Samenvatting Biologie
H14: waarnemen
Paragraaf 1
Zintuigcellen = gespecialiseerde cellen die reageren op een adequate prikkel.
- Adequate prikkel = het type prikkel waarvoor een bepaald type zintuigcel gevoelig is.
Evenwichtszintuigen = zintuig dat de stand en bewegingen van je hoofd registreert. Ze
bevingen zich in het inwendige deel van het oor. Je hebt twee evenwichtszintuigen.
Geeft informatie over op welke manier jij staat en beweegt. Zorgt er NIET voor dat je
evenwicht bewaart.
Evenwichtszinguiten bestaan uit:
Centrale deel
Vestibulum - Maculae
- Gevuld met de vloeistof endolymfe
Drie halfcirkelvormige - Cupulae
kanalen. - Gevuld met de vloeistof endolymfe
Cupulae neem je draaibewegingen met je hoofd waar.
Maculae hiermee neem je rechtlijnige versnellingen en
vertragingen van je hoofd waar.
Vanuit de Maculae krijg je informatie over de stand van je hoofd ten opzichte van de
zwaartekracht en over een rechtlijnige versnelling. Haarcellen (zintuigcellen) in de macula
steken met lange ciliën (zintuigharen) in een geleilaag met daar boven een laagje
kalksteentjes BINAS T87D.
Kalksteentjes versnellen en maken de ciliën gevoelig voor zwaartekracht. (Denk aan een
sneeuwbal die van de heuvel rolt).
Sensorische zenuwcellen = versturen informatie, nemen de informatie waar.
Informatie over draaibewegingen van je hoofd, komt uit de drie halfcirkelvormige kanalen.
Drie verschillende bewegingen registeren:
Ja-knikken
Nou-ja schudden (= hoofd van links naar rechts naar de schouder laten zakken)
Nee schudden
, Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met daarin haarcellen met lange ciliën. Die ciliën
steken in een geleiachtige massa (deze vertraagt bewegingen), de cupula, die vrij heen en
weer kan bewegen met de endolymfe mee. Aan het begin en het einde van een draaiing
bewegen de cupulae door de trage endolymfe ten opzichte van de wand van de kanalen.
Ciliën worden platgedrukt/ buigen door lymfevloeistof en sturen impulsen naar de
hersenstam.
Zintuigcellen = vangen prikkels op en transformeren naar een impuls.
Receptorcellen hebben net als neuronen een rustpotentiaal.
Adequate prikkel = een invloed uit de omgeving die past bij een zintuig.
Een adequate prikkel leidt in de cel tot verandering van de membraanpotentiaal, door het
openen (of dicht gaan) van ion poorten.
Vier soorten Mechanoreceptoren Thermorecptoren Chemoreceptoren Fotoreceptoren
receptoren
Reageren op Mechanische prikkeling, het Temperatuurs- Bepaalde stoffen. Licht.
buigen van de ciliën verandering
Plaats Capulae en de maculae van In je huid In je neus en tong In je ogen
Zintuigcellen je evenwicht. Ook sommige
druk en rek in je huid.
Ion poorten Vormverandering van het Een Een secundaire boodschapper bindt
openen celmembraan. warmtegevoelig aan doelwitmoleculen op de
onder eiwit. ionpoorten, die daardoor open of dicht
invloed van gaan.
Zodra de prikkeldrempel (drempelwaarde) van het receptorcelmembraan bereikt:
1. Volledige depolarisatie vindt plaats.
2. Dat zorgt dat Ca2+ -poorten openen, Ca2+ stroomt naar binnen.
3. Receptorcellen lozen een exciterende neurotransmitter in een synaps met een
sensorisch neuron.
Impulsfrequentie = bepaalt de hoeveelheid neurotransmitters die vrijkomt. Geeft informatie
over de sterkte van de prikkel. Sterkere prikkel hogere impulsfrequentie.
Pijnreceptoren = Zenuwceluiteinden (GEEN zintuigcellen) die reageren op prikkels die
schade kunnen geven, zoals te hoge temperatuur, te hoge druk ect. De prikkeldrempel van
pijnreceptoren ligt veel hoger dan die van zintuigcellen. Zij geven hun informatie via het
ruggenmerg door aan pijncentra in de grote hersenen.
Door een langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel van een receptor cel
omhooggaan. De receptor reageert dan minder op de adequate prikkel = adaptatie/
gewenning.
Oppervlakkige tastzintuigen in je huid vertonen heel snel adaptatie (kleding).
Dieperliggende drukzintuigencellen vertonen weinig adaptatie (knellende schoen).
Pijnzintuigjes vertonen GEEN gewenning (schaafwond).
Recht op staan (je zwaait langzaam heen en weer):
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur hannehoek. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
