Les 17 – emotieregulatie
Emoties
- Diverse functies
o Evolutionaire functies = overleving
A.d.h.v. emoties kunnen we laten weten dat er gevaar is en dat je moet
vluchten.
o Signaalfunctie = aandacht op iets belangrijks vestigen
Ook aangeven dat mensen verdriet hebben, of dat er gevaar is, etc.
o Motiverende functie = aanzetten om in actie te treden
Bv.: angst voor een examen kan ons motiveren ons erop voor te bereiden.
o Communicatieve functie = tonen dat er iets belangrijks is
- Kwantiteit en psychopathologie
o Te veel angst, manie, agressie
o Te weinig apathie bij depressie (lusteloos, geen energie, onverschillig overkomen,
etc.)
o Ontbreken geen empathie bij psychopathie, CU trekken
- Definitie (Lazarus):
o Samenhangende reacties
o Op interne en externe gebeurtenissen of prikkels
o Die voor het organisme van belang zijn
o Reacties kunnen cognitief, gedragsmatig, fysiologisch en neurologisch zijn
- Onderscheid
o Emotie = van korte duur, kan snel wisselen
o Stemming = lange duur, houdt lange tijd aan
o Affect = het geheel van emoties, gevoelens en stemmingen
- Gelaagdheid van emoties verwijst naar een belangrijk onderscheidt tussen primaire en
secundaire emoties
o Primaire emoties = eerste emotie/basisemotie/meest onderliggende emotie
o Secundaire emoties = kunnen primaire emoties maskeren
o Bv.: kwaadheid van zeer opstandig adolescent meisje, kan heel veel gevoelens van
schuld verbergen.
Kwaadheid is dan secundair, schuld is primair.
o Bv.: verdriet verbergt eenzaamheid
o Cliënten waarderen het wanneer onderliggende emoties erkend worden.
Modal – model of emotion (Gross & Thompson, 2007)
Verschaft zich in de 5 basiskenmerken van emoties
1
, - Basiskenmerken van emoties:
o Emoties hebben een trigger of situationele antecedent(en) die extern en/of intern
kan zijn
M.a.w.: moties worden uitgelokt door een prikkel: dokter, iemand die plots
straat oversteekt, etc.
o Emoties kunnen niet ontstaan zonder aandacht voor de situatie waarin de emotie
optreedt 9:18
M.a.w.: als we geen aandacht hebben voor iets, zal de emotie niet optreden
Bv.: als buschauffeur het meisje dat oversteekt niet ziet, zal hij ook geen
angst voelen om op tijd te stoppen.
o Emoties zijn onlosmakelijk verbonden met een “appraisal” (beoordeling) van de
situatie in verhouding tot eigen doelstellingen in het leven
o Emoties bestaan uit een geheel van losse responstendensen, zowel experiëntieel
(voelen), gedragsmatig als fysiologisch
Individuele verschillen bij mensen
o Emoties zijn kneedbaar; eens ze ontstaan zijn, volgen ze niet steeds hetzelfde
verloop → emotieregulatie is dus mogelijk!
Individuele verschillen weeral
- Negatieve emoties (angst, frustratie, verdriet, etc.) zijn gelinkt aan verschillende vormen van
psychopathologie (angststoornissen, depressie, etc.), maar zijn op zich niet maladaptief
o Het zijn normale emoties en het is normaal dat we die ervaren
- Maar het langdurig ervaren met sterke intensiteit
o Schadelijk effect op ons welzijn
o Het leidt tot selectieve en gerichte interne focus op deze emoties die
informatieverwerking of communicatie zal gaan domineren
- Voor functioneren belangrijk dat intense emoties gereguleerd kunnen worden, anders is er
een hoger risico op het ontwikkelen van psychiatrische symptomen
Emotieregulatie
Stel je volgende situatie voor: Je staat in de supermarkt, bent erg gehaast en de kassierster werkt
tergend traag verder en neemt uitgebreid de tijd om even bij te praten met de klant voor je in de rij.
Op hetzelfde moment begint een kind achter jou plots te krijsen, waardoor je je erg opgejaagd voelt
en je je vuisten balt.
Op het moment dat je wil reageren, bedenk je je net dat reageren tegen de kassierster of tegen het
kind/ouder, de situatie alleen maar erger zal maken en je bijt op je tong, en glimlacht vriendelijk
wanneer je eindelijk aan de beurt bent.
Dit is duidelijk emotieregulatie
Erg belangrijk voor goede samenleving en sociale problemen te vermijden
Welke strategie gebruikt deze persoon om frustratie en ergernis niet te uiten in deze situatie?
- Emotieregulatie: relatief nieuw begrip (Gross)
o = het geheel van processen die als functie hebben het doen afnemen, behouden of
versterken van 1 of meerdere aspecten van emoties
o Gaat dus om veranderingen in emoties de geactiveerd zijn
- Coping: gekend begrip (Lazarus & Folkman)
o = de manier waarop mensen omgaan met problemen en stress
2
