1
Interieurgeschiedenis
Deel 1
(Data kennen! -> belangrijkste: iconische interieurs)
2. Prehistorie
Grotten van Altamira en Lascaux
15 000 VC – 10 000 VC
• = eerste woonomgevingen
• Grot = buitenschil met daarin constructie van organische structuren (bv. Hout) -> ‘tent’
• Opgedeeld in zones: 1. Buitenzijde = mannen (te zien aan de symbolen; jacht, sterren, ..)
2. Binnenzijde= vrouwen (vruchtbaarheidssymbolen)
=> Theorie: mannen jagen en vrouwen bleven in grotten (om bv. voor kinderen zorgen)
• Waren TIJDELIJKE woningen, men bewoog met de seizoenen mee en namen hun ‘tenten’ telkens mee
-> Collectieve kennis werd doorgegeven en constructies werden meegenomen van grot naar grot
-> Bewoners: jagers en zwervers, geen sedentaire (stilstaande) bevolking
• Mensen communiceerden door muurtekeningen
• Onderzoeken zijn gebaseerd op theorieën want geen teksten
• Door bepaalde technieken wel onderzoeken hoe ze daar woonden en hoe muurschilderingen gemaakt,
schaarse vondsten zijn bronnen
➔ Welk materiaal muurschilderingen?:
- verf: mengsel water, dierlijke vetten en natuurlijke pigmenten (oa. mangaanoxide, rode en gele oker en
houtskool) -> meestal zelfde kleurenpatroon zwart, oker, geel en rood
- Penselen: mos en boombast, holle botjes (bv. van konijnen) → binnen in het bot stak men verf =
verfspuit
- soms rechtstreeks op de rotswand gespuugd, met de vingers in de rode leem gedoopt, …
- gebruik maken welvingen van rotswand voor extra dimensie
➔ Wat voor muurschilderingen?:
- Mens niet vaak afgebeeld, uitzonderingen: heel schematisch ,vaak dieren (levensgroot)
- Waarom? 2 theorieën:
1. Animisme= het geloof dat alles een ziel/ spirituele, goddelijke kracht heeft behalve zichzelf.
Dieren hebben dus magische betekenis, dit vonden ze even belangrijk als comfort in hun
interieur
2. Weinig kennis anatomie mens ( vindt prof dom want kennen ook anatomie dier)
➔ Betekenis?
- Educatieve betekenis / functie
- Communicatiemiddel met Goden
➔ Waarom zo goed bewaard?:
- Grot = afgesloten => geen daglicht;
-> Uv-straling zorgt voor kleurvervaging
- Toeristenadem = slecht, daarom reconstructies
• (Lascaux : Zuid Frankrijk, ontdekt in 1940; Rotstekeningen 15 000- 17 000 jaar oud; Zwervende Cro Magnon mens
stempel nagelaten in Europa; Jachttaferelen , grafkunst drang tot expressie; en eigen maken tijdelijke woonst) = pw
“Leren van het verleden, duurzaamheid”
▪ Hergebruik van materialen; materiaal wordt gewaardeerd (bv. meenemen tent seizoen)
▪ Lokale grondstoffen + hergebruiken (bv. botjes)
▪ Gebruiken iets dat al bestaat als buitenschil -> grot
, 2
3. Neolithicum
Neolitische woningbouw
5000-2000 VC
1. Groepswoning
o Intergenerationeel dus grote opp
o Typisch Noord-Europa
o Ruimte-efficiënt + lichaamswarmte groep
o lemen huizen en dorpen
o Soms bepleisterd en beschilderd
o Houtskeletbouw met zadeldak in riet (riet= grote isolatie, maar brandgevaar)
2. Skara Brai 3100 – 2500 VC
1850: zware storm in noord europa: heeft bovenlaag
weggewaaid waardoor het dorpje kwam bloot te liggen
Verschillende woningen met zelfde structuur: ovaal met
haard in midden
Docent: “lijkt op cel, hadden al intuïtieve kennis, aanleg voor
wetenschap, Oral History”
Midden: grote haard
Ernaast: 1 stoel dus theorie: ereplaats voor hoofd familie
(patriarchaal systeem)
Achter ereplaats: altaar/ dressoir met belangrijke objecten op
“dozen” in hoek voor slakken, aas vissen (aanvankelijk dachten ze
‘koelkast’)
Verschillende ‘kamers’ ; in kleine woningen: mannen en vrouwen
apart
putwoningen: men groef in de heuvel een put, de wanden werden gezet met
stenen en toplaag soort tipivorm: rook kan weggaan, dak afgewerkt hout &
organisch materiaal
Weinig comfort (in put dus bv. heel vochtig) -> lage levensverwachting
“Leren van het verleden, duurzaamheid”
▪ Lokale voedingsproducten (vis, slak)
▪ Natuurlijke, lokale materialen (bv. leem, riet,..)
