen van het somatische zenuwstelsel zijn verbonden met
skeletspieren, terwijl de visceromotorische neuronen van het autonome zenuwstelsel met alle
andere effectoren verbonden zijn, zoals de hartspier, glad spierweefsel en klieren.
3. Schakelcellen
De twintig miljard schakelcellen of associatieneuronen, bevinden zich geheel in de hersenen en in
het ruggenmerg. Zoals de naam al aangeeft, verbinden schakelcellen andere neuronen. Ze zijn
verantwoordelijk voor het doorschakelen van sensorische informatie en voor de coördinatie van
motorische activiteit. Hoe complexer de reactie op een bepaalde prikkel, hoe groter het aantal
schakelcellen dat daarbij betrokken is. Schakelcellen spelen ook een rol bij alle hogere functies,
zoals het geheugen, plannen en leren.
5. de twee belangrijkste indelingen (anatomisch en fysiologisch) van het zenuwstelsel
beschrijven en hun algemene kenmerken en functies
Anatomische indeling
De anatomische indeling gebeurt op basis van de bouw en de ligging van het zenuwstelsel. We
onderscheiden het centrale zenuwstelsel (CZS) en het perifere zenuwstelsel (PZS).
Het centrale zenuwstelsel:
ligt binnen de beschermende botten van de schedel en de wervelkolom;
bestaat uit de hersenen (98% van zenuwstelsel) en het ruggenmerg.
De delen van de hersenen zijn: grote hersenen, tussenhersenen, hersenstam en kleine hersenen.
Het perifere zenuwstelsel:
ligt grotendeels buiten de schedel en de wervelkolom;
verbindt het centraal zenuwstelsel met de organen;
bestaat uit de hersenzenuwen, de ruggenmergszenuwen, de grensstreng en de zenuwen van het
vegetatieve zenuwstelsel.
Fysiologische indeling
De fysiologische indeling gebeurt op basis van de functie van het zenuwstelsel. Drie aspecten
hierbij zijn: integratie, hiërarchie en richting van het signaal.
,Integratie is het goed op elkaar afgestemd zijn van de organen en gebeurt zowel door het
vegetatieve zenuwstelsel als het animale zenuwstelsel.
Het vegetatieve zenuwstelsel:
- verzorgt de integratie van de vegetatieve stelsels;
- werkt autonoom (onwillekeurig), buiten de wil om;
- bestaat uit twee delen met een antagonistische werking: het sympathische zenuwstelsel (actief bij
actie van het lichaam) en het parasympathische zenuwstelsel (actief bij rust van het lichaam).
Het animale zenuwstelsel:
- verzorgt de integratie tussen lichaam en omgeving door middel van communicatie en gedrag;
- werkt willekeurig, onder invloed van de wil.
Wat betreft functie is er een zekere mate van hiërarchie in het zenuwstelsel. De hersenen zijn de
‘baas’; zij regelen het bewustzijn en laten het lichaam al of niet reageren.
Op basis van de richting van het signaal (de impulsen) onderscheiden we:
- afferente (aanvoerende) informatie, verloopt via sensibele zenuwbanen in de richting van de grote
hersenen;
- efferente (afvoerende) informatie, verloopt via motorische zenuwbanen in de richting van de
periferie;
- korte zenuwbanen, zijn niet efferent of afferent maar verzorgen schakelingen binnen het CZS.
6. algemene begrippen als grijze en witte stof, nucleus en kern, tractus en zenuw plaatsen in
het CZS of PZS
Grijze stof
De grijze stof (of substantia grisea) is het deel van het centrale zenuwstelsel dat de cellichamen van
de zenuwcellen, de dendrieten en de korte axonen bevat.
De grijze stof bevindt zich in de hersenen vooral (maar niet uitsluitend) aan de buitenkant, waar het
de cortex cerebri, de schors van de grote hersenen, en de cortex cerebelli, de schors van de kleine
hersenen, vormt. In het ruggenmerg bevindt de grijze stof zich in tegenstelling tot de hersenen juist
aan de binnenkant.
De grijze stof heeft als functie het verwerken van informatie
Witte stof
De witte stof (of substantia alba) is het deel van het centraal zenuwstelsel dat de axonen, de
gemyeliniseerde uitlopers (neurieten) van zenuwcellen bevat.
Deze axonen verbinden de verschillende hersengebieden met grijze stof met elkaar en geleiden de
zenuwimpulsen tussen neuronen. De witte stof in de hersenen en in het ruggenmerg bevat geen
dendrieten. Deze zijn alleen in grijze stof aanwezig, samen met zenuwcellichamen en kortere
axonen.