▪ Verschillende generaties onder 1 dak (co-housing)
4. Egypte
5000-2000 VC
Veel cultusgebouwen -> veel gebouwen voor Goden (veel Godendom)
Religie= heel belangrijk! Egyptenaren namen veel beslissingen op basis van wat Goden vertelden,
opperpriesters dus veel macht
, 3
Belangrijke God was: Ra (zonnegod + vader Farao’s)
Veel energie in gebouwen gestoken WANT Farao’s wil= wet (maar rol Farao verminderd met de jaren)
Wetenschappelijk waren ze al heel sterk! (bv. keizersneden) -> zie je ook terug in gebouwen en Goden (bv.
God van Wiskunde, locatie tempels)
CONCLUSIE: Religie en wetenschap doordringen de maatschappij, de kunst en de gebouwen
4.1 Piramides:
= instrument om de ziel van dode koning te laten opstijgen ten hemel naar zonnegod Ra, helpt Farao op te stijgen
naar Hemel
2551vC-2472 vC, Cheops in Gizeh
- 230 m. b x147 m. h; 2,3 miljoen stenen; gemiddeld gewicht : 2500 kilogram.
- Griekse geschiedschrijver Herodotus : “20 jaar duur” , leefde veel later, maar was toch goede
schatting
- deel van complex van drie grote (toegeschreven aan de koningen Cheops , Chefren en Mycerinus ) en zes kleine
piramiden
- De verzameling = vermoedelijk gebouwd in 2500 v.C
- Buitenste laag= kalksteen (witte Toera); absorbeerde zonlicht waardoor ’s nachts reflecteren dus
aanvankelijk wit met vanboven fake goude steen: benben-steen
- Situering piramide: staat op plaats in sterrenstelsel dat overeenkomt met sterrenbeeld Osiris
(Orion)
- Dus wetenschappelijk onderbouwde realisatie
- Bevat een bijzondere maatvoering: beantwoord aan 3 ontwerpregels die eigenlijk pas jaaaaaaren
later algemene kennis zijn geworden (stelling van Pythagoras en getal pi)
- Voor bouwen is grote kennis nodig dus: slaven, maar ambachtslieden
- Heeft verschillende ingangen =>
Oorspronkelijk aan Noordzijde (maar door
weersomstandigheden dicht)
- Naar beneden: Ondergrondse kamer
- Naar boven: naar grote galerij en
koningskamer en Koninginenkamer
- Aanvankelijk: “grafkamer”, maar ook
ritueeldingen gevonden dus ook
herdenkingskamer, vereringskamer Farao.
Nooit lijk gevonden
- Dunne luchtschacht komt uit met
sterrenbeeld
- Interieur= heel bescheiden, embryonaal, meer energie gestoken in buitenkant (weten niet waarom)
- Binnen is erg afschermt van buiten (verband Farmsworth Mies VDH -> alles glas, grens wordt steeds kleiner)
Conclusie:
Kunst cultus/ religie
Wetenschap
“Leren van het verleden, duurzaamheid”
▪ Degelijke constructies blijven lang staan, er wordt TIJD voor genomen om te bouwen
▪ Verschillende functies en betekenissen binnen 1 gebouw
, 4
4.2 Tempels (1jaar later)
Dodentempel van Sethi I (vader Ramses II)
Hypostyle zuilen -> gigantisch zodat mensen zich minuscuul voelen => is voor de Goddelijke kwaliteiten te
benadrukken: nietig voelen toz Farao
Oorspronkelijk polychroom (meerkleurig)
Bevatte hiërogliefen over Goden, leven Sethi I, verhalen, soms ook dagdagelijks leven waar we veel van
konden afleiden
= goddelijke toegangs”poort”
EXAMEN!!
Waarom 2 open hoven? Hing samen met de status van de bezoeker:
- Gewone mens mocht tot aan 1
- Toegang verleend door Priester mocht tot aan 2 en andere priester bracht je mee tot 4
- In 5 en 6 mocht Koninklijke familie
- Veder: oziris heiligdom: enkel priesters
Muurreliëf,
Dodentempel Sethi I
1290 VC tot 1279 VC
Sethi in transparante
kledij offert wierook
voor Osiris
Tempel Medinet Haboe Luxor - Egypte
1184-1153 VC
1 van best bewaarde
diende voor de cultus van de farao en de god abo
organische verfsoort : oker, kobaltblauw (-> heel duur! Enkel voor Koninklijke & Goddelijke doeleinden I
Kobaltgesteente vermalen met papje van oliën & eiwitten)