In het ruggenmerg ligt de witte stof aan de buitenkant van de grijze stof.
In de hersenen wordt de witte stof door grijze stof omgeven. Hier bevinden zich twee soorten witte
stof. De eerste soort witte stof zijn de verbindingen tussen hersenschorsgebieden die naast elkaar
liggen en wordt subcorticale witte stof genoemd. De andere soort witte stof in de hersenen verbindt
delen van de hersenen die verder van elkaar liggen en heet periventriculaire witte stof. Dit komt
doordat deze banen onder andere rondom de hersenventrikels liggen. Wel bevinden zich binnen de
witte stof kleine gebieden met grijze stof, de nuclei.
De witte stof kan gezien worden als de delen van het zenuwstelsel die verantwoordelijk zijn voor
informatieoverdracht. De witte stof verzorgt de communicatie tussen de zenuwcellen.
, Nucleus en kern
Kern of nucleus = groep bij elkaar horende neuronen in CZS
Ganglion = groep bij elkaar horende neuronen in het PZS
Tractus en zenuw
Baan of tractus = bundel zenuwuitlopers in het CZS
Zenuw = bundel zenuwuitlopers in het PZS
7. de gebeurtenissen beschrijven die plaatsvinden bij het opwekken van een bewuste
beweging
Reactie die ontstaat vanuit het bewegingscentrum van de grote hersenen. Motorische zenuwen van
het animale zenuwstelsel sturen impuls naar je spieren.
8. de bouw en functie van de verschillende onderdelen van het zenuwstelsel beschrijven
(leidraad hierbij is de collegestof en de zelfstudieopdrachten):
o Cerebrum
Het cerebrum (de grote hersenen), het grootste gedeelte van de hersenen, is de plaats waar
bewuste gedachten ontstaan en verstandelijke functies worden uitgevoerd.
Een groot deel van de grote hersenen is betrokken bij het ontvangen van somatisch-sensorische
informatie en oefent daarna willekeurige of onwillekeurige controle uit over somatische motorische
neuronen. In het algemeen zijn wij ons van deze gebeurtenissen bewust. Het grootste deel van de
sensorische verwerking en alle visceromotorische (autonome) functies worden elders in de
hersenen uitgevoerd. De grote hersenen bestaan ui grijze en witte stof. Grijze stof bevindt zich in
een oppervlakkig gelegen laag van de hersenschors en in diepere basale kernen. De centraal
gelegen witte stof, die uit gemyeliniseerde axonen bestaat, ligt onder de hersenschors en omgeeft
basale kernen.
o Diëncephalon
Het diencephalon bevat schakelcentra die bewust en onbewuste sensorische informatie en
motorische impulsen genereren. Het omgeeft het derde ventrikel en bestaat uit de epithalamus, de
thalamus en de hypothalamus.
o Cerebellum
De functie van de kleine hersenen is het uitgebalanceerd laten verlopen van bewegingen. Het zorgt
voor de coördinatie van bewegingen, bijvoorbeeld dat je met je vinger naar je neus toe kunt
bewegen. Daarnaast zorgt het ervoor dat je bij voetje voor voetje lopen niet omvalt.
Het cerebellum vormen een automatisch verwerkingscentrum. De twee voornaamste functies van
het cerebellum zijn het aanpassen van de houdingsspieren van het lichaam om het evenwicht te
bewaren en het programmeren en nauwkeurig aanpassen van bewegingen die op bewust en
onbewust niveau worden gereguleerd. Deze functies worden indirect uitgevoerd door het reguleren
van de activiteit langs de motorische banen bij de schors van de grote hersenen, de basale kernen
en de hersenstam.
o Truncus cerebri
De hersenstam of truncus cerebri ligt diep in de hersenen, en leidt tot het ruggenmerg. Het bestaat
uit het verlengde merg (medulla oblongata), de pons (of brug) en de middenhersenen
(mesencephalon).
De hersenstam controleert en reguleert het autonome zenuwstelsel; ademhaling, hartslag,
bloeddruk en bloedsomloop, reflexen van het zien en horen (schrikreactie) zweten, spijsvertering,
lichaamstemperatuur, pupilgrootte.
De hersenstam heeft invloed op alertheid, proeven, kauwen en slikken, vorming van speeksel,
overgeven, plassen, vermogen om te slapen, (regulatie slaap-waak cyclus), seksuele functies,
gevoel van evenwicht (vestibulair) en het voelen van zwaartekracht.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Kirstn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
